background image
13
l
Neuron
·
Vol 17
·
Nr 7
·
2012
N1833N
B
ehandel
de
ziekte
van
p
arkinson
Beter
,
pak
de
evolutiviteit
ervan
aan
!
Typerend voor de ziekte van Parkinson is haar evolutieve karakter. Hoe snel de
ziekte evolueert, verschilt van patiënt tot patiënt. Parkinsonpatiënten gaan na
enkele jaren van `wittebroodsweken' over naar een toestand waarin ze hun
activiteiten geleidelijk moeten afbouwen, omwille van stijfheid en/of akinesie en/
of beven. In een gevorderd stadium zullen ze hun activiteiten moeten stopzetten
en veel hulp nodig hebben, meestal multidisciplinair van aard, waaronder ook
psychologische bijstand ter behandeling van gedragingen van psychotische aard
(vooral hallucinaties) of cognitieve uitval, die kan uitmonden in dementie. In dit
artikel overlopen we de middelen om dit evolutieve aspect te evalueren en er op
in te werken via het concept `neuroprotectie', ook `disease-modifying effect'
genoemd. De analyses, sommige post-hoc, van de studies ACTOR en ADAGIO
zijn inmiddels rond en werpen meer licht op de mogelijkheden van het
neuroprotectieve, of toch neuropreventieve, effect van uiteenlopende moleculen.
Inleiding
Kenmerkend voor de ziekte van Parkinson is het evolutieve aspect, wat bij de patiënt
en zijn familie een zekere angst creëert wanneer de diagnose valt. Evolutie is immers
onvermijdelijk, al verschilt de snelheid waarmee de ziekte evolueert van patiënt tot
patiënt. Parkinsonpatiënten gaan na enkele jaren van `wittebroodsweken' (drie tot
tien jaar, naargelang het geval), soms in combinatie met een depressie op het moment
van de diagnose, over naar een toestand waarin ze hun activiteiten geleidelijk moeten
afbouwen omwille van stijfheid en/of akinesie en/of beven. Vervolgens, wanneer
onder andere urine-incontinentie optreedt, zullen ze in het gevorderde stadium hun
activiteiten moeten stopzetten en veel hulp nodig hebben, meestal multidisciplinair
van aard, waaronder ook psychologische bijstand ter behandeling van gedragingen
van psychotische aard (vooral hallucinaties) of cognitieve uitval, die kan uitmonden
in dementie.
Hoe een effect op het verloop van de ziekte van Parkinson
evalueren?
Om het evolutieve aspect van de ziekte van Parkinson te evalueren en uit te zoeken hoe
er in die evolutiviteit kan worden ingegrepen, zijn specifieke evaluatiemiddelen nodig.
Aan de hand van het studieopzet met `uitgestelde start' (delayed start), kan een onder-
scheid worden gemaakt tussen een zuiver symptomatische behandeling (die een res-
ponscurve geeft die strikt evenwijdig loopt met de placebocurve) en medicatie die het
verloop van de ziekte-evolutie kan wijzigen (die een afwijkende responscurve zal
geven, wat getuigt van een remming van de ziekte-evolutie). Dit volstaat echter niet om
het effect aan te tonen van een molecule op de evolutiviteit van een ziekte. Daarvoor
moet er bij een uitgestelde start van het gebruik van de molecule (de placebogroep
neemt de werkzame molecule na enkele maanden) worden aangetoond dat de res-
ponscurve van deze studiearm parallel loopt, maar zonder gelijk te vallen met de curve
die overeenstemt met de patiëntengroep die meteen met de werkzame molecule is
gestart (1). Op basis van het verschil tussen deze twee responscurves kan het verlies van
Jean-Emile Vanderheyden
Keywords:
Parkinson's disease ­ disease-
modifying effect ­ ADAGIO
study ­ delayed-start design ­
ACTOR study