31
l
Neuron
·
Vol 17
·
Nr 7
·
2012
PIJNRUBRIEK
ONCO IN HET BREED
e
uthanasie
in
B
elgië
:
recente
resultaten
van
studies
naar
praktijken
en
attitudes
van
artsen
In 2002 werd euthanasie in België gelegaliseerd. Om de implementatie van de
euthanasiewet en de zorgvuldigheid van de euthanasiepraktijk in ons land te
evalueren, werd in het kader van het IWT-SBO-project `Monitoring the quality of
end-of-life Care in Flanders' (MELC-project) een studie opgezet over de melding
van euthanasie en het naleven van de wettelijke voorwaarden en procedures
door artsen. Uit deze studies blijkt dat er tussen 2002 en 2009 3.443 euthanasie-
gevallen gemeld werden in België. Het aantal meldingen stijgt bovendien elk
jaar. Euthanasie komt vooral voor bij jongere patiënten en bij kankerpatiënten.
Het meldingspercentage voor euthanasie werd in Vlaanderen in 2007 geschat op
53 procent. In niet-gemelde euthanasiegevallen worden de wettelijke voorwaar-
den en procedures voor euthanasie over het algemeen iets minder zorgvuldig
nageleefd: er is vaker geen schriftelijk verzoek van de patiënt, er wordt door de
arts minder vaak overlegd met andere artsen en zorgverleners, euthanasie wordt
vaker uitgevoerd met opiaten, en deze worden vaak door verpleegkundigen toe-
gediend. Over het algemeen staan artsen in België positief tegenover de euthana-
siewet en tegenover maatschappelijke controle op de euthanasiepraktijk. Vooral
het geloof of de levensovertuiging van de artsen blijkt van invloed te zijn op hun
attitudes tegenover euthanasie.
Inleiding
Het maatschappelijk debat rond euthanasie is zeer complex en uitdagend en houdt
zowel de algemene bevolking als de artsen en beleidsmakers bezig. Wanneer een
land overweegt om euthanasie te legaliseren, staat de vraag naar de mogelijkheid van
efficiënte controle op de euthanasiepraktijk en de mogelijkheid om een zorgvuldige
medische praktijk te garanderen vaak centraal (1-3). In 2002 werd euthanasie in Bel-
gië wettelijk geregeld, waardoor ons land momenteel samen met Nederland en
Luxemburg één van de weinige landen in de wereld is waar euthanasie wettelijk
mogelijk is, weliswaar onder strikte voorwaarden (4). Onder euthanasie wordt ver-
staan het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een arts op uitdrukkelijke
vraag van de patiënt zelf (4). Toen euthanasie werd gelegaliseerd, werd de vraag naar
controle en naar hoe een zorgvuldige euthanasiepraktijk gewaarborgd kon worden,
beantwoord door een aantal zorgvuldigheidsvoorwaarden en procedures op te ne-
men in de euthanasiewet. Daarnaast werd een Federale Controle- en Evaluatiecom-
missie Euthanasie (hierna de Commissie genoemd) in het leven geroepen die moet
toezien op de naleving van de euthanasiewet (4-7).
De euthanasiewet geeft artsen de mogelijkheid om legaal in te gaan op een vraag naar
euthanasie van een patiënt, voor zover voldaan is aan de in de wet omschreven voor-
waarden en procedures. Zo moet onder andere de patiënt die om euthanasie verzoekt
Tinne Smets
1
, Luc Deliens
1,2
1. Onderzoeksgroep Zorg rond het Levens-
einde, VUB en UGent
2. Department of Public and Occupational
Health, EMGO Institute for Health and
Care Research, VU University Medical
Centre, Amsterdam, Nederland
N1749N
Keywords:
control end-of-life care
end-of-life decision euthanasia
physician-assisted death ter-
minal care