planeten van het alzheimersterrenstelsel.
De enige bewoner hiervan gebruikt
woorden die een andere betekenis heb-
ben gekregen. Hij instilleert de emotie in
wat ons details lijken en is onverschillig
voor wat ons belangrijk lijkt. Het is een
sciencefictionverhaal.
drolspeler improviseert zonder eenheid
van plaats of ruimte, zonder stabiliteit in
gedachten, behalve dan die van zijn
waanideeën?
Het eerste principe is dat van de ataraxie
(Epicurus) of de afwezigheid van con-
flict: kritiek brengt een cyclus op gang
waarin de emotie het uiteindelijk wint
van de rede.
In het theater zijn de intonatie, de hou-
ding en de gebaren meer dan de woor-
den codes die `zin of betekenis heb-
ben'. Zij illustreren de boodschap en
drukken de emoties uit die men wil com-
municeren aan de patiënt (zoals gerust-
stelling of verzet).
Colette Roumanoff (als aanvulling op an-
dere technieken) in haar workshops
toegepast.
dat het autobiografische, episodische en
semantische geheugen stevig is. Het is
een techniek die vaak wordt gebruikt in
geheugenworkshops en die als doel
stimulatie (niet aangetoond) heeft. Maar
dankzij de afleidende techniek, rond
positieve thema's, wordt de patiënt ook
rustiger. De techniek kan doeltreffend
worden gebruikt binnen de familie, die
het verleden van de patiënt goed kent.
Het principe is de blootstelling aan ele-
menten die de patiënt kent, om het
verleden op te roepen.
De educatie van hulpverleners in deze
techniek is sterk gecodificeerd: de diver-
siteit van de hulpverleners en patiënten
van de grote lijnen, waarna elke hulpver-
lener de methode zelf kan aanpassen en
verfijnen.
samenhangen met de educatie
van hulpverleners
ing of hoe de hulpverleners
helpen?
omgeving deel aan de behandeling
van de patiënt door opvangmomenten
op te nemen, de `vakanties' voor de
hulpverlener. Dus ook de `secundaire
hulpverleners' moeten worden op-
geleid... of ze moeten in elk geval be-
knopte fiches krijgen om een paar basis-
fouten te vermijden.
op het aanbieden van ontmoetingsplaat-
sen en gedeelde activiteiten.
Zo creëert de vereniging Alzheimer Trait
D'Union ruimtes gewijd aan de ziekte
van Alzheimer in openbare tuinen. The-
rapeutische tuinen bestaan al lang in in-
stellingen, maar zijn weinig toegankeli-
jke plaatsen voor de buitenwereld. Naar
het voorbeeld van kindertuinen, die niet
het voorrecht van scholen zijn, heeft
Trait D'Union open ruimtes ontwikkeld
als ontmoetingsplaats voor hulpverleners
en alzheimerpatiënten, onder andere
voor informele contacten met de rest van
de samenleving, buren, kinderen.
Bezoekers kunnen samen spelletjes spe-
len, en verder zijn de dieren uit de fabels
van Fontaine er beschikbaar (tekst op de
achterzijde van de fiches), beroemde
gezichten die je moet herkennen, koffer-
tjes met geuren, uiteenlopende opper-
vlakken om aan te raken, enz. Deze
technieken, die momenteel nog worden
geëvalueerd, moeten er mee voor zorgen
dat de maatschappij anders gaat aankij-
ken tegen de ziekte. Op meer ruimden-
kende en ontspannen hulpverleners heb-
pak van alzheimerpatiënten meer effect.
tie van hulpverleners nog heel formalis-
tisch. Toch kunnen via allerhande tech-
nieken strategieën worden aangeboden
die aangepast zijn aan elk hulpverlener-
patiënt koppel, overeenkomstig hun mo-
gelijkheden, behoeften en capaciteiten.
Nog meer dan bij andere ziekten kan via
deze soepele en uiteenlopende educa-
tieve initiatieven de alzheimerpatiënt in
zijn levensomgeving worden gehouden
en de levenskwaliteit worden geopti-
maliseerd. Hulpverleners hebben dus
nog meer nood aan ons en wellicht
moeten wij in alle bescheidenheid
onze praktijk herzien.
1.
dants, 2e édition. Ed. L'esprit du temps, Bordeaux; 2011.
démences. Ed De Boeck, Bruxelles; 2009.
4ème édition. Eds Doin, Rueil-Malmaison; 2011.
care in 9 OECD countries: a comparative analysis.
OCDE; 2004.
teints de la maladie d'Alzheimer. La revue de Gériatrie
2003;28(suppl. A):A25-28.
Pixel.pdf
dants prenant en charge des déments à domicile. In
Maladie d'Alzheimer. 2002. Springer:172-8.
zophrènes. In: La qualité en psychiatrie. Canal psy. Edi-
tion du monde moderne. Paris 1995;3:77-83.
nergic therapy for Alzheimer's Disease. Gerontology
1999;45:15-22.
chologiques dans la maladie d'Alzheimer: résultats de
l'étude REAL FR. La Revue de Médecine Interne
2003;24(suppl 3):319s-24s.
SPCD. La Revue de Gériatrie 2003;10(98):452-B.
the treatment of neuropsychiatric symptoms and func-
tional impairment in Alzheimer's Disease: a meta-analy-
sis. JAMA 2003;289:210-6.
ment of neuropsychiatric symptoms in Alzheimer's Di-
sease. Neurology 2004;63:214-19.
tiques de santé: la prise en charge de la maladie
d'Alzheimer et des maladies apparentées; 2004:77.
tif de groupe pour les aidants de personnes démentes
vivant à domicile. Un essai randomisé à domicile. Mala-
die d'Alzheimer 2004:177-82.
rapy: a controled cross-over study of elderly confused
people. British Journal of Psychology 1987;151:222-31.
verland; 1982.
dicaux et sociétaux, dossier de presse; 13 Nov 2007:11.
naire du groupe «Vieillissement, démence et résilience»,
Lauris; 19 février 2005.