des te moeilijker omdat dementie de
band tussen personen stukmaakt
taan verbazende competenties. Ze vinden
in zichzelf de middelen om die drama-
tische levenssituaties het hoofd te bie-
den. In onze praktijk heeft de meer-
derheid van de mantelzorgers het heel
moeilijk met de situatie, wat een invloed
heeft op de kwaliteit van hun zorgverle-
ning aan de patiënt. We kunnen mantel-
zorgers wel enkele tips geven.
kan iemand van de entourage zijn, een
psycholoog of een patiëntenvereniging.
Dat hangt af van geval tot geval.
alle elementen in de omgeving die een
sterke symbolische lading hebben voor
de patiënt en ertoe bijdragen dat hij een
vertrouwd gevoel heeft, een gevoel dat
de wereld voorspelbaarder maakt.
Voor het creëren van rustgevende
aanknopingspunten wordt een mantel-
zorger gekozen als `veiligheidsbasis',
rekening houdend met het feit dat je
jezelf niet tot dat aanknopingspunt kan
uitroepen: de gekozen hulpverlener is
niet noodzakelijk de mantelzorger, het
kan een familielid zijn, een andere
zorgverlener, enz.
ze oppervlakkig bekend is en het publiek
de ziekte van Alzheimer identificeert
met een geheugenziekte, of met demen-
tie, maar zonder rekening te houden met
het verlies van instrumentele functies en
met de psychische en gedragsstoornis-
sen. Zonder toelichting van het proces, is
er geen voorstelling van wat de ziekte
bouwen aan een nieuw levensproject.
ook geen veerkracht. Als de diagnose
valt, zijn verschillende soorten reacties
mogelijk.
De eerste is positief, de omgeving ver-
wachtte het. Het is de taak van de arts
om de bewustwording van de toekom-
stige problemen te bevorderen, zonder
te dramatiseren, maar door te wijzen op
juiste procedures om de zaken niet te
laten ontsporen. Met andere woorden:
anticiperen zonder te overhaasten, in
een perfecte organisatie.
Soms bevindt de omgeving zich in een
toestand van ontkenning van de ziekte.
Deze houding zien we soms bij mensen
die in de nabije toekomst de `hoofd-
hulpverlener' zullen worden. Ze komt
vaak voor bij minder naaste familieleden.
De ziekte ontkennen, is de toekomst ont-
kennen.
Bij anderen overheerst opstandigheid,
zoals bij elke ernstige ziekte die niet het
gevolg is van de levensstijl.
pistes te schetsen, procedures te instal-
leren om voorbereid te zijn, wat er ook
gebeurt. Educatie van de hulpverlener
met het oog op veerkracht berust op de
autonomisatie van zijn denkwereld.
alzheimerworkshops. Het is niet de be-
doeling om de patiënt te doen spelen,
maar om de hulpverleners een rol te le-
ren opnemen.
Niet alle hulpverleners zijn geschikt voor
deze techniek, maar elke hulpverlener
heeft recht op de basisprincipes ervan.
ringen van families stellen specifieke reacties
voor op bepaalde gebeurtenissen, agitatie,
weigeren om te eten of zich te wassen,
methode worden die antwoorden, ver-
spreid in een `theater van het dagelijkse
leven', samengebracht
feiten. Het moet worden aangepast aan elk
koppel van patiënt-hulpverlener en wor-
den afgestemd op de ziekte-evolutie. Via
empathie kan een venster op zijn univer-
sum worden geopend en samen met hem
worden gezocht naar wat hem geruststelt,
omdat dit zijn zo onzekere wereld vali-
deert. Tot slot impliceert het een sterk per-
soonlijk engagement.
atraliseren?
lener en patiënt die zorgt voor vrede.
Door theatralisatie gebruikt de hulpver-
lener een meer aangepaste communica-
tie dan de vroegere schema's, waarvan
hij afscheid zal moeten nemen. Door dit
te doen, ontstaat er meer harmonie en
dat is een beloning voor de inspannin-
gen van de hulpverlener. Het is een win-
winsituatie.
communicatie is om in te grijpen op de
gedragingen van de patiënt en tegelijk de
hulpverlener emotioneel afstand te laten
nemen van de harde realiteit, met name
door hem een kader aan te bieden dat
losstaat van de werkelijkheid (die niet
langer wordt gedeeld) en procedures die
op een opportunistische manier aanpas-
baar zijn. De dubbele taal van het opre-
chte (affectie) en het gemanipuleerde
(theater) is niet tegenstrijdig. Het gaat
slechts om de neurologische toepassing
van technieken uit de diplomatie...
Met deze techniek kan je de dagelijkse
moeilijkheden het hoofd bieden, samen
met de patiënt verder leven op zijn pla-
neet en datgene zoeken wat hem rust
geeft.
traliseren?