FARMA
FORUM
De ziekte van Fabry is een lysosomale
stapelingsziekte. De patiënten hebben
een tekort aan alfa-galactosidase A
waardoor zich in bijna alle organen het
sphingolipide globotriaosylceramide
(Gb3 of GL-3) opstapelt. De
tekenen en symptomen van deze
ziekte zijn verschillend in ernst: pijn,
warmte-intolerantie, huidletsels,
gastro-intestinale stoornissen,
gehoorverlies, oogproblemen of zelfs
cardiovasculaire, cerebrovasculaire of
renale aantasting. De ziekte van Fabry
heeft niet alleen een invloed op de
levenskwaliteit van de patiënten, ook
de levensverwachting wordt aanzienlijk
verminderd. Een vroege diagnose is
noodzakelijk voor een optimale follow-
up en een aangepaste behandeling
met enzymtherapie voordat er
zich onomkeerbare ernstige letsels
ontwikkelen. Samenvatting van twee
overzichtsartikels (1, 2).
De stapelingsziekte werd in 1898 voor
het eerst beschreven door twee der-
matologen die onafhankelijk van elkaar
werkten: Johannes Fabry in Duitsland
en William Anderson in Engeland. Na
bevestiging door huidbiopsie in het mid-
den van de 20
e
eeuw en de vaststelling
dat de transmissie is gebonden aan het
X-chromosoom, werd in 1960 het spe-
cifieke enzymtekort ontdekt. Eind jaren
80 werd de complete gensequentie van
het alfa-galactosidase A geïdentifi ceerd.
Het enzym kon nu in vitro worden
geproduceerd en de weg naar enzym-
substitutietherapie lag open.
Multi-orgaanfalen
en verschillende
symptomen afhankelijk
van de leeftijd
De opstapeling van globotriaosylcera-
mide in de lysosomen van verschillende
celtypes leidt tot inflammatoire of fibro-
tische cellulaire disfunctie, of een com-
binatie van beide, en tot decompensatie
van verschillende organen. Het betreft
dus een multisystemische ziekte waar-
van de symptomen verschillen afhanke-
lijk van de leeftijd (Figuur 1):
- pijn (begint meestal in de kinder- of
adolescentiejaren) die zich uit door
chronische acroparesthesie van
de extremiteiten of invaliderende
acute pijnaanvallen (Fabry-crisissen)
die worden bevorderd door stress,
vermoeidheid, inspanning...;
- quasi constante renale manifes-
taties, lange tijd zonder klinische
symptomen: microalbuminurie, ver-
stoorde urineconcentratie (isosthe-
nurie), hyperfiltratie of proteïnurie
en, zeldzamer, doorgaans matige
arteriële hypertensie;
- frequente hartsymptomen, in de
klassieke vorm gekenmerkt door
ventrikelhypertrofie, hypertrofische
cardiomyopathie, conductie- en/of
ritmestoornissen (bradycardie is
een van de vroegste manifestaties),
hartfalen, angor of valvulopathie;
- gehoorstoornissen, meestal van het
cochleovestibulaire type, met door-
gaans progressieve hypoacusis en
tinnitus;
- neurologische stoornissen die vooral
worden gekenmerkt door duizelig-
ZIEKTE VAN FABRY
MS6400N
- De ziekte van Fabry is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte (1/40.000 tot 1/117.000), gebonden aan het X-chromosoom. Het is een
multisystemische ziekte die lang niet altijd tijdig wordt gediagnosticeerd.
- De diagnose moet worden bevestigd door meting van het enzym alfa-galactosidase A bij de man en genotypering bij de vrouw.
- Vroegtijdige diagnose is noodzakelijk voor een optimale follow-up en een aangepaste behandeling voordat er zich onomkeerbare ernstige
letsels ontwikkelen.
- Ideaal bij mannen met de klassieke vorm (afwezigheid van enzymactiviteit) is om zo vroeg mogelijk een enzymsubstitutietherapie te
starten.
- Bij symptomatische vrouwen en kinderen kan deze therapie geval per geval worden voorgesteld, afhankelijk van de klinische en
paraklinische context.
- De enzymsubstitutietherapie moet steeds worden toegediend onder toezicht van een arts die ervaring heeft met de behandeling van
Fabry-patiënten.
Snel herkennen en
enzymtherapie starten
Dominique-Jean Bouilliez
NC408N.indd 1
10/09/12 09:16