kankerbehandeling en de mogelijkhe-
den tot borstreconstructie een zee aan
Phillip Blondeel (UZ Gent) waren er in in
2011 in België per jaar ongeveer 9.000
nieuwe borstkankers. Iets meer dan 2.000
patiënten ondergingen één of andere
vorm van reconstructie.
ker wordt gelukkig steeds minder mutile-
rend. Een groot deel van de tumoren kan
vandaag met borstsparende technieken
behandeld worden. Daarnaast vermijdt de
schildwachtklierprocedure een groot deel
van de okselklieruitruimingen en de mor-
biditeit (lymfoedeem) die daarmee geas-
socieerd wordt. `Borstsparend' betekent
echter zeker niet altijd `esthetisch'. Een
verminkte borst of een sterk asymmetri-
sche boezem heeft soms een even grote
weerslag op het vrouwelijk zelfbeeld als
een klassieke amputatie. Daarom wint de
oncoplastische benadering van borstkan-
ker steeds meer aan belang. Deze aanpak
steunt voornamelijk op preoperatief over-
chirurg, aldus dokter Vertriest. Als men
vóór de ingreep verwacht dat de tumo-
rectomie een sterke weerslag zal hebben
op de vorm van de borst, kunnen plasti-
sche technieken aangewend worden om
het esthetisch resultaat van de ingreep te
optimaliseren.
Plastische technieken kunnen ook nadien
worden aangewend. Het is de bedoeling
om het suboptimaal esthetisch resultaat
van borstsparende chirurgie te verbeteren.
Lokale adipocutane flappen hebben een
onmiddellijk en blijvend resultaat door de
goede bloedvoorziening, wat echter wel
ten koste gaat van bijkomende littekens.
De nieuwe evolutie van de lipofilling ver-
mijdt dit. Door een liposuctie wordt elders
in het lichaam vetweefsel geaspireerd,
vervolgens gecentrifugeerd en ingespo-
ten om een weefseldefect te corrigeren.
Lipofilling is atraumatisch en weinig ri-
sicovol. De procedure steunt op een zeer
eenvoudig principe. De overleving van het
opgespoten vet vormt de grootste moei-
lijkheid. Vaak zijn verschillende operatieve
sessies noodzakelijk. De laatste jaren werd
er veel onderzoek verricht naar de ver-
betering van de overleving van vetcellen.
tot een controleerbaar resultaat te ko-
men is één van de grote uitdaging van de
komende jaren.
Er worden ook nog een heel aantal borst-
amputaties uitgevoerd. Vaak is dat het
geval ter preventie van borstcarcinoma,
zoals wanneer men diffuse DCIS vaststelt
of bij genetische voorbeschiktheid (BRCA-
mutaties). De technieken om een borst te
reconstrueren zijn de laatste jaren sterk
geëvolueerd. Een borst kan worden gere-
construeerd op alloplastische wijze (met
een implantaat) of autologe wijze (eigen
weefsel van de patiënt).
is relatief eenvoudig en kan snel worden
uitgevoerd met weinig operatieve risico's.
Bovendien moeten er geen bijkomende
littekens gemaakt worden. Het esthetisch
resultaat is helaas niet altijd optimaal.
Prothesen voelen koud en onnatuurlijk
aan, ze moeten na een tijd vervangen
worden wegens lekkage. Het risico van
kapselcontractuur bestaat (verharding en
samentrekking van de littekenlaag rond de
prothese met een soms pijnlijke deforma-
tie van de borst tot gevolg, zeer frequent
bij bestraalde borsthuid). Bij een unilate-
rale prothesereconstructie is het bereiken
van borstsymmetrie ook zeer moeilijk. De
combinatie van prothesereconstructie en
lipofillingprocedure kan deze procedure in
de toekomst echter terug aantrekkelijker
maken.
De nadelen van implantaten worden ver-
meden door een borstreconstructie met
autoloog weefsel. Met een flaprecon-
structie kan men de patiënt een warme,
natuurlijk aanvoelende en esthetisch
uitziende borst geven, die natuurlijk en
symmetrisch evolueert in de tijd. Flap-
pen kunnen afhankelijk van de beschik-
baarheid en de wensen van de patiënt
genomen worden van de rug (latissimus
dorsi-flap), van het abdomen (DIEP-flap),
de gluteale regio (SGAP-flap) of de dij
(TUG-flap, TMG-flap, ALT-flap). Deze
reconstructie, veroorzaken uiteraard ook
bijkomende littekens ter hoogte van
de donorsites en vereisen bijkomende
Door een toename van de ervaring en het
aanbod in de opleiding kunnen steeds
meer Belgische borstcentra deze tech-
nieken aanbieden.
Steeds vaker krijgt de patiënt de kans
om een onmiddellijke borstrecon-
structie te ondergaan. Deze aanpak
overleving van borstkanker en inter-
fereert ook niet nadelig met de even-
tuele nabehandeling en follow-up. De
grootste voordelen voor de patiënt zijn
superieure esthetische resultaten. Men
vermijdt er ook een tweede operatie
mee en vermindert eveneens de psy-
chologische stress om met een ver-
minkte borst door het leven te gaan.
Sommige patiënten verkiezen toch een
reconstructie uit te stellen totdat de
oncologische nabehandeling afgewerkt
is. In tegenstelling tot vroeger wordt
het uitstellen of afzien van een borst-
reconstructie steeds vaker een actieve
keuze van de patiënte. Vroeger werd
het eerder beschouwd als een voldon-
gen feit, omdat de patiënte niet geïn-
formeerd was over de mogelijkheid van
een (onmiddellijke) reconstructie.
Door patiënten enerzijds beter te in-
formeren en anderzijds door gestruc-
tureerd overleg in borstcentra (MOC-
vergaderingen), krijgt de patiënt de
mogelijkheid om in overleg met haar
behandelende artsen op zoek te gaan
naar de beste reconstructieve optie. Het
uiteindelijke doel is de psychologische
weerslag van de borstkankerbehande-
ling zo miniem mogelijk te houden en
het welzijn van de borstkankerpatiënte
te vergroten.
mogelijkheden van borstreconstructies
voor deskundigen in functie van BRA-Day de dag nadien. BRA-
Day (Breast Reconstruction Awareness Day) sensibiliseert het
publiek voor reconstructieve borstchirurgie. Dokter Vertriest
(diensthoofd AZ Maria Middelares Gent) legt uit wat de
bedoeling is.
diensten plastische heelkunde
en de borstklinieken van AZ
Maria Middelares Gent, UZ Gent,
Sint-Lucas Gent, Sint-Elisabeth
Zottegem en AZ Nikolaas Sint-
Niklaas in het Pand in Gent het
BRA-day minisymposium ter
voorbereiding op een infoavond
voor borstkankerpatiënten en
het brede publiek. De infoavond
richt zich tot huisartsen, plastisch
chirurgen, borstchirurgen,
radiotherapeuten en alle
professionals die zorg verstrekken
aan borstkankerpatiënten.
(09/332.60.35).
Vertriest: "Als men
vóór de ingreep
verwacht dat de
tumorectomie een
sterke weerslag
zal hebben op de
vorm van de borst,
kunnen plastische
technieken
aangewend
worden om
het esthetisch
resultaat van
de ingreep te
optimaliseren."