background image
MEDI-
SFEER
420
21
19 september 2013
actualItés médIcales
NATUUr & GEZONDHEID
Sinds juli 2011 is de gezondheidsclaim `voor het behoud van een nor-
male cholesterol' aanvaard door de Europese Autoriteit voor Voedsel-
veiligheid (EFSA) voor monacoline K uit roderijstgist. In 2009 wees
een placebogecontroleerde studie uitgevoerd door Becker en zijn me-
dewerkers uit dat gefermenteerde rode rijst goed werd verdragen door
93% van de patiënten met statinegeassocieerde spierproblemen, zon-
der recidief van myalgie gedurende 24 weken. recenter voerden Hal-
bert en zijn medewerkers van de Pennsylvania School of Medicine (VS)
een studie uit om de tolerantie te evalueren van supplementen op basis
van gefermenteerde rode rijst in vergelijking met een specifiek statine
(pravastatine), bij patiënten die de andere statines niet verdroegen we-
gens myalgie. Na analyse van de resultaten ontdekten de wetenschap-
pers dat onderbrekingen van de behandeling wegens spierpijn signifi-
cant minder voorkwamen in de `roderijstgroep' dan in de `statinegroep'
(5% vs. 9%). Bovendien was de LDL-cholesterol iets meer verlaagd in
de eerste groep dan in de tweede (30% vs. 27%).
Fytosterolen en fytostanolen
Fytosterolen zijn plantaardige vetten met een chemische structuur
die verwant is aan die van cholesterol. Als ze worden geconsumeerd
in een farmacologische dosis (1,5-2,5g/dag), geven ze aanleiding tot
een significante daling van de LDL-cholesterol in het bloed. Het
cholesterolverlagende effect is gerelateerd aan een sterke daling van
de cholesterolabsorptie in de darmen door het verloren gaan van de
oplosbaarheid in de micellen en de verhoogde excretie via de feces.
Fytosterolen werken ook direct in op de cholesterolstofwisseling
omdat ze zorgen voor een betere klaring van de LDL-c en een ver-
mindering van de activiteit van ACAT2, een enzym dat zorgt voor de
verestering van cholesterol, een belangrijke stap in de export ervan
buiten de enterocyt via de chylomicronen. Ze hebben geen effect op
de triglyceriden. Fytosterolen hebben waarschijnlijk andere effecten
op het cholesterolmetabolisme maar bijkomende studies zijn nodig
om de werking ervan te begrijpen.
De bladeren van
artisjok worden courant gebruikt om lichte spijsver-
teringsproblemen te behandelen. Ze zouden ook een doeltreffende
behandeling tegen hypercholesterolemie kunnen zijn. Cynarine, lu-
teoline, chlorogeenzuur zouden de biosynthese van cholesterol ver-
minderen. Het effect van deze behandeling zou gecorreleerd zijn
aan de samenstelling van de intestinale microbiota.
Antioxidanten
Steeds meer experimentele studies bij mensen en dieren suggere-
ren dat geoxideerde lipoproteïnen als gevolg van oxidatieve stress,
veroorzaakt door overmatige productie van geactiveerde zuurstof,
mogelijk een doorslaggevende rol spelen in de ontwikkeling van
atherosclerose en de uiteenlopende hieruit voortvloeiende cardio-
vasculaire ziekten. Het gebruik van antioxidanten zou een signifi-
cante rol moeten spelen in de preventie van die ziekten.
Groene thee
is rijk aan polyfenolen en daarom bijzonder nuttig in het therapeu-
tisch arsenaal dat tegenwoordig wordt gebruikt in de preventie van
cardiovasculaire ziekten. Polyfenolen
uit olijven zijn krachtige anti-
oxidanten, die de bloedvaten beschermen tegen geoxideerde LDL;
deze indicatie is goedgekeurd door de EFSA.
Om de potentiële rol van antioxidanten beter te begrijpen, moeten we
oxidatieve stress bij cardiovasculaire ziekten absoluut correct kunnen
evalueren, meer in het bijzonder door een plasmameting van geoxi-
deerde lipoproteïnen, analyse van alle antioxidanten in het plasma en
het globale antioxiderende vermogen van plasma. Aan de hand van
de ontwikkeling van specifieke biomarkers zullen we in de toekomst
de oxidatieve stressniveaus van vaatcellen kunnen bepalen.
referenties
1.
Becker D, et al. Lowering blood cholesterol with fish oil and red yeast rice instead of statins,
Mayo Clinic 2008.
2.
Becker DJ, et al. red yeast rice for dyslipidemia in statin-intolerant patients: a randomized trial,
Ann. Intern. Med 2009;150(12):830-9,W147-9.
3.
EFSA Journal 2011;9(7):2304 (16 pp). Doi:10.2903/j/efsa.2011.2034 Scientific Opinion on the
substantiation of healthclamis related to moncolin K from red yeast rice and the maintenance
of normal blood LDL choleserol concentrations pursuant to Article 13(1) of regulation (EC)
No 1924/2006.
4.
Halbert S, French B, Gordon r, et al. Tolerability of red yeast rice (2.400mg twice daily)
versus pravastatin (20mg twice daily) in patients with previous statin intolerance. Am J Cardiol
2010;105:198-204.
5.
Von Bergman, et al. Am J Cardiol 2005;968.
6.
Lupatelli, et al. 2004.
7.
Bundy, et al. 2008.
8.
Hsu, et al. 2011.
9.
EFSA Journal 2011;9(4):2033.
Recentste
dieetaanbevelingen
Minder verzadigde en `transvetten' verbruiken (zoals
dierlijke vetten, palmolie en kokosolie).
Deze vervangen door mono-onverzadigde vetten (zoals
olijfolie).
Meer omega-3-vetzuren verbruiken.
Minder enkelvoudige suikers verbruiken (dus met een
hoge glykemische index: die zouden zelfs schadelijker zijn
dan verzadigde vetzuren).
Ze vervangen door complexe suikers (zoals
zetmeelhoudende producten, pasta of volkorenbrood).
De voorkeur geven aan volkorengranen (de vezels
bevorderen de ontwikkeling van een heilzame darmflora
en hebben een positieve invloed op de lipiden).
Door hun verwante chemische
structuur gaan fytosterolen de
absorptie van cholesterol tegen
door de absorptieplaatsen van
cholesterol in de darmen in te
nemen. Dankzij de inname van 1,5
tot 2,5g fytosterolen per dag kan
de LDL-cholesterol significant
worden verlaagd (10%) en de HDL/
LDL-verhouding worden verbeterd.
De Europese Autoriteit (EFSA)
heeft een gezondheidsclaim voor
fytosterolen bij deze indicatie
goedgekeurd.