background image
MEDI-
SFEER
420
13
19 september 2013
actualItés médIcales
GeneesKunde
een vaatletsel in de thalamus of na een rugletsel. Complexe regio-
nale pijnsyndromen ten slotte, waaronder een entiteit die vroeger
algodystrofie werd genoemd, vormen een derde categorie van pijn-
syndromen van neuropathische oorsprong.
Een kwestie van sensibilisatie
Fysiopathologisch gezien spreken we van perifere en centrale sen-
sibilisatie. Perifere sensibilisatie wordt gekenmerkt door ectopische
neuronale ontladingen, een abnormale mechanosensibiliteit en ex-
citatorische ontladingen die worden veroorzaakt door blootstelling
aan kleine hoeveelheden noradrenaline. Deze ectopische neuronale
ontladingen kunnen worden tegengegaan met anti-epileptica.
Uit waarnemingen is gebleken dat neuropathische pijn ook gepaard
gaat met centrale, hoofdzakelijk spinale sensibilisatie, die kan wor-
den voorkomen met NMDA-receptorantagonisten (N-methyl-D-
aspartaat). Voor de behandeling van neuropathische pijn beschikt
de arts over een vrij uitgebreid geneesmiddelenarsenaal. Maar welke
geneesmiddelen kiezen we nu best?
Opioïden
Deze categorie wordt doorgaans beschouwd als het minst
aangewezen, maar sommige laaggedoseerde opioïden vormen de
uitzondering op de regel. Dat is met name het geval voor tramadol.
De metaboliet van tramadol, namelijk O-desmethyl-tramadol, is
een opiumhoudende agonist maar de moedermolecule remt de
heropname van noradrenaline en, in mindere mate, van serotonine.
Door deze eigenschap verdient tramadol soms een plaats in het
geneesmiddelenarsenaal.
Antidepressiva
Antidepressiva die de heropname van noradrenaline remmen, kun-
nen helpen bij neuropathische pijn. Dat werd aangetoond voor de
tricyclische middelen en de inhibitoren die niet specifiek zijn voor
de heropname van noradrenaline en serotonine, vooral duloxetine.
Over de selectieve remmers van de noradrenalineheropname zijn
echter geen klinische gegevens beschikbaar.
Amitriptyline
De tricyclische middelen, niet-selectieve remmers van de heropna-
me van de amines, versterken de controle van de neerwaartse rem-
mende pijnbanen. Hun werkzaamheid wordt veeleer verklaard door
hun effect op de heropname van noradrenaline dan door hun effect
op de heropname van serotonine. De selectieve remmers van de se-
rotonineheropname werken immers niet in op neuropathische pijn.
Tricyclische middelen werken anders bij neuropathische pijn dan
bij depressie. Ook de posologie verschilt overigens. De antidepres-
sieve werking van amitriptyline vergt een dagelijkse dosis tussen 75
en 150mg, terwijl bij neuropathische pijn al een pijnstillend effect
optreedt met een dagelijkse dosis van 25 tot 50mg.
Over de werkzaamheid van amitriptyline bestaat geen twijfel: het
aantal patiënten dat moet worden behandeld om 1 succes waar te
nemen ­ in het Engels noemen we dit number needed to treat of
NNT ­ is immers niet meer dan 2 (1).
Tricyclische middelen zijn echter niet erg specifiek. Hun anticholi-
nerge en antihistamine-effecten kunnen bijwerkingen veroorzaken
zoals urineretentie, verhoging van de intraoculaire druk, verward-
heid, gewichtstoename, inductie van hartritmestoornissen...
Het remmende effect van tramadol op
de heropname van noradrenaline kan
worden benut bij de behandeling van
neuropathische pijn.