dala in de hersenen een centrale stimulatie
van het corticoliberinesysteem (CrH), die
in verband wordt gebracht met fenomenen
van emotionele stress. Hierdoor zal het
individu systematischer teruggrijpen naar
alcoholische dranken om de effecten van
deze stress te beperken. Algemener, voor-
dat de verslaving zich ontwikkelt, neemt
het individu zijn toevlucht tot drank voor
de positieve effecten ervan (positieve ver-
sterking, impulsieve consumptie, voor het
plezier). Vervolgens, eens de verslaving is
ontstaan, worden de systemen om plezier
te ervaren disfunctioneel (down-regulation
mitters die zijn betrokken bij plezier en
beperkte activering van de signaalroutes
voor plezier). De consumptie gaat ver-
der, met de bedoeling te ontsnappen aan
de gevoelens van onbehagen die worden
veroorzaakt door een te geringe activatie
van de signaalroutes voor plezier, en een
overactivatie van de routes voor cortico-
liberine (CrH) gelinkt aan stressfenome-
nen (8).
spreken we de genetische aspecten en de
mogelijke behandelingsstrategieën.
dimensie van alcoholisme, een fenomeen dat zo vaak
westerse maatschappij. Tegelijk vestigt het de aandacht op de
problematiek in zijn bio-psycho-sociale context.
Het cerebrale model, dat tegenwoordig steeds meer ingang vindt
in de wetenschappelijke gemeenschap, heeft als voordeel naast
de informatie die het levert over de aard van de processen die een
rol spelen in de ontwikkeling van alcoholisme dat het alcoho-
lisme radicaal loswrikt van een moreel probleem, met heel die
dimensie van waardeoordeel over de kwaliteit van de persoon die
eraan lijdt. Die veranderde visie is echter nog lang niet algemeen
aanvaard. Alcoholisme is van alle organische of psychiatrische
ziekten nog steeds één van de meest gestigmatiseerde in onze
samenleving (1). Die stigmatisering, die op het eerste gezicht
onschuldig kan lijken, heeft zware klinische gevolgen. Alcoholver-
slaafden zijn ook uiterst gevoelig voor uitsluiting, wat hun moge-
lijkheden om hulp te vragen zwaar schaadt. Ze zijn bij voorbaat al
bang voor de afkeuring in de blik van de andere,
Door onderzoek naar de effecten van
stigmatisering op de hersenen is het
mogelijk om de gevoeligheid van alco-
holverslaafden voor sociale verwerping
duidelijk aan te tonen (2).
een weerslag op de hersenen. Het is
overigens eigen aan de moderne neuro-
wetenschap om steeds meer aandacht
te besteden aan de effecten van sociale
relaties (door de sociale psychologie) en
aan de psychologische dimensies (door
de cognitieve en affectieve psychologie).
Op die manier kunnen we de biopsycho-
sociale cirkel rond maken. Binnenkort
begrijpen we misschien de neurologische
oorzaken van meer specifieke dimensies
kwetsbaarheid, zoals die zijn beschreven in de traditionele psy-
chiatrie. Een verregaand inzicht in de hersenwerking eigen aan
die complexe dimensies van alcoholisme, die de relatie met deze
patiënten zo bemoeilijken, zal hopelijk bijdragen aan een reële
destigmatisering van de problematiek. Het cerebrale model zegt
ons niet enkel iets over de sociale dimensie, maar ook over die zo
bijzondere dimensie van alcoholisme, het verlies van de vrijheid
om niet te drinken. Die vrijheid om niet te drinken herstellen,
is zeker een belangrijke uitdaging voor neurowetenschappelijke
studies in het domein van de alcohologie.
1.
consumption: Problematic alcohol consumption (CAGE
questions) - update 2008: https://www.wiv-isp.be/
scripts92/broker.exe?_service=default&_program=phisia.
alcohol08.sas. Last session on 3 June 2013.
and policy approaches 2012. Available at http://www.
euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/160680/
e96457.pdf. Last session on 26 May 2013.
http://statbel.fgov.be/fr/binaries/Structure%20de%20
la%20population%20par%20%C3%A2ge%20et%20
sexe%20-%20BE%20-%20Par%20ann%C3%A9e_fi-
nal_tcm326-114592.xls.Last session on 3 June 2013.
Use%20Disorder%20Fact%20Sheet.pdf. Last session on
3 June 2013.
Dec;20(9):1594-8.
13;305(5686):1014-7
8.
339.