6
l
Neuron
·
Vol 18
·
Nr 1
·
2013
N1871N
c
ognitieVe
en
affectieVe
onbuigzaaMheid
bij
depressie
Psychische onbuigzaamheid is een centraal kenmerk van veel psychische
stoornissen, ook van depressie. In dit artikel richten we ons op twee vormen van
onbuigzaamheid bij depressie: piekeren en emotionele inertie. Steeds meer
onderzoek toont aan dat zowel piekeren als emotionele inertie
kwetsbaarheidsfactoren zijn voor het ontstaan van een depressie en hoewel ze
met elkaar in verband staan, lijkt elk van beide een unieke rol te spelen bij
depressie. We bespreken mogelijke oorzaken van die twee vormen van
onbuigzaamheid, en de bijdrage van psychologische, biologische en
omgevingsfactoren. Tot slot onderzoeken we mogelijke behandelingen voor
piekeren en emotionele inertie en besluiten we dat aanvullend onderzoek nodig
is om vast te stellen hoe we die vormen van cognitieve en affectieve
onbuigzaamheid bij depressie het best kunnen tegengaan.
Depressie
Het is moeilijk om de last van depressie voor mens en maatschappij te overschatten.
Depressie is een van de vaakst voorkomende en meest invaliderende aandoeningen
wereldwijd (1, 2) en gaat gepaard met aanzienlijke sociale en economische kosten (2,
3). Het is verontrustend dat de op dit moment beschikbare behandelingen voor veel
mensen die op zoek zijn naar een behandeling voor depressie niet werken en zelfs
een succesvolle behandeling wordt dikwijls gevolgd door een terugval (2). Een
depressie wordt gewoonlijk gedefinieerd als een stoornis van de heersende stemming
(d.w.z. somberheid en/of anhedonie), waaraan een negatieve cognitieve stijl ten
grondslag zou liggen (2). Onlangs werd echter gesuggereerd dat een depressie beter
gekenmerkt zou worden als de neiging tot `vast komen te zitten' in een cyclus van
negatieve gedachten en gevoelens (4). Volgens deze nieuwe definitie heeft een
depressie meer te maken met cognitieve en affectieve onbuigzaamheid dan met de
negatieve cognities en affectieve stemmingstoestanden op zich. In dit artikel richten
we ons op twee voorbeelden van dergelijke onbuigzaamheid: piekeren en emotionele
inertie (5). Eerst beschrijven we piekeren en emotionele inertie, hoe ze met elkaar in
verband staan en hoe elk van beide gerelateerd is aan depressie. Daarna bespreken
we de mogelijke cognitieve, biologische en omgevingsoorzaken van piekeren en
emotionele inertie. Tot slot besluiten we met een korte bespreking van de manier
waarop we ons bij de behandeling van depressie kunnen richten op cognitieve en
affectieve onbuigzaamheid.
Cognitieve en affectieve onbuigzaamheid bij depressie
Psychische flexibiliteit verwijst naar het vermogen om dynamisch te reageren op wis-
selende vereisten in situaties door zijn gedachten, gevoelens en gedragingen op een
Peter Koval
1
en Peter Kuppens
2
1. Faculteit Psychologie en Pedagogische
Wetenschappen, KU Leuven
2. Faculteit Psychologie en Pedagogische
Wetenschappen KU Leuven;
Psychological Sciences, the University of
Melbourne, Australia
Het is moeilijk om de last van depressie voor mens en maatschap-
pij te overschatten. Depressie is een van de vaakst voorkomende
en meest invaliderende aandoeningen wereldwijd en gaat
gepaard met aanzienlijke sociale en economische kosten.