background image
OrthO-rheumatO | VOL 11 | Nr 3 | 2013
12
In het model kan ook de waarde van de botmineraaldensiteit
van de femurhals worden toegevoegd, uitgedrukt in een T
score. Als referentieplaats werd gekozen voor de femurhals
omdat het fractuurrisico daarvan voor de beide geslachten
met een vergelijkbare precisie kan worden geëvalueerd.
Zodra alle gegevens zijn ingevoerd in de FRAXTMtool,
geeft het algoritme de kans op heupfracturen en ernstige
fracturen na 10 jaar, met of zonder inclusie van de botmi
neraaldensiteit. Ernstige fracturen zijn onder meer fractu
ren van de wervelkolom, de voorarm en de schouder.
Omdat de verschillende klinische risicofactoren en het
fractuurrisico variëren van gebied tot gebied, moest de
FRAXTMtool worden gevalideerd voor landen die be
schikken over gegevens wat de epidemiologie van fractu
ren en de mortaliteit betreft. Vandaag is de FRAXTMtool
beschikbaar voor Duitsland, Oostenrijk, China, Spanje, de
Ver enigde Staten, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd
Koninkrijk, Zweden, Zwitserland en Turkije.
Sommige landen voerden therapeutische drempels in voor
de terugbetaling van geneesmiddelen tegen osteoporose.
Deze drempels worden berekend op basis van een som die
elk land bereid is te betalen om één jaar in goede gezondheid
te winnen (QALY of Quality Adjusted Life Year) (3).
Naast deze epidemiologische gegevens, is het van funda
menteel belang dat van elke patiënt die voor fracturen van
osteoporotische origine in het ziekenhuis wordt opgeno
men, de botstatus wordt bepaald om een remineralise
rende behandeling te kunnen voorstellen gecombineerd
met calcium en vitamine D.
De groep ODISSE ­ Ostéoporose Diagnostic et Suivi de la
Sévérité
­ werd in Frankrijk opgericht om antwoorden te
bieden op enkele praktische vragen bij de behandeling van
de ernstige vorm van osteoporose (4).
Hoewel het effect van de geneesmiddelenbehandelingen
op de mortaliteit niet bekend is, is de overmatige morta
liteit die gepaard gaat met osteoporotische fracturen een
bijkomend argument voor een vroegtijdige behandeling
van osteoporosepatiënten met fracturen.
Vanwege de morbiditeit en mortaliteit die verband houdt
met meervoudige wervelfracturen, en het gebrek aan een
behandeling die de kans op een nieuwe fractuur volledig
wegneemt, is bij ernstige osteoporose een systematische
opvolging van de botstructuur gerechtvaardigd.
In de praktIjk
Het meten van de lichaamslengte is een eerste manier
om nieuwe fracturen op te volgen en te screenen, maar
blijft weinig specifiek.
- Standaardradiografie is slechts aanbevolen voor pa
tiënten met een grote kans op een wervelfractuur.
Gebruik van de FRAX
TM
tool (met of zonder botdensi
tometrie).
BehandelIngen
Osteoporosebehandelingen kunnen de kans verlagen om
een wervel of een nietwervelfractuur te ontwikkelen (5).
Volgens Europese richtlijnen voor de diagnose en de
aanpak van osteoporose (6), kunnen we met de beschik
bare behandelingen zoals bisfosfonaten, strontiumra
nelaat en denosumab het fractuurrisico ter hoogte van
de wervels en het femur verminderen. Strontiumranelaat
werd opnieuw geëvalueerd en er worden nieuwe good
practices
aanbevolen. Orale en intraveneuze bisfosfo
naten, maar ook denosumab, hebben een antiosteoclas
tisch effect. Denosumab is een humaan monoklonaal
antilichaam van het type IgG dat zich op de RANKligand
richt en dat wordt geproduceerd via recombinante DNA
technologie. Langdurig gebruik van botresorptieinhibi
toren kan osteonecrose van het kraakbeen en atypische
fracturen veroorzaken. Na langdurig gebruik van bisfos
fonaten zijn de bijwerkingen bekend. Voor denosumab is
na zeven jaar geen verschil merkbaar tussen de groep
onder denosumab en de placebogroep, althans niet voor
osteonecrose van het kaakbeen, zoals dit jaar op het
ESCEOcongres werd voorgesteld.
Heel wat ouderen nemen verschillende geneesmiddelen.
Therapietrouw blijft bij hen een dagelijks probleem. De
nierfunctie en de wisselwerkingen tussen geneesmidde
len worden in de klinische farmacie van dichtbij opge
volgd. In die zin is denosumab zonder posologieaan
passing veilig voor de nieren bij patiënten met een
creatinineklaring van minder dan 30ml per minuut. Ook
de toedieningswijze van denosumab is bevorderlijk voor
de therapietrouw.
In de tweede lijn blijven derivaten van het parathormoon
(teriparatide 1-84) efficiënt bij patiënten die ondanks hun
behandeling met bisfosfonaten toch een nieuwe wervel
fractuur oplopen. Het gebruik van peptiden van de familie
van het PTH is echter niet aangewezen als de botombouw
abnormaal hoog is (zoals bij hyperparathyreoïdie, neopla
sie, metastasen en de ziekte van Paget). Ook ernstig nierfa
len is een contraindicatie van teriparatide.
Andere behandelingsperspectieven worden momenteel
geëvalueerd, zoals cathepsine Kinhibitoren, sequentiële
behandelingen en nieuwe SERM... Hoe dan ook zijn deze
behandelingen enkel efficiënt als ze worden gecombineerd
met aangepaste calcium en vitamine Dsupplementen.
Verhogen calciumsupplementen het risico van myocardin
farct (7)? De combinatie van calcium en vitamine D werd
tot op vandaag nooit in verband gebracht met myocardin
farct. Vandaag wordt het gebruik van 1g calcium en 800IE
vitamine D aanbevolen. Calcium en vitamine D moe-
ten worden toegediend aan alle patiënten die een
behandeling tegen osteoporose krijgen.