OrthO-rheumatO | VOL 11 | Nr 2 | 2013
18
FGF23 een verdere 1,25(OH)
2
D-vorming onderdrukt. Dus,
Vdr-signalisatie in osteoblasten en osteocyten regelt de
calciumhuishouding door enerzijds calcium uit het bot te
mobiliseren en anderzijds door de vorming van het belang-
rijkste calciumregulerend hormoon, i.e. 1,25(OH)
2
D, te
onderdrukken via de afgifte van FGF23 (Figuur 3, linkse
paneel).
Daarenboven heeft FGF23 ook een invloed op de fosfaat-
huishouding. Inderdaad, FGF23 onderdrukt samen met
PTH de fosfaattransporters NPT2a en c (natriumfosfaat-
cotransporter) in de nier, wat resulteert in een vermin-
derde fosfaatreabsorptie en dus fosfaatverlies in de urine
(8) (Figuur 3, rechtse paneel).
concluSIe
1,25(OH)
2
D-signalisatie in osteoblasten en osteocyten
heeft een invloed op het botmetabolisme en de calcium-
en fosfaathuishouding, en mogelijk ook op het functio-
neren van de hematopoëtische stamcelniche en de res-
pons op mechanische belasting (10), maar deze laatste
twee aspecten vereisen verdere validatie. Daarenboven
beïnvloedt 1,25(OH)
2
D een veelvoud aan homeostatische
functies indirect via zijn rol in het behoud van serumcal-
ciumgehaltes. De recente generatie van weefselspecifieke
Vdr-knock-outmuizen heeft reeds veel geleerd over de
celspecifieke rol van 1,25(OH)
2
D, en deze kennis zal alleen
maar toenemen met de generatie van nieuwe mutanten.
Gronding mechanistisch inzicht in 1,25(OH)
2
D-activiteit is
essentieel, zeker vermits vitamine D vaak gesupplement-
eerd wordt ter behandeling en preventie van osteoporose.
De experimentele bevinding dat 1,25(OH)
2
D-calcium uit
het bot mobiliseert wanneer er onvoldoende calcium via
het dieet kan worden opgenomen (11), suggereert dat vita-
mine D-behandeling ineffectief is en botverlies zelfs kan
verergeren wanneer het niet gecombineerd wordt met een
voldoende calciuminname. Deze observatie bij muizen is
consistent met de onverwachte toename in botfracturen
na vitamine D-monotherapie in twee klinische studies
(14, 15). Deze bevindingen benadrukken het belang van
inzicht in 1,25(OH)
2
D-acties om een correcte toediening van
calcium en 1,25(OH)
2
D te verzekeren en nevenwerkingen
te voorkomen.
referenties
1. Bouillon r, Carmeliet g, Verlinden l et al. Vitamin d and human health: lessons from
vitamin d receptor null mice. endocr rev 2008;29:726-76.
2. li yC, Pirro ae, amling m et al. Targeted ablation of the vitamin d receptor: an animal
model of vitamin d-dependent rickets type ii with alopecia. Proc natl acad sci u s a
1997;94:9831-5.
3. erben rg, kohn B, weiser h, sinowatz f, rambeck wa. role of vitamin d metabolites in
the prevention of the osteopenia induced by ovariectomy in the axial and appendicular
skeleton of the rat. Z ernahrungswiss 1990;29:229-48.
4. Van Cromphaut sj, dewerchin m, hoenderop jg, et al. duodenal calcium absorption in
vitamin d receptor-knockout mice: functional and molecular aspects. Proc natl acad sci
u s a 2001;98:13324-9.
5. amling m, Priemel m, holzmann T, et al. rescue of the skeletal phenotype of
vitamin d receptor-ablated mice in the setting of normal mineral ion homeostasis:
formal histomorphometric and biomechanical analyses. endocrinology 1999;140:
4982-7.
6. Xue y, fleet jC. intestinal vitamin d receptor is required for normal calcium and bone
metabolism in mice. gastroenterology 2009;136:1317-2.
7. golub ee. role of matrix vesicles in biomineralization. Biochim Biophys acta
2009;1790:1592-8.
8. Quarles ld. skeletal secretion of fgf-23 regulates phosphate and vitamin d metabolism.
nat rev endocrinol 2012;8:276-86.
9. Xiong j, onal m, jilka rl, weinstein rs, manolagas sC, o'Brien Ca. matrix-embedded
cells control osteoclast formation. nat med 2011;17:1235-41.
10. lieben l, Carmeliet g. Vitamin d signaling in osteocytes: effects on bone and mineral
homeostasis. Bone 2012; in press.
11. lieben l, masuyama r, Torrekens s, et al. normocalcemia is maintained in mice
under conditions of calcium malabsorption by vitamin d-induced inhibition of bone
mineralization. j Clin invest 2012;122:1803-15.
12. masuyama r, stockmans i, Torrekens s, et al. Vitamin d receptor in chondrocytes
promotes osteoclastogenesis and regulates fgf23 production in osteoblasts. j Clin invest
2006;116:3150-9.
13. liu s, Tang w, Zhou j, et al. fibroblast growth factor 23 is a counter-regulatory
phosphaturic hormone for vitamin d. j am soc nephrol 2006;17:1305-15.
14. sanders km, stuart al, williamson ej, et al. annual high-dose oral vitamin d and falls
and fractures in older women: a randomized controlled trial. jama 2010;303:1815-22.
15. smith h, anderson f, raphael h, maslin P, Crozier s, Cooper C. effect of annual
intramuscular vitamin d on fracture risk in elderly men and women--a population-
based, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. rheumatology (oxford)
2007;46:1852-7.
Ortho-Rheumato ook op internet
www.ortho-rheumato.be