background image
Skin
Vol 16
Nr 4
2013
32
Ciclopirox, terbinafine en nystatine beho-
ren tot categorie B.
Miconazol behoort tot klasse C maar is al
gebruikt in veel zwangerschappen zonder
geassocieerde aangeboren misvormingen.
Al deze middelen kunnen dus worden ge-
bruikt tijdens de zwangerschap, ongeacht
hoever ze is gevorderd (1, 2, 12).
Seleniumsulfide 2,5% behoort tot klasse
C. Er is één geval van toxiciteit beschre-
ven na langdurig gebruik op een bescha-
digde huid. Maar op korte termijn wordt
het gebruik ervan op beperkte zones
beschouwd als relatief veilig tijdens de
zwangerschap.
Het gebruik van amorolfine is mogelijk
tijdens de zwangerschap wegens de lage
hoeveelheden in deze specialiteit en de
geringe systemische passage.
Er zijn geen gegevens gepubliceerd over
lokale antischimmelmiddelen tijdens de
borstvoedingsperiode, maar waarschijnlijk
worden ze frequent gebruikt en is er tot
op vandaag geen enkel bijzonder voorval
gemeld bij baby's die borstvoeding krijgen.
ANTIVIRALE MIDDELEN
Podofylline is verantwoordelijk gebleken
voor gevallen van overlijden van de foe-
tus en aangeboren misvormingen na ge-
bruik tijdens de zwangerschap. De syste-
mische absorptie na topische applicatie
is aangetoond en het middel wordt be-
schouwd als abortief. Het is dus formeel
tegenaangewezen tijdens de volledige
zwangerschap (1).
Imiquimod behoort tot klasse C. Studies
bij dieren brachten geen risico op terato-
geniciteit aan het licht maar bij hoge
doses zijn gevallen van IUGR en vertra-
ging van skeletverbening vastgesteld. Na
lokale applicatie bedraagt de absorptie
ongeveer 0,9% van de aangebrachte do-
sis. De gegevens wijzen niet op een po-
tentiële toxiciteit voor mensen, maar die
gegevens zijn beperkt. In geval van be-
handeling van condylomata acuminata
bij zwangere vrouwen verdient een fy-
sische behandeling of trichloorazijnzuur
de voorkeur. Als die optie niet geschikt is,
kan het gebruik van imiquimod worden
overwogen, bij voorkeur na het 1
e
trimes-
ter van de zwangerschap (13).
LOKALE MIDDELEN TEGEN PARASIETEN
Permethrine behoort tot klasse B en is
de keuzebehandeling tegen schurft en
luizen tijdens de zwangerschap omdat
het vrij slecht wordt geabsorbeerd ter
hoogte van de huid (1, 2).
Benzylbenzoaat is volgens dierstudies
niet teratogeen. Er zijn geen gegevens
gepubliceerd over zwangere vrouwen die
worden blootgesteld aan benzylbenzoaat
in het 1
e
trimester van de zwangerschap,
maar we beschikken over voldoende er-
varing met het middel en tot op vandaag
zijn geen verontrustende elementen ge-
rapporteerd. Over het gebruik ervan in
het 2
e
en/of 3
e
trimester zijn wel talrijke
en geruststellende gegevens beschikbaar.
Bij zwangere vrouwen is een applicatie
van minder dan 12 uur aanbevolen (1, 2).
5-FLUORO-URACIL
5-fluoro-uracil behoort tot klasse X. In
hoge doses hebben dierstudies een mal-
formatief effect aan het licht gebracht.
Er zijn geen gecontroleerde gegevens bij
mensen beschikbaar maar aangeboren
afwijkingen zijn gerapporteerd met de
topische vormen van fluoro-uracil (14).
Als de patiënte een kinderwens heeft,
moet ze een interval van 3 tot 6 maan-
den na stopzetting van de behandeling
respecteren voordat ze probeert zwanger
te worden.
Er zijn geen gegevens beschikbaar over
de passage van topisch fluoro-uracil in
de moedermelk. Aangezien 5 tot 6% van
de dosis topisch fluoro-uracil systemisch
wordt geabsorbeerd en wegens het risico
op ernstige ongewenste reacties bij de
baby, is borstvoeding tegenaangewezen.
SYSTEMISCHE BEHANDELINGEN
ACNE EN ROSACEA (TABEL 4)
Tetracyclines behoren tot klasse D. Ze
creëren sterke verbindingen met calcium-
orthofosfaat, dat vervolgens wordt af-
gezet in de tanden en de botten tijdens
het calcificatieproces. Er bestaat dus een
kans dat de tanden in utero geel worden
bij gebruik van tetracyclines na de 20
e
zwangerschapsweek. Er is daarentegen
geen teratogeen risico aangetoond tij-
dens het eerste trimester van de zwan-
gerschap. Leversteatose tijdens de zwan-
gerschap is eveneens toegeschreven aan
de inname van een tetracycline tijdens
het 3
e
trimester van de zwangerschap.
Tetracyclines worden uitgescheiden in
de moedermelk maar de concentratie
in het serum van kinderen die borstvoe-
ding krijgen, is verwaarloosbaar. Dit is
het gevolg van een chelatie-effect van
het calcium in de moedermelk op het te-
tracycline. Toch wordt het gebruik ervan
door de moeder gedurende langer dan 2
weken tijdens de borstvoedingsperiode
afgeraden (3, 4, 15).
Erythromycine behoort tot klasse B en
is de eerste keuze tijdens de zwanger-
schap als een systemische behandeling
met antibiotica noodzakelijk is. In twee
Zweedse studies is een verhoogd risico
op cardiovasculaire misvorming gerap-
porteerd wanneer erythromycine vroeg
in de zwangerschap werd gebruikt (16).
Het gebruik ervan moet dus worden
vermeden gedurende het 1
e
trimester
van de zwangerschap. Het is compatibel
met borstvoeding, hoewel de moeder-
melk 50% bevat van de concentratie die
wordt aangetroffen in het serum van de
moeder.
Isotretinoïne behoort tot klasse X en is
tegenaangewezen gedurende de volle-
dige zwangerschap en ook bij patiënten
van vruchtbare leeftijd die geen aange-
paste anticonceptie gebruiken. Het geeft
in 20 tot 25% van de gevallen aanlei-
ding tot een malformatief syndroom. Er
worden verschillende organen aangetast
(hart, centraal zenuwstelsel, oor, thymus)
(17, 18). De periode met een hoog risico
is vooral die van de twee eerste zwan-
gerschapsmaanden. Bij een vrouw met
een kinderwens moet de toediening van
isotretinoïne worden gestaakt en moet
het gebruik van een anticonceptiemid-
del nog een maand na stopzetting van
de behandeling worden voortgezet. Het
is aanbevolen om geen borstvoeding te
geven, al is het specifieke risico voor de
baby niet aangetoond.
Spironolacton en cyproteronacetaat be-
horen tot categorie C. Dierstudies heb-
ben de feminisatie van mannelijke rat-
tenfoetussen aangetoond, alsook een
vertraagde seksuele rijping van vrouwe-
lijke rattenfoetussen. Deze effecten zijn
echter niet bij mensen vastgesteld. De
differentiatie van het urogenitale kanaal
vindt plaats tussen 8 en 17 weken ame-
norroe (19). Indien een vrouw die cypro-
teron neemt zwanger blijkt te zijn, en als
de dosis die ze heeft gekregen tijdens