background image
Skin
Vol 16
Nr 4
2013
14
(exciplex) te vormen. Dit complex valt op
zijn beurt uiteen met uitstraling van mo-
nochromatisch licht met een specifieke
golflengte, afhankelijk van de gebruikte
gassen. Binnen de dermatologie wordt
exclusief gebruik gemaakt van de XeCl-
combinatie. Dit toestel genereert uv-
licht met een golflengte van 308nm (6).
Monochromatisch excimerlicht (MEL)
kan toegediend worden door 2 types van
toestellen: de excimerlaser en de exci-
mer
lamp.
De excimerlaser is goedgekeurd door
de FDA voor de behandeling van psori-
asis, vitiligo en atopische dermatitis. Dit
toestel zendt 308nm licht uit en bezit
de fysieke eigenschappen van laserlicht,
namelijk een monochromatische en co-
herente lichtbundel. De behandelings-
duur is zeer kort en het toestel heeft een
spot size tot 30mm diameter. Hierdoor
kunnen selectieve regio's die moeilijk te
bereiken zijn met UVB-cabines, zoals de
plooien, behandeld worden (7). De groot-
te van de spot is tegelijkertijd het be-
langrijkste nadeel van dit toestel vermits
het moeilijk en tijdrovend is om grotere
lichaamsoppervlakten te behandelen. De
MEL-lamp verschilt van de laser op een
aantal punten (Tabel 1). De lichtbun-
del is niet perfect monochromatisch en
de behandelingsspot is groter. De 308
MEL-lamp is eveneens goedgekeurd voor
de behandeling van vitiligo en psoriasis,
maar de evidentie is nog steeds beperkt.
Twee recente reviews uit 2012 conclu-
deren op basis van meerdere studies dat
MEL de meest doeltreffende behandeling
is voor gelokaliseerde vitiligo in vergelij-
king met andere minder doelgerichte
vormen van fototherapie (6, 7). Vitiligo,
gelokaliseerd in het gelaat reageert het
best op MEL, gevolgd door letsels in de
nek, op de romp en op de extremiteiten.
Beginnende repigmentatie werd gezien
na 13 behandelingen in het gelaat, op
de romp en op armen en benen. Letsels
op de ellebogen, polsen, dorsum van
de hand, knie en dorsum van de voet
reageren pas na 22 behandelingen. De
lage densiteit aan haarfollikels zou aan
de grondslag liggen van de zwakkere
respons op handen en voeten, gezien re-
pigmentatie grotendeels zijn oorsprong
vindt in de melanocyten aan de basis van
de haarfollikels. De periunguale zones zijn
uiterst hardnekkig door de afwezigheid
aan haarfollikels (7).
Repigmentatie lijkt het snelst op te
treden wanneer de behandelingen drie
maal per week uitgevoerd worden. Fre-
quentere behandelingen zijn effectiever,
maar geven een grotere kans op bij-
werkingen.
Lokale bijwerkingen zoals erytheem,
blaarvorming of perilesionele pigmen-
tatie kunnen zich voordoen, maar zijn
weinig frequent. Het totaal aantal be-
handelingen lijkt echter nog belangrijker
dan de frequentie wat de start van de
repigmentatie en de doeltreffendheid
van de therapie betreft. Behandelings-
schema's met de excimerlaser bestaan
uit 2 of 3 sessies per week gedurende
36 weken. De excimerlamp werd 1 tot
3 maal per week toegepast gedurende
24 weken. Patiënten bereikten door-
gaans > 75% repigmentatie (6). Het
bekomen resultaat bleef stabiel, zelfs na
1 of 2 jaar.
Combinatietherapie met topische cortico-
steroïden of calcineurine-inhibitoren ver-
hoogt de doeltreffendheid van MEL (6, 7).
De beste resultaten worden gezien bij
patiënten met een beperkte ziekteduur.
Wanneer de letsels langer dan 2 jaar aan-
wezig zijn, blijkt MEL slechts half zo effec-
tief. Ook de grootte van de letsels speelt
een rol: kleine letsels reageren beter dan
grote letsels. Kinderen reageren beter op
MEL dan volwassenen. Patiënten met
een donker huidtype hebben een beter
resultaat dan lichte huidtypes (6, 7).
308NM EXCIMERLAMP VERSUS
308NM EXCIMERLASER
Ondanks dat de fysische eigenschappen
van de excimerlaser en -lamp verschil-
len, hebben ze een gelijkaardige klinische
effectiviteit (6, 7). Er is geen significant
verschil tussen de 308nm excimerlaser
en 308nm excimerlamp bij vitiligo. Bij-
werkingen zijn frequenter met de exci-
mer
lamp omdat de lamp meer erytheem
induceert bij dezelfde dosis.
308NM MEL VERSUS NB-UVB
In 2003 werd een toestel dat 308nm
MEL-licht produceert ontwikkeld. De
eerste pilotstudie met dit toestel was
veelbelovend: snellere repigmentatie in
vergelijking met de conventionele NB-
UVB
met beperking van de cumulatieve
stralingsdosis en de potentiële carcino-
geniteit. Bovendien was de behande-
lingsduur korter met toegenomen tevre-
denheid van de patiënten. Verscheidene
studies volgden en kwamen tot dezelfde
conclusie (8).
In 2011 werd in het UZ Gent de eerste
intra-individuele gerandomiseerde en
gecontroleerde studie uitgevoerd waarin
308nm MEL vergeleken wordt met gelo-
kaliseerde 311nm NB-UVB-fototherapie
Tabel 1: Vergelijking excimerlaser, excimerlamp en NB-UVB (6).
Excimerlaser
Excimerlamp
NB-UVB
308nm
308 (306-311)nm
311nm
coherente lichtbundel
niet coherent
niet coherent
grotere krachtdensiteit dan lamp
lagere krachtdensiteit dan laser
lagere krachtdensiteit dan laser en lamp
diepere penetratie
diepere penetratie
minder diepe penetratie
lagere cumulatieve dosis
lagere cumulatieve dosis
hogere cumulatieve dosis
lager risico op blootstelling aan gezonde huid
lager risico op blootstelling aan gezonde huid
hoger risico op blootstelling aan gezonde huid
kleine behandelingsoppervlakte (tot 10% TBS)
variabele behandelingsoppervlakte tot totale lichaam
totale lichaam
niet draagbaar
draagbaar
niet draagbaar
meer ruimte nodig dan lamp
minimale ruimte nodig
meer ruimte nodig dan lamp
hoge kost en meer onderhoud
lage kost en minder onderhoud
hoge kost en meer onderhoud