Skin
Vol 16
Nr 4
2013
17
1.540nm NAFL in de behandeling van
littekens en huidenten na Mohs-chirur-
gie door middel van een intra-individu-
ele RCT (17). Vierentwintig patiënten
ontvingen vier behandelingen met een
maandelijks interval. Physicians global
assessment (PhGA) en patient global
assessment (PGA) toonden significante
verschillen tussen de behandelde en de
controlezone. Er werden geen ernstige
complicaties of langetermijnbijwerkin-
gen vastgesteld. Deze studie toont aan
dat 1.540nm NAFL veilig en effectief is
in de behandeling van littekens en huid-
enten na Mohs-chirurgie (17). Dit blijkt
ook uit andere studies. In een andere
RCT bij 12 patiënten na Mohs-chirurgie
werd 1.550nm NAFL vergeleken met
PDL. Een significante verbetering van de
littekentextuur, de dikte van het litteken
en pigmentatie werden vastgesteld na
behandeling met NAFL.
ATROFISCHE LITTEKENS EN
ACNELITTEKENS
Het doel van lasertherapie in de behan-
deling van atrofische littekens en acne-
littekens is om de textuur van het litte-
ken te verbeteren en neocollagenese te
stimuleren in de atrofische zone.
ABLATIEVE CO
2
- EN ER:YAG-LASERS
Ablatieve lasers behoren tot de meest ef-
fectieve lasers voor de behandeling van ac-
nelittekens. Er:YAG- en CO
2
-lasers werken
door selectieve ablatie van waterhoudend
weefsel. De epidermis en een gedeelte van
de dermis wordt afgeschaafd. Eén passage
met de CO
2
-laser aan 300mJ en 60W en
2 tot 3 passages met de Er:YAG-laser met
een 5mm spot size aan 5-15J/cm
2
is vol-
doende om het epitheel te verwijderen.
Onafhankelijk van de gebruikte laser krijgt
de huid onmiddellijk na behandeling een
erythemateus en oedemateus aspect dat
toeneemt in de volgende 24-48 uur. Tran-
siënte hyperpigmentatie komt voorna-
melijk voor bij patiënten met een donker
huidtype. Re-epithelialisatie treedt met
de CO
2
-laser op na 7-10 dagen en met
de Er:YAG-laser al na 4-7 dagen. De eer-
ste week na de behandeling is dus cruciaal
om een optimaal resultaat te bekomen.
De doeltreffendheid is het grootste voor
behandeling van milde tot matige ac-
nelittekens. Vergelijkende studies tussen
Er:YAG en CO
2
-lasers hebben aangetoond
dat de CO
2
-laser effectiever is, maar meer
bijwerkingen veroorzaakt (18).
ND:YAG EN 1.450NM DIODELASER
Vanwege het risico op bijwerkingen en de
lange herstelfase na een behandeling met
de ablatieve Er:YAG- en CO
2
-lasers, is er
onderzoek gedaan naar non-ablatieve la-
sers voor de behandeling van atrofische
en acnelittekens. De 1.320nm Nd:YAG en
1.450nm diodelaser worden het meest
gebruikt. De diep penetrerende golfleng-
tes binnen het absorptiespectrum van
water, in associatie met koeling van de
epidermis, laten toe om enkel thermale
schade aan te richten in de dermis zon-
der beschadiging van de epidermis. Kort-
stondig erytheem wordt beschreven als
bijwerking. Blaarvorming, postinflamma-
toire hyperpigmentatie, korstvorming en
verlittekening zijn zeldzaam. Ondanks het
feit dat deze lasers op een niet-schavende
manier werken en minder bijwerkingen
geven, is de doeltreffendheid veel minder
dan bij de ablatieve lasers (12).
FRACTIONELE ABLATIEVE EN NON-
ABLATIEVE RESURFACING LASERS
Over het gebruik van NAFL voor de be-
handeling van acnelittekens is weinig evi-
dentie. De weinige studies die uitgevoerd
zijn bij kleine patiëntengroepen conclu-
deren dat NAFL beperkt effectief is. Om
diepere penetratie en sterkere verbete-
ring te bekomen, kunnen ook fractionele
ablatieve lasers gebruikt worden. Twee
studies uitgevoerd met deze lasers tonen
grotere verbetering, weliswaar telkens
met kleine patiëntengroepen (19, 20).
CONCLUSIE
Algemeen kan gesteld worden dat laser-
therapie een goede optie is voor de be-
handeling van verschillende types van lit-
tekens, o.a. hypertrofische, traumatische,
atrofische en acnelittekens. Kennis van
de verschillende lasers en toepassings-
mogelijkheden is vereist. Een goede eva-
luatie voor aanvang van de behandeling
en individualisering van de behandeling
zijn essentieel om tot een goed resultaat
te komen. Het is belangrijk dat zowel
patiënt als arts beseffen dat er geen
therapie bestaat die 100% resolutie van
de littekens kan verzekeren.
Referenties
1.
Ongenae K, van GN, Naeyaert JM. Evidence for an autoimmune
pathogenesis of vitiligo. Pigment Cell Res 2003;16(2):90-100.
2.
Ongenae K, Beelaert L, van GN, Naeyaert JM. Psychosocial
effects of vitiligo. J Eur Acad Dermatol Venereol 2006;20(1):1-8.
3.
Bulat V, Situm M, Dediol I, Ljubicic I, Bradic L. The mechanisms
of action of phototherapy in the treatment of the most common
dermatoses. Coll Antropol 2011;35(Suppl 2):147-51.
4.
Weichenthal M, Schwarz T. Phototherapy: how does UV work?
Photodermatol Photoimmunol Photomed 2005;21(5):260-6.
5.
Noborio R, Morita A. Preferential induction of endothelin-1 in
a human epidermal equivalent model by narrow-band ultravi-
olet B light sources. Photodermatol Photoimmunol Photomed
2010;26(3):159-61.
6.
Park KK, Liao W, Murase JE. A review of monochromatic
excimer light in vitiligo. Br J Dermatol 2012;167(3):468-78.
7.
Alhowaish AK, Dietrich N, Onder M, Fritz K. Effectiveness of a
308-nm excimer laser in treatment of vitiligo: a review. Lasers
Med Sci 2013;28(3):1035-41.
8.
Leone G, Iacovelli P, Paro VA, Picardo M. Monochromatic
excimer light 308 nm in the treatment of vitiligo: a pilot study. J
Eur Acad Dermatol Venereol 2003;17(5):531-7.
9.
Verhaeghe E, Lodewick E, van GN, Lambert J. Intrapatient com-
parison of 308-nm monochromatic excimer light and localized
narrow-band UVB phototherapy in the treatment of vitiligo: a
randomized controlled trial. Dermatology 2011;223(4):343-8.
10. Vrijman C, van Drooge AM, Limpens J, et al. Laser and intense
pulsed light therapy for the treatment of hypertrophic scars: a
systematic review. Br J Dermatol 2011;165(5):934-42.
11. Sobanko JF, Alster TS. Management of acne scarring, part I:
a comparative review of laser surgical approaches. Am J Clin
Dermatol 2012;13(5):319-30.
12. Khatri KA, Mahoney DL, McCartney MJ. Laser scar revision: A
review. J Cosmet Laser Ther 2011;13(2):54-62.
13. Alexiades-Armenakas MR, Dover JS, Arndt KA. The spectrum
of laser skin resurfacing: nonablative, fractional, and ablative
laser resurfacing. J Am Acad Dermatol 2008;58(5):719-37.
14. Verhaeghe E, Ongenae K, Bostoen J, Lambert J. Nonablative
fractional laser resurfacing for the treatment of hypertrophic scars: a
randomized controlled trial. Dermatol Surg 2013;39(3 Pt 1):426-34.
15. Lin JY, Warger WC, Izikson L, Anderson RR, Tannous Z. A
prospective, randomized controlled trial on the efficacy of
fractional photothermolysis on scar remodeling. Lasers Surg
Med 2011;43(4):265-72.
16. Niwa AB, Mello AP, Torezan LA, Osorio N. Fractional photo-
thermolysis for the treatment of hypertrophic scars: clinical
experience of eight cases. Dermatol Surg 2009;35(5):773-7.
17. Verhaeghe E, Ongenae K, Dierckxsens L, Bostoen J, Lambert J.
Nonablative fractional laser resurfacing for the treatment of scars
and grafts after Mohs micrographic surgery: a randomized control-
led trial. J Eur Acad Dermatol Venereol 2013;27(8):997-1002.
18. Lupton JR, Alster TS. Laser scar revision. Dermatol Clin
2002;20(1):55-65.
19. Chapas AM, Brightman L, Sukal S, et al. Successful treatment
of acneiform scarring with CO2 ablative fractional resurfacing.
Lasers Surg Med 2008;40(6):381-6.
20. Chrastil B, Glaich AS, Goldberg LH, Friedman PM. Second-gene-
ration 1,550-nm fractional photothermolysis for the treatment
of acne scars. Dermatol Surg 2008;34(10):1327-32.
Meest recente ontwikkeling in de behandeling van
hypertrofische littekens is de NAFL. NAFL-toestellen
zijn goedgekeurd door de FDA voor de behandeling
van acnelittekens en postchirurgie littekens, maar
worden additioneel ook gebruikt voor de behandeling
van traumatische littekens, hypertrofische littekens,
littekenremodeling en littekenpreventie.