background image
Skin
Vol 16
Nr 4
2013
30
INLEIDING
Er worden 2 tot 3% misvormingen geteld
bij de geboorte. Vijf procent daarvan is te
wijten aan geneesmiddelen, ongeacht of
ze topisch dan wel systemisch werden
toegediend. Topische geneesmiddelen
zijn de eerste keuze bij zwangere vrou-
wen die lijden aan dermatosen. Maar be-
paalde systemische geneesmiddelen zijn
veilig en kunnen ook tijdens de zwan-
gerschap worden voorgeschreven als de
toestand van de moeder dit vereist.
Er bestaan 3 belangrijke periodes tijdens
de zwangerschap:
- de periode voor de inplanting: 0-2
weken;
- de periode van de embryogenese/
organogenese: 2-8 weken;
- de foetale periode: 9 weken-einde
van de zwangerschap.
De meest riskante periode voor de toe-
diening van een geneesmiddel is de em-
bryogenese. Chronische blootstelling aan
een geneesmiddel dat de moeder neemt,
is qua teratogeniciteit ook riskanter dan
acute blootstelling omdat het embryo
over een langere periode van zijn ontwik-
keling wordt blootgesteld aan het middel
dat door de moeder wordt gebruikt.
Om de uiteenlopende geneesmiddelen in
te delen op het vlak van gebruik tijdens
de zwangerschap, zijn in de Verenigde
Staten de Food and Drug Administration
(FDA) Pregnancy and Lactation Categories
Dermatologische behandelingen
bij zwangere vrouwen en
vrouwen die borstvoeding geven
Gregory Hoes, Anaïs Saint-Remy, Dominique Tennstedt
Dienst Dermatologie, Clin Univ St-Luc, UCL, Brussel
V
ijf procent van de misvormingen bij de geboorte is te wijten aan geneesmid-
delen, en dit ongeacht hoe ze werden toegediend. Zoals in elk medisch spe-
cialisme moeten we in de dermatologie dagelijks geneesmiddelen voorschrijven
die voor de foetus potentieel teratogeen zijn. Het is dan ook heel belangrijk om
goed op de hoogte te zijn van de teratogene effecten die worden toegeschreven
aan de geneesmiddelen die courant worden gebruikt in de dermatologie om de
nadelige effecten ervan op de ontwikkeling van de foetus zo veel mogelijk te be-
perken. Topische behandelingen zijn de eerste keuze bij zwangere vrouwen, maar
bepaalde systemische geneesmiddelen kunnen perfect worden gebruikt tijdens
de zwangerschap. We mogen dan ook niet bang zijn om ze voor te schrijven als
de toestand van de moeder dit vereist.
G1
61
3N
Tabel 1: Categorieën van de FDA.
FDA-categorieën Commentaren
A
Adequate en goed gecontroleerde studies uitgevoerd
bij mensen, die geen risico voor de foetus aan het licht brachten.
B
Studies die geen enkel risico voor menselijke wezens
aan het licht brachten, ondanks mogelijke risico's bij dieren.
OF
Geen enkel risico aangetoond in dierstudies en geen studies
uitgevoerd bij mensen.
C
Risico's kunnen niet worden uitgesloten. Studies bij mensen
ontbreken en dierstudies zijn ofwel positief voor het
foetale risico ofwel niet uitgevoerd. De potentiële
voordelen kunnen het potentiële risico rechtvaardigen.
D
Risico aangetoond bij mensen. Gebruik enkel
gerechtvaardigd indien goede indicatie waarbij de
voordelen kunnen opwegen tegen de risico's.
X
Contra-indicatie tijdens de zwangerschap. Hoog risico
aangetoond bij dieren of mensen. De risico's voor
de foetus zijn groter dan alle mogelijke voordelen voor
de moeder.