background image
Skin
Vol 16
Nr 4
2013
31
opgesteld na de vaststelling van aangebo-
ren afwijkingen die optraden bij gebruik
van thalidomide en diëthylstilbestrol bij
zwangere vrouwen (Tabel 1) (1, 2).
TOPISCHE BEHANDELINGEN
ACNE (TABEL 2) EN ROSACEA
Tretinoïne behoort tot klasse C. De stu-
dies spreken elkaar tegen met betrek-
king tot het teratogene risico tijdens het
1
e
trimester van de zwangerschap. Er is
echter geen enkel teratogeen risico aan-
getoond voor het 2
e
en 3
e
trimester van
de zwangerschap.
Voor adapaleen, eveneens een genees-
middel van klasse C, zijn er weinig ge-
gevens beschikbaar. Op basis van de
beschikbare gegevens kunnen we ons
niet formeel uitspreken over het gebruik
ervan tijdens de zwangerschap.
Hoewel de absorptie na topische ap-
plicatie van retinoïden heel laag is, zijn
er geen gegevens beschikbaar over de
overgang ervan in de moedermelk. Het
voorschrijven van topische retinoïden
aan zwangere vrouwen moet dus wor-
den vermeden. Hetzelfde geldt voor de
borstvoedingsperiode, gezien het gebrek
aan studies bij mensen (2-4).
Erythromycine behoort tot klasse B en
mag worden gebruikt om het even wan-
neer in de zwangerschap. Erythromycine
komt in slechts zeer kleine hoeveelheden
in de moedermelk terecht na applicatie
op de huid en de kans is klein dat een
kind dat borstvoeding krijgt hierdoor
wordt beïnvloed bij gebruik van thera-
peutische doses door de moeder (2-4).
Hetzelfde geldt voor clindamycine, even-
eens van klasse B.
Benzoylperoxide behoort tot klasse C
maar dit geneesmiddel wordt beschouwd
als veilig tijdens de zwangerschap aan-
gezien het frequent tijdens de zwanger-
schap wordt gebruikt. Na applicatie op de
huid bedraagt de systemische resorptie
van benzoylperoxide ongeveer 3%. Ver-
volgens wordt het product in de dermis
omgezet in benzoëzuur, dat op zijn beurt
snel in het organisme wordt gemetaboli-
seerd. Er zijn geen gegevens gepubliceerd
over benzoylperoxide en borstvoeding,
maar tot op vandaag zijn geen bijzondere
voorvallen gerapporteerd (2-4).
Metronidazol behoort tot klasse B. De
systemische passage is gering na topi-
sche applicatie. Het gebruik van metro-
nidazol is mogelijk, ongeacht hoever de
zwangerschap is gevorderd, en ook tij-
dens de borstvoeding (2-4).
Azelaïnezuur behoort tot klasse B. De
systemische resorptie bedraagt minder
dan 4%. Het gebruik van azelaïnezuur
kan worden overwogen, ongeacht hoever
de zwangerschap is gevorderd, en ook tij-
dens de borstvoeding (2-4).
PSORIASIS (TABEL 3) EN ATOPISCHE
DERMATITIS
Dermocorticoïden behoren tot klasse C.
Slechts 3% van het aangebrachte der-
mocorticoïde wordt systemisch geabsor-
beerd. Het gebruik van dermocorticoïden
bij zwangere vrouwen is wijdverspreid en
we hebben veel ervaring met deze mid-
delen. Momenteel vormen ze dan ook
de eerste behandeling in het kader van
eczeem en psoriasis bij zwangere vrou-
wen. Lokaal gebruik van corticoïden is
mogelijk tijdens de borstvoedingsperiode
omdat er slechts een kleine hoeveelheid
terechtkomt in de moedermelk. Bij ge-
bruik op de borsten moet de huid worden
gereinigd voordat met de borstvoeding
wordt gestart (2, 5-7).
Calcipotriene behoort tot klasse C. Er zijn
risico's op skeletafwijkingen gevonden
in dierstudies. Bij topisch gebruik wordt
ongeveer 6% van het calcipotriene sys-
temisch geresorbeerd. Calcipotriene mag
worden gebruikt bij zwangere vrouwen
op beperkte zones als de voordelen voor
de moeder opwegen tegen de risico's
voor de foetus (1, 8, 9).
Tacrolimus en pimecrolimus behoren tot
klasse C. Tot er meer gegevens beschik-
baar zijn over het gebruik ervan tijdens
de zwangerschap, blijven ze een behan-
deling van de derde lijn. Het gebruik
ervan kan worden overwogen tijdens de
borstvoeding omdat ze slechts in geringe
mate systemisch worden geresorbeerd
(2).
LOKALE ANTIBIOTICA
Mupirocine en neomycine behoren tot
klasse B en mogen de hele zwangerschap
worden gebruikt (1, 2).
Toediening van fusidinezuur via de huid
is mogelijk, ongeacht hoever de zwanger-
schap is gevorderd.
Zilversulfadiazine wordt afgeraden op het
einde van de zwangerschap en tijdens de
borstvoedingsperiode gezien het risico
op nucleaire icterus bij de baby.
LOKALE ANTISCHIMMELMIDDELEN
Alle topische imidazolen behoren tot
categorie C wegens een gebrek aan ge-
gevens, met uitzondering van clotrima-
zol
en oxiconazol, die tot categorie B
behoren.
Tabel 2: Topische behandelingen die worden gebruikt in de behandeling van acne.
Middel
Klasse
Periode van hoog risico
Adapaleen/tretinoïne
C
1
er
trimester
Erythromycine
B
Neen
Clindamycine
B
Neen
Benzoylperoxide
C
Neen
Metronidazol
B
Neen
Azelaïnezuur
B
Neen
Tabel 3: Topische behandelingen gebruikt bij psoriasis.
Middel
Klasse
Risicoperiode
Dermocorticoïden
C
Neen
Calcipotriene
C
Neen
Tacrolimus
C
Neen, maar weinig gegevens
Pimecrolimus
C
Neen, maar weinig gegevens
Tazaroteen
X
Tijdens de volledige zwangerschap