KRAN‹AL S‹N‹RLER (NERVI CRANIALES) Kranial sinirlerin beyin içindeki bölümleri 12 çift kranial sinir bulunur ve bunlar›n hepsi beyinle ba¤lant›l› olup kafa iskeletindeki delik veya yar›klardan geçerek, X. (n. vagus) hariç olmak üzere, hepsi kafa ve boyunda da¤›l›rlar. X. kafa çifti, gö¤üs ve kar›n organlar›nda da da¤›l›r. Kranial sinirler Romen rakamlar›yla gösterilebildi¤i gibi, özel isimleriyle de belirlenirler. Bunlar: I. Nn. olfactorii II. N. opticus III. N. oculomotorius IIV. N. trochlearis V. N. trigeminus VI. N. abducens VII. N. facialis VIII. N. vestibulocochlearis IX. N. glossopharyngeus X. N. vagus XI. N. accessorius XII. N. hypoglossus Kranial sinirlerin genel olarak içerdikleri lif çeflitleri N. trochlearis, n. abducens, n. accessorius ve n. hypoglossus sadece somatomotor; n. trigeminus sensitif ve somatomotor; n. oculomotorius somatomotor ve parasimpatik; n. facialis, n. glossopharyngeus ve n. vagus da sensitif, somatomotor ve parasimpatik lifler içerir. Kranial sinirlerin motor (veya efferent) lifleri, beyin sap›nda (truncus encephali) bulunan sinir hücrelerinin aksonlar›d›r. Bu sinirlerin hücre gövdeleri, beyinde belirli gruplar oluflturarak, motor (somatomotor, visseromotor ve sekretomotor) liflerin ç›k›fl merkezleri olan çekirdekleri (nucleus) olufltururlar. Her bir somatomotor sinir hücresi uzant›lar› ile birlikte, bir alt motor nöron olarak tan›mlan›r. Kranial sinirlerdeki böyle bir nöron, medulla spinalis'in ön boynuzunda bulunan motor nöronlar›n karfl›l›¤›d›r. Kranial sinirlerdeki motor nöronlar emirleri, tr. corticonuclearis (corticobulbaris) vas›tas›yla beyin korteksinden al›r. Tr. corticonuclearis, gyrus precentralis'in (4. saha) alt k›smlar› ile gyrus postcentralis'in buraya komflu k›s›mlar›ndaki pyramidal hücrelerden bafllar. Corona radiata'da afla¤› do¤ru inerek, capsula interna'n›n genu'sundan geçer. Crus cerebri'de (mesencephalon), tr. corticospinalis'in hemen medialinde seyreder. Bu yolun lifleri, ya do¤rudan do¤ruya veya bir ara nöron vas›tas›yla, alt motor nöronla sinaps yapar. Böylece korteksten ç›kan bir impuls, 3 nöronla effektör organa ulafl›r. Bunlardan tr. corticonucleaaris'i oluflturan lifler 1. nöronu (üst motor nöron), ara nöronlar 2. nöronu ve kranial sinirin motor nöronlar› da 3. nöronu (alt motor nöron) olufltururlar. Tr. corticonuclearis'i oluflturan liflerin büyük bir k›sm›, kranial sinirin motor çekirdeklerine gelmeden önce orta hatt› çaprazlayarak karfl› taraf›n, bir k›sm› da ayn› taraf›n çekirde¤indeki sinir hücreleri ile sinaps yapar. Böylece bir kranial sinirin motor çekirde¤i, her iki taraf›n korteksi ile de ba¤lant› kurmufl olur (bilateral=iki tarafl› innervasyon). N. facialis'in yüzün alt k›sm›n› innerve eden bölümü ile n. hypoglossus’un m. genioglossus'u innerve eden bölümü, sadece karfl› taraf (kontralateral=tek ve karfl› taraf) korteksle ba¤lant› kurar. Bu ba¤lant› flekilleri klinik aç›dan önemlidir, çünkü tek tarafl› korteks harabiyetinde m. genioglossus ve yüzün alt k›sm›ndaki kaslar›, sadece karfl› tarafta felç olur. Hatta sadece kortekste de¤il, sinaps yapaca¤› çekirdek seviyesine kadar herhangi bir yerde harabiyet oldu¤unda, ayn› klinik tablo ortaya ç›kar. Çaprazdan sonra bir harabiyet oldu¤unda, elbetteki harabi323