76 ANATOM‹ külerek kol’a yaklaflmas› esnas›nda yap›lan hareket fleksiyondur. Diz ekleminde baca¤›n arka tarafta uylu¤a yaklaflmas› esnas›nda yap›lan hareket de fleksiyondur. b- Ekstensiyon (extensio): Fleksiyon durumundaki bir eklemin tekrar eski durumuna dönmesi, yani eklemi oluflturan kemikler aras›ndaki aç›n›n büyümesiyle eklemin gergin hale gelmesi fleklinde yap›lan harekete de gerilme (ekstensiyon) diyoruz (fiek. 2). Ekstensiyon yapan bir eklem 180˚ de gerilmeyip de bir miktar daha hareketten sonra geriliyorsa, 180˚ den sonra yap›lan harekete hiperekstensiyon denilir. Disk at›lmas› esnas›nda kolun arka tarafa afl›r› çekilmesi hareketinde oldu¤u gibi. c- Abduksiyon (abductio): Alt veya üst ekstremitelerin d›fl tarafa do¤ru olan gövdeden uzaklaflmas› hareketi ile, el veya ayak parmaklar›n›n elin veya aya¤›n orta hatt›ndan her iki tarafa do¤ru uzaklaflmas› hareketine, abduksiyon denilir (fiek. 3). d- Adduksiyon (adductio): Yukar›da belirtilen abduksiyon hareketinin tersidir. Yani, alt veya üst ekstremitenin iç tarafa do¤ru, el veya ayak parmaklar›n›n da elin veya aya¤›n orta hatt›na getirilmesi hareketine, adduksiyon denilir. Alt veya üst ekstremitelerin ayn› yönde harekete devam ederek karfl› tarafa geçmesi hareketine de afl›r› adduksiyon denilir (fiek. 3). ‹Ç Transvers eksen DIfi 3- Sirkumdüksiyon (circumductio): Konveks eklem yüzü küre fleklinde olan eklemlerde yap›l›r. Ekstremite uçlar›n›n daire veya daireye yak›n bir flekil çizmesi hareketine sirkumdüksiyon denilir. Bu hareket esnas›nda fleksiyon, ekstensiyon, abduksiyon, adduksiyon, rotasyon ve kayma hareketleri birbiri arkas›na ve kar›fl›k olarak yap›l›r. Bu tür hareketi en iyi flekilde kalça ve omuz ekleminde yapabiliriz. 4- Rotasyon (rotatio): Vertikal eksen etraf›nda yap›lan dönme hareketidir. Bu dönme hareketi eklemine göre, içe-d›fla veya sa¤a-sola rotasyon (rotasyo externa; exorotatio; rotatio lateralis), (rotasyo interna; endorotatio; rotatio medialis) hareketleri olarak isimlendirilir. Art. radioulnaris proximalis ve distalis’te radius’un kendi uzun ekseni etraf›nda dönerek yapt›¤› hareket, rotasyon’dur. Ancak, özelli¤inden dolay› burada yap›lan d›fl rotasyona supinasyon (supinatio), iç rotasyona da pronasyon (pronatio) hareketi de denilir (fiek. 4 A). Humerus’un vertikal ekseni etraf›nda yapm›fl oldu¤u bu harekete, iç-d›fl rotasyon denilir. a- Supinasyon (supinasyo): Arkaya bakan el ayas›’n›n ön tarafa getirilmesi esnas›nda yap›lan harekete, supinasyon denilir. Supinasyon yapm›fl pozisyonda önkol kemikleri birbirine paraleldir ve bafl parmak d›fl, küçük parmak ise iç taraftad›r (fiek. 4B). Sagital eksen fiekil 2. Omuz ekleminde flexion ve extensiyon hareketlerini gösteren flekatik flekil. fiekil 3. Omuz ekleminde abduksiyon ve adduksiyon hareketlerini gösteren flematik flekil.