224 ANATOM‹ nin d›fl taraf›ndan, a¤›z köflelerine do¤ru uzan›r. Alt duda¤› çene ucundan ay›ran olu¤a da sulcus mentolabialis denilir. Dudaklar›n birbirine bakan k›s›mlar› ile iç yüzleri mukoza ile kapl›d›r. Fakat birbirlerine bakan yüzlerini örten mukoza, iç yüzünü örten mukozadan biraz farkl›d›r. Buras›, modifiye olmufl mukoza yani, çok katl› yass› epitelle kapl›d›r. Gerek epitel tabakas› gerekse lamina propria's› daha sa¤lam ve daha dayan›kl›d›r, kas tabakas›na da s›k›ca yap›fl›kt›r. Modifiye olmufl bu mukoza ile deri aras›nda belirgin bir s›n›r vard›r. Bu s›n›rdan itibaren dudakta stratum corneum tabakas› bulunmaz ve sadece modifiye olmufl çok katl› yass› epitel bulunur. Bu epitel tabakas›n›n alt›ndaki kapiller a¤daki kan›n renginden dolay›, dudaklar›n serbest kenarlar› k›rm›z›mtrak olarak görülür. Bebeklerde burada transvers bir oluk, bu olu¤un da kenarlar›nda küçük ç›k›nt›lar bulunur. Bu yap›lar bebe¤in meme bafl›n› daha iyi kavramas›n› ve emerken hava yutmamas›n› sa¤lar. Burada ter bezleri bulunmaz. Buna karfl›l›k ya¤ bezleri bulunur. Bunlar›n salg›s› buradaki modifiye mukozan›n çatlamas›n› engeller. Duda¤›n k›rm›z› bölgesinde oldu¤u gibi, k›llara ba¤l› olmadan labium minus pudendi, glans penis, preputium'un iç yüzü, yanak mukozas›, meme bafl› derisi, canalis analis'in üst k›sm› ve göz kapa¤›n›n serbest kenar›nda (Meibom) bu tür ya¤ bezleri bulunur. Bu tür bezlerin daha büyük olanlar› kulak kepçesi, burun ve yanak derisinde görülür. Bunlar›n deriye aç›ld›klar› yerde siyah nokta fleklinde comedon oluflabilir. Bucca (yanak): Yanaklar vestibulum oris'i yandan s›n›rlar ve önde dudaklarla birleflir. Yanaklar›n d›fl yüzünü deri, iç yüzünü de mukoza örter. Deri ile mukoza aras›nda m. buccinator, corpus adiposum buccae, ba¤ dokusu, damarlar, sinirler ve yanak bezleri (gll. buccales) bulunur. Corpus adiposum buccae, yana¤›n tombullu¤unu verir. Özellikle bebeklerde daha belirgin olan corpus adiposum buccae, yana¤› kuvvetlendirerek emme esnas›nda yana¤›n kolay çökmesini önler. Dudak ve yanaklar emme, üfleme, yeme ve öpme gibi fonksiyonlarda birlikte çal›fl›rlar. Yeme fonksiyonu esnas›nda bir sifinkter gibi çal›flarak vestibulum oris'deki g›da maddelerini cavitas oris propria'ya iterler. Yine çi¤neme esnas›nda yanaklar, dil ile birlikte g›dalar›n difller aras›nda kalmalar›n› sa¤lar. Gll. labiales: Mukoza ile kas tabakas› (m. orbicularis oris) aras›nda bulunan çok say›daki k›smen seröz, k›smen de müköz küçük tükürük bezleridir. Dudaklar›m›z› difllerimiz aras›nda hafifçe ›s›racak olursak, mukoza alt›nda ve difllerimiz aras›nda küçük kabart›lar fleklinde bu bezleri hissedebiliriz. Müköz bezlere benzeyen bu bezciklerin salg›lar› vestibulum oris'e aç›l›r. Gll. buccales: Mukoza ile kas tabakas› (m. buccinator) aras›nda bulunan çok say›daki k›smen seröz, k›smen de müköz küçük bezlerdir. Bunlar dudak bezlerinden daha küçüktürler. M. buccinator ile m. masseter aras›nda bulunan yaklafl›k 5 adet bez, di¤er yanak bezlerinden daha büyüktür. Bu bezlerin kanallar›, m. buccinator'u delerek üst ikinci molar difl hizas›nda papilla ductus parotidei etraf›nda vestibulum oris'e aç›l›r. Bu bezlere gll. molares denilir. Yana¤› içten döfleyen mukoza, yukar›da ve afla¤›da difletlerinin üzerine geçer. Arkada yumuflak dama¤› döfleyen mukoza ile devam eder. Yana¤›n iç yüzünde ve üst 2. molar difl hizas›nda papilla ductus parotidei denilen bir kabart› bulunur. Buraya ductus parotideus aç›l›r. Yana¤›n esas kas› m. buccinator'dur. Fakat m. risorius, m. zygomaticus'lar ve platysma gibi mimik kaslar da birer bölümleriyle yana¤›n yap›s›na kat›l›rlar. Gingiva (difl eti): S›k› fibröz dokudan oluflan difl eti, proc. alveolaris'lerin periosteum'una s›k›ca yap›fl›r ve difl boynunu da sarar. Difl etini kan damarlar›ndan zengin düz bir mukoza tabakas› sarar. Bu mukoza uyaranlara karfl› pek duyarl› de¤ildir. Difl boynunu saran bu mukozada çok say›da papilla bulunur. Difl etinin difllere yaslanan serbest kenar›na margo gingivalis, difller aras›ndaki ç›k›nt›l› k›s›mlar›na ise papilla gingivalis [interdentalis] denilir. Bu muko-