EKLEMLER 77 b- Pronasyon (pronatio): Öne bakan el ayas›’n›n arka tarafa getirilmesi esnas›nda yap›lan harekete, pronasyon denilir. Pronasyon yapm›fl elde, el s›rt› öne, bafl parmak içe bakar ve önkol kemikleri de birbirini çaprazlam›fl pozisyondad›r (fiek. 4 B). Tam hareketli eklemlerde bulunan yap›lar Bir eklemin tam hareketli olabilmesi için mutlaka bulunmas› gereken yap›lar vard›r. Bu yap›lar, eklem bofllu¤u (cavitas articularis), eklem yüzü k›k›rda¤› (cartilago articularis), eklem kapsülü (capsula articularis), eklem ba¤lar› (ligamenta= ligg.) ve eklem s›v›s› (synovia) d›r. Bunlardan baflka, eklem yüzlerinin flekli birbirine uymayan eklemlerde baz› yap›lar da bulunur. Örne¤in; diz ekleminde meniscus articularis, çene ekleminde discus articularis, kalça ve omuz ekleminde de konkav eklem yüzünü geniflletmeye yarayan labrum articulare bulunur. 1- Cavitas articularis: Eklem yüzleri aras›nda kalan eklem aral›¤›n›n d›fltan çepeçevre eklem kapsülü taraf›ndan kapat›lmas›yla oluflur. Bu boflluk eklem s›v›s› (synovia) ile doludur. Baz› ekelemlerde bu boflluk içinde meniscus articularis, discus Vertikal eksen articularis, plica synovialis ve ligamenta intracapsularia bulunur. 2- Cartilago articularis: Eklem yüzü eklem k›k›rda¤› ile kaplanm›flt›r. Bu nedenle eklem yüzü denilince akl›m›za eklem k›k›rda¤› gelir. Tam hareketli eklemlerin tümünde, hareketin çeflidini, yönünü ve geniflli¤ini belirleyen ana unsur, eklem yüzünün fleklidir. Hareketlerin maksada en uygun flekilde yap›lmas›, eklem yüzünün flekline ba¤l›d›r. Genifl hareketlerin yap›labildi¤i eklem yüzlerinden birisi genellikle konveks, di¤eri de konkavd›r. Konveks eklem yüzü küreye benzeyen eklemlere art. spheroidea grubu denilmektedir. Bu tür eklemlerde konveks eklem yüzü genellikle konkav olan yüzden daha genifltir. Baz› eklemlerin konveks eklem yüzü makara, konkav eklem yüzü de makaraya uyacak flekildedir. Baz›lar›n›n her iki eklem yüzünde de hem konkav, hem de konveks eklem yüzü bulunur. Eklem yüzü eyer’e benzedi¤i için bu tür eklemlere art. sellaris denilir. Bir k›s›m eklemlerin konveks eklem yüzü silindirik, bir k›sm›n›n da ellipsoid’tir. Baz›lar› da tamamen düz veya düze yak›nd›r. Eklem yüzlerinin flekli, eklemin yapabilece¤i hareketleri belirleyebilece¤i gibi, ek- A B fiekil 4. Üst ekstremite’de iç-d›fl rotasyon (A) ile supinasyon-pronasyon (B) hareketlerinin flematik izah›.