320
ÖZELL
ANESTEZ<
A/RI YAKLAfiIMI
A / R I T A N I M L A M A L A R I
A¤r>: Aktüel veya potansiyel hasar sonucu ortaya ç>kan hofl olmayan fiziksel ve/ve-
ya duygusal deneyim. A¤r> nosiseptif ve nöropatik a¤r> olarak s>n>fland>r>labilir.
Nosiseptif a¤r>: Mekanik, termal, veya kimyasal nosiseptörlerin stimulasyonu so-
nucu ortaya ç>kar. Somatik veya viseral olabilir.
Nöropatik a¤r>: Sinir sisteminde bir lezyon veya sinir sisteminin disfonksiyonu
sonucu ortaya ç>kar.
Allodini: Genellikle zarars>z bir uyar>n>n a¤r> olarak alg>lanmas>.
Analjezi: A¤r> alg>s>n>n yoklu¤u.
Anestezi: Bütün duyumlar>n yoklu¤u.
Anestezik dolorosa: Bir bölgede duyum olmadan a¤r> olmas>.
Dizestezi: Hofl olmayan duyum.
Hipoaljezi: Noksiyöz uyar>ya karfl>n azalm>fl alg>lama.
Hiperaljezi: Noksiyöz uyar>ya karfl>n artm>fl alg>lama.
Hiperestezi: Uyar>ya artm>fl cevap.
Hipoestezi: Uyar>ya azalm>fl cevap.
Nöralji: Bir sinir da¤>l>m> boyunca a¤r> varl>¤>.
Parestezi: Stimülasyon olmadan anormal duyum alg>lanmas>.
Radikulopati: Sinir köklerinin anormal fonksiyonu (his kayb>yla iliflkili a¤r>).
Ba¤>ml>l>k: Maddeye fizyolojik adaptasyondur ve yoklu¤unda çekilme semptom-
lar> ile iliflkilidir. Çekilme semptomlar> maddenin verilmesi ile azalabilir.
Al>flkanl>k: elde etmek için afl>r> istek duyulmas>yla ve kompulsiyonla karak-
terize fizyolojik ba¤>ml>l>kt>r.
Tolerans: Ayn> analjezik etkiyi oluflturmak için artan doz ihtiyac>.
F < Z Y O L O J < V E A N A T O M <
A¤r> A ve C lifleri ile iletilir.
A¤r> nosiseptörler ile alg>lan>r ve çeflitli a¤r> yolaklar> ile iletilir. Ç>kan a¤r> yolakla-
r>n>n belli bafll>cas> üç nöröndan oluflan spinotalamik traktustur.
Birinci s>ra nöron: Hücre gövdesi ganglionun dorsal kökünde yer al>r (DKG).
Periferik dokulara giden akson k>sm> serbest sinir sonlanmas> fleklindedir. Ak-
sonun di¤er ucu ikinci s>ra nöronun dorsal boynuzu ile sinaps yaparak sonla-
n>r.
ra nöron: Dorsal boynuzu birinci s>ra nöronla sinaps yapt>ktan sonra
aksonu talamusa do¤ru üçüncü s>ra nörona sinaps yapmak için yükselir. s>ra nöronlar hem nosiseptif spesifik nöronlard>r hem de zararl> ve zararl> olma-
yan uyar>lar> alan genifl dinamik s>ra nöronlar>d>r (GDK).
Üçüncü s>ra nöron: Hücre gövdesi talamustad>r. Bu nöron aksonunu a¤r>n>n
alg>land>¤> kortekse gönderir.
Üç major opioid reseptör s>n>f> vard>r:
Mü reseptörleri (subtipleri
1
ve
2)
primer olarak analjeziden sorumludur. Ay-
r>ca solunum depresyonu, sedasyon, gastrik dismotilite, bulant>, kusma, kafl>n-
t>, öfori ve ba¤>ml>l>ktan da sorumludur.
Kappa reseptör (subtipleri K
1
K
2
K
3
) analjezi, disfori ve diüreze yol açar. Solu-
num depresyonu yapmaz.
Delta (
) analjezi sa¤lar. Solunum depresyonu yapmaz.
A¤r> Yolaklar>:
Noksius uyar>
Nosiseptörler
A ve
C lifleri ile substantia
gelatinosa (dorsal
boynuz)
Extitatör
nörotransmitter
sal>n>m>
(örn:substance P)
Spinotalamik tractus
arac>l>¤>yla talamus
Kortex