background image
hastal>¤> hafif ve L-dopa yan>t> iyi olan hastalara
transplant uygulanmas>n> önermektedir. münsupresan kullan>m>n>n uzat>lmas> da daha
iyi sonuçlar elde edilmesini sa¤layabilir (Ola-
now, 2006).
Transplante edilen hücrelerin diseksiyon
flekli ve yeri diskinezilerin kontrolü aç>s>ndan
ayr>ca önem teflkil eder. Zira fetus mezensefalu-
sundan dopaminerjik nöronlar>n yan>s>ra çok
say>da serotonerjik hücre de al>narak transplan-
te edilirse bu serotonerjik nöronlar kontrolsüz
dopamin sal>n>m> yaparak diskinezi geliflimine
neden olabilirler (Carlsson ve ark., 2007).
Saf dopaminerjik diseksiyonlar>n kullan>lma-
s> ve uygun hasta seçimi durumunda mezense-
falik fetal hücre transplantasyonu tedavisi halen
ümit verici bir yaklafl>md>r ve yeni klinik çal>fl-
malar>n yap>lmas> planlanmaktad>r.
Mikrotafl>y>c>lara ba¤lanm>fl retinal pigment
epiteli hücrelerinin transplantasyonu ileri evre
Parkinson hastalar>nda test edilmifl ve L-do-
pa'n>n yan>s>ra muhtemelen birtak>m büyüme
faktörleri sentezleyen bu hücre tedavisi yaklafl>-
m>yla (Spheramine
®
) aç>k-uçlu çal>flmalarda dis-
kinezi görülmeksizin motor yararlan>m elde edil-
mifltir. Çift-kör çal>flmalarda ise, henüz yay>n-
lanmam>fl olmakla birlikte, negatif sonuçlar elde
edildi¤i bildirilmifltir.
4. Kök Hücre Yaklafl>mlar>
1997 y>l>ndan bu yana fetus beyinlerinden elde
edilen nöral kök hücreler (NKH) in vitro olarak
kültive edildikten sonra terapötik etkinliklerinin
araflt>r>lmas> amac>yla PH hayvan modellerinde
çal>fl>lmaktad>r (Vescovi ve ark., 1999; Uchida ve
ark., 2000). Ayn> zamanda özellikle son y>llarda
insan embriyonik kök hücreleri (EKH) giderek
artan s>kl>kta ilgi oda¤> olmufltur.
Günümüzde kök hücre transplantasyon te-
davilerinin kolay olmad>¤>, bu alanda ilerleme
sa¤lanmas>n>n uzun zaman alaca¤> yayg>n bir
flekilde kabul edilmektedir (Wang ve ark., 2008).
En önemli soru kök hücrelerde serebral trans-
plantasyon öncesi in vitro pre-diferensiasyonun
gerekli olup olmad>¤>d>r. Güncel görüfl ancak in
vitro
olarak pre-indüklenen kök hücrelerin tera-
pötik etki gösterebilecekleri lehinedir (Studer ve
ark., 1998). Do¤al yollardan düflü¤e u¤ram>fl fe-
tuslardan elde edilen NKH'ler forskolin, FGF8 ve
GDNF içeren bir kokteyl indüksiyon ortam>na
maruz kalmalar> sonucu dopaminerjik nöronla-
ra dönüfltükten sonra striatumlar>na transplan-
te edilen parkinsoniyen s>çanlarda motor ifllevle-
ri düzeltirken diferensiye olmam>fl NKH'ler her-
hangi bir etki göstermemifltir (Wang ve ark.,
2004). Bunun nedeni indüklenmifl NKH'lerin
daha fazla diferansiasyon kapasitesi gösterirken
migrasyon kapasitelerinin de daha düflük olma-
s>d>r. Böylece graft bölgesinde kalarak daha faz-
la say>da nöron, astrosit ve tirozin hidroksilaz
pozitif hücrelere dönüflüm göstermektedirler.
Bu bulgular pre-diferansiasyonun PH tedavisin-
deki anahtar evre oldu¤u görüflünü yayg>nlaflt>r-
maktad>r.
Kök hücre tedavilerindeki bir di¤er önemli
sorun, in vitro olarak elde edilen DA nöron say>-
s>n>n son derece yüksek olmas>na ra¤men trans-
plantasyon sonras> hayatta kalan nöron oran>-
n>n çok düflük olmas>d>r. Bunun nedeni hayatta
kalan toplam hücre say>s>n>n çok düflük olmas>
olabilir (Langston, 2005). Hayatta kalan DAerjik
374
Bölüm 34 · Parkinson Hastal>¤>'n>n Gelecekteki Olas> Tedavileri
fiekil 1 ·
Tirozin hidroksilaz immünhistokimyas> uygulanm>fl s>çan striatal kesitleri. Kontrol beyninde tirozin hidroksilaz antikoru stri-
atumu tümüyle boyar (A). Ünilateral 6-OHDA lezyonunu takiben striatumda dopaminerjik denervasyon geliflir (C). Denerve striatuma
stereotaktik cerrahi ile transplante edilen fetal mezensefalik nöronlar haftalar içinde dopamin sentezlemeye bafllarlar ve striatal dopa-
mini restore ederler (B). (Henüz yay>nlanmam>fl bir çal>flmam>za ait mikroskop görüntüleri, 2009, Lund).