stratejiler gelifltirip kararlar vermeye vs. ay>rabi-
lir (Sakagami ve ark., 2006).
de bu zorunluluktan dolay> ortaya ç>km>flt>r. Ör-
ne¤in henüz telensefalik yap>lar>n geliflmemifl ol-
du¤u dönemde organizma beyin sap> ve spinal
kordun sa¤lad>¤> bilgi ifllem gücüyle yetinmek,
hayatta kalmak zorundayd>. Bu zorunluluk be-
yin sap>- spinal kord sistemini kendine yeter
olarak geliflmeye zorlam>fl olmal>d>r. Daha sonra
organizmaya korteks ve bazal çekirdekler gibi
üst yap>lar eklenince, beyin sap>-spinal kord sis-
temi bir yandan kendi içindeki bütünlü¤ü ko-
rurken, öte yandan üst merkezlerin üst düzey
bilgi iflleme gücünden yararlanm>flt>r (Redies ve
Puelles, 2001).
ha önemsiz ifller yapt>klar> fleklinde yorumlan-
mamal>d>r. Hiyerarflik organizasyon sinir sitemi-
nin bir tercihinden çok, zorunlu bir iflbölümü-
dür. Alt merkezler, üst merkezlerin yapabildi¤i
iflleri, üst merkezler ise alt merkezlerin yapabil-
di¤i birçok fleyi yapamazlar. Dizgede altta yer
alan yap>lar fazla esneklik gerektirmeyen stere-
otipik basit eylemleri çok h>zl> bir flekilde yürü-
türler. Hareket repertuvarlar> dard>r, fakat bu
dar repertuvar içinde yapabildiklerini çok etkili
bir flekilde gerçeklefltirirler. Bu yetene¤in hayati
önemi vard>r. Örne¤in yürürken aya¤>m>z bir en-
gele tak>ld>¤>nda postürü h>zla ve otomatik ola-
rak düflünme gerekmeden- düzelten bir sistem
düflüp yaralanmamak için çok gereklidir. Bu
özellik üst merkezlerde yoktur. Üst merkezler
görece yavafl çal>fl>rlar ve böyle h>zl> tepki gerek-
tiren ifllerde etkili de¤illerdir. Buna karfl>l>k üst
merkezler de acele ve tekdüze bir tepki gerektir-
meyen, yap>lacak eylemin muhtemel sonuçlar>n>
hesaba katarak bunlar> öngörme ve eylemi daha
bafltan ona göre planlama gibi, o koflulda yap>-
labilecek birkaç alternatif eylem içinden en uy-
gun olan birini seçme gibi, baflka yönlerden
önemli olan görevleri yerine getirirler.
teminin de hedef organlar>d>r. Bu aç>dan bak>l-
d>¤>nda kaslar sadece ald>klar> komutlar> yerine
getiren ve hareketin kontrolünde söz hakk> bu-
lunmayan yap>lar gibi düflünülebilir. Oysa kas-
de bir katk>lar> vard>r. Sabit bir nöral girdi alt>n-
da bir kas>n üretece¤i kuvvet o kas>n hem o an-
daki uzunlu¤una, hem de o anda uzamakta m>
yoksa k>salmakta m> oldu¤una ba¤l>d>r (Biewe-
ner ve Ahn, 2006).
myozin filamentleridir. Myozin molekülü bafl>
aktine yap>fl>r, katlanarak kendine çeker ve ak-
tinden ayr>l>r. Bu ifllem sürekli olarak tekrar et-
ti¤inde bu iki filament birbiri üzerinde kayar ve
bu hareketleri s>ras>nda kuvvet oluflturur. Kuv-
vet bu iki molekülün örtüflen k>s>mlar>n>n fazla-
l>¤> ile orant>l>d>r. Kas>lman>n bafllang>c>nda bu
iki molekülün örtüflen k>s>mlar> ne kadar fazla
ise o kadar çok, ne kadar az ise o kadar az kuv-
vet oluflturacaklard>r. Pasif olarak sonuna kadar
uzat>lm>fl bir kasta bu moleküllerin çok az bir
k>sm>, sadece uç k>s>mlar>, örtüflür ve bu neden-
le üretti¤i kuvvet azd>r. Sonuna kadar k>salm>fl
bir kasta ise moleküllerin büyük k>sm> örtüfltü-
¤ü halde art>k daha fazla kayacak yerleri kalma-
m>flt>r ve bu nedenle yine az bir kuvvet olufltu-
rurlar. En fazla kuvvet oluflturacak optimum
uzunluk kas>n hareket geniflli¤inin (ranj>n>n) or-
ta noktas>d>r. Örne¤in biseps kas>n>n dirsek
üzerine uygulad>¤> burkma kuvveti dirsek 90 de-
recelik bir aç>dayken maksimum, tam ekstansi-
yon ya da tam fleksiyon durumlar>nda ise mini-
mumdur.
makta m> yoksa uzamakta m> oldu¤u veya hare-
ketsiz mi durdu¤u, o kas>n nöral uyar> alt>nda
oluflturaca¤> kuvveti etkiler (Finni ve ark., 2003).
Kas o anda uzamakta ise, k>salmakta oldu¤u
duruma göre, daha fazla kuvvet uygular. Bunun
nedeni katlanarak kuvvet uygulayan myozin ba-
fl>n>n k>salmakta olan bir kasta alabilece¤i yo-
lun, uzamakta olan bir kasta alabilece¤i yoldan
daha k>sa olmas>d>r.
kuvveti kontrol edecek nöral yap>lar>n iflini zor-
laflt>rmakla birlikte, kas>n kendisine bir içsel
kontrol mekanizmas> sa¤larlar. Nöral girdi alt>n-
da kas>lmakta olan bir kas pasif olarak uzat>l-
maya, yukar>daki iki mekanizma nedeniyle, içsel
bir direnç gösterir. Bu etki nöral germe refleksi-
nin etkisine benzer bir etkidir, ancak germe ref-