ding, 2007). Nöropsikiyatrik yan etkilerin elektrot
lokalizasyonu ile iliflkili oldu¤unu bildiren bir ça-
l>flma mevcuttur (Tsai, 2007). Hipofoni ve dizartri,
STN DBS sonras> hastalarda s>k görülebilen bir
komplikasyondur (Romito, 2002, 2003; Guehl
ve ark., 2006; Zhang ve ark., 2006). Depresyon ve
anksiyete semptomlar> cerrahi sonras> düzelmek-
tedir (Tröster, 2003; Daniele, 2003; Funkiewiez ve
ark., 2004, 2006; Houeto ve ark., 2006; Kalteis,
2006), ancak mizaç kötüleflmesi bildiren bir ça-
l>flma da vard>r (Berney ve ark. 2002). Hastalar-
da cerrahi sonras> kilo alma tespit edilmifltir
(Romito, 2003; Ford ve ark., 2004; Guehl, 2006;
Montaurier ve ark., 2007; Novakova, 2007).
Bunlara ek olarak cerrahi iflleme ba¤l> enfeksi-
yon (%1,7-3,7), inme ve hemoraji (%1-6,6) gibi
yan etkiler de bildirilmifltir (Ford ve ark., 2004;
Lyons, 2004; Goodman ve ark., 2006; Ory-Mag-
ne ve ark., 2007). Yüz-altm>fl hasta üzerine ya-
p>lan bir çal>flmada, elektrot k>r>lmas>, elektrot
yer de¤ifltirmesi gibi donan>ma ba¤l> komplikas-
yonlar>n oran> %26,2 bulunmufltur (Lyons,
2004).
ark., 2008; Soulas, 2008). Mortalite düflüktür ve
kognitif fonksiyonlar>n kötülü¤ü ile iliflkili bu-
lunmufltur (Schüpbach ve ark., 2007b).
nu ile elde edilen sonuçlar neticesinde günü-
müzde pallidal cerrahinin popülaritesi, dolay>-
s>yla hakk>nda yap>lan yay>n say>s> da azalm>fl-
t>r. Ancak yine de globus pallidusa yönelik yap>-
lan derin beyin stimulasyonunun cerrahi sonra-
s> motor semptomlarda iyileflme sa¤lad>¤>, yap>-
lan çal>flmalarla kan>tlanm>flt>r (Deep-Brain Sti-
mulation for Parkinson's Disease Study Group,
2001; Visser-Vandewalle, 2003; Nakamura,
2007) (kan>t düzeyi B). Pallidal stimulasyonun
ilk alt> ayl>k dönemde BPHDÖ motor skorlar>nda
%37-55'lik bir düzelme sa¤lad>¤>, hasta mobili-
tesini %28-64 oran>nda art>rd>¤> tespit edilmifl-
tir. Bir çal>flmada; bilhassa ilk üç ayl>k dönemde
diskinezilerin %75, klinik dalgalanmalar>n ise
%54,7 azald>¤> bildirilmifltir. Ancak ayn> çal>fl-
mada ileri Parkinson hastalar>nda uzun dönem-
de bu etkilerin s>n>rl> oldu¤u bulunmufltur (Vis-
ser-Vandewalle, 2003). Di¤er cerrahilerde de gö-
rülebilen enfeksiyon veya hemoraji gibi yan etki-
lerin yan> s>ra globus pallidus stimulasyonu so-
nucu sözel ak>c>l>kta azalma tespit edilen yan et-
kilerdendir (Rothlind, 2007).
DBS), özellikle postural instabilite ve donma so-
runu ön planda olan hastalar için umut vade-
den bir yöntemdir (Stefani ve ark., 2007; Mazzo-
ne, 2008). Henüz 20 kadar hastan>n sonuçlar>
aç>klanm>fl oldu¤undan flu an için rutin uygula-
maya girmesi tart>flmal>d>r. Yazarlar aras>nda
çekirde¤in koordinatlar> hakk>nda bile fikir birli-
¤i yoktur (Zrinzo, 2008). Alt> hastan>n 2-6 ay bo-
yunca izlendi¤i bir çal>flmada PPN DBS ile pos-
tural instabilite ve donma skorlar>nda %50 ka-
dar iyileflme bildirilmektedir. Bu çal>flmaya göre
subtalamik ve pedinkülopontin çekirde¤in kom-
bine stimülasyonu, her iki çekirde¤in tek bafl>na
stimülasyonuna oranla daha belirgin bir iyilefl-
me sa¤lam>flt>r. Buna göre, her iki çekirde¤in
birlikte stimülasyonu, veya zaman içerisinde
STN DBS'ndan faydan>n azald>¤> hastalarda PPN
stimülasyonu eklenmesi söz konusu olabilir
(Stefani ve ark., 2007). Yine, onüç hasta üzerin-
den yürütülen baflka bir çal>flmada bilhassa yü-
rüyüfl bozukluklar>, donma ve sandalyeden
kalkma problemi olan, levodopa tedavisine di-
rençli hastalarda pedinkülopontin çekirdek sti-
mülasyonunun yarar sa¤lad>¤> gösterilmifltir
(Mazzone, 2008). Çok yeni bir çal>flmada ise yü-
rümedeki düzelmeye gramer hatalar>ndaki dü-
zelme de efllik etmifltir (Zanini ve ark., 2009).
tif cerrahiye alternatif olarak görünmekte ise de
son y>llarda bununla ilgili yap>lm>fl çok az çal>fl-
ma vard>r. Gama b>ça¤> non-invaziv bir yöntem
olsa da komplikasyon oran> yüksek gibi görün-
mektedir. Sekiz hasta üzerinde yap>lan retros-
pektif bir çal>flmada sekiz ay içinde hemiparezi
2/8, görsel defektler 2/8, hipofoni ve afazi 1/8,
dizartri 2/8, psödobulber gülme 1/8 ve ölüm
1/8 oran>nda bulunmufltur (Okun ve ark.,
2001). Etkinli¤i ile komplikasyonlar> karfl>laflt>-
r>ld>¤>nda halen geliflmekte olan bir yöntem ola-
rak kabul edilebilir (Ohye, 2002).
mana ra¤men transplantasyona dayal> tedaviler
hala tart>fl>lmaktad>r. Transplantasyonun has-
talara sadece semptomatik yarar sa¤lamas> de-
¤il, hastal>¤>n seyrini de de¤ifltirece¤i düflünül-
müfltür. Otolog adrenal medulla transplantasyo-