background image
Vitreus
Göz hacminin %80'ini oluflturan vitreus kolajen, hiyaluronik asit ve sudan oluflan saydam
bir yap>d>r. Vitreus yap>s> iki ana k>s>mdan oluflur: merkezi veya çekirdek (kor) vitreus ile
vitreusun d>fl, yani kortikal k>sm>. Vitreus yap>s>n>n ön s>n>rlay>c> yüzeyini ön hiyaloid za-
r> olufltururken, lens arkas>nda küçük bir çentik (indentasyon) oluflturan protein liflerinin
yo¤unlaflmas> da, patellar çukur (fossa) olarak adland>r>l>r. Vitreus taban>nda, kolajen lif-
ler özellikle yo¤undur ve ora serratan>n 2 mm önünden 3 mm arkas>na uzanan bir alana
yap>fl>rlar. Bu liflerin cerrahi s>ras>nda yerlerinden ayr>lmas> çok güçtür. Vitreus jeline rad-
yal flekilde birkaç milimetre kadar uzan>rlar. Vitreus jeli arkaya do¤ru yay fleklinde uza-
nan kolajen lifler içerir. Kolajen liflerin aras>nda, su moleküllerini ba¤layan hiyaluronat
molekülleri bulunur. Kendilerine ba¤l> olan su molekülleri ile hiyaluronat molekülleri,
komflu kolajen liflerin aras>ndaki boflluklar> doldurucu ve ay>r>c> olarak ifllev görür. Kor-
tikal vitreustaki kolajen lifleri, keçe benzeri a¤s> yap>da yo¤un olarak bulunurlar; bu lifler
ayn> zamanda retina iç yüzeyine de kabaca paralel olarak yerleflirler. Vitreus en s>k> ola-
rak vitreus taban>na yap>fl>yor olsa da, ayr>ca retinal damarlar, optik sinir ve makülaya da
s>k>ca yap>flm>flt>r. Vitreusun makülaya yap>flmas>, foveola merkezli olan üç dairesel alan
fleklinde düzenlenmifltir; bu özel yap>flma flekli traksiyonel makulopatilerin morfolojisini
etkiler. Vitreusun s>v>laflmas> iki yafl gibi erken dönemde, arka kutbun üst k>sm>ndaki
alanda bafllar ve premaküler bursa veya prekortikal vitreus cebi olarak bilinen alan> olufl-
turur (fiekil 1-1). Vitreus anatomisinin in vivo olarak tarif edilmesi güçtür, fakat vitreusun
birbiri ile ba¤lant>l> küçük bursalar içerdi¤i izlenimi al>nmaktad>r.
Zaman içinde vitreus bofllu¤u daha da genifller ve daha fazla say>da s>v>laflma (likefak-
siyon) cepleri oluflur. Kolajen liflerin enzimatik ve enzimatik olmayan çapraz ba¤lanma-
lar>, serbest radikal hasar> ve kolajen liflerin a¤s> yap>s>ndaki yo¤unlaflman>n azalmas> vit-
reus jelindeki dengenin bozulmas>na yol açar. Sonuçta vitreus jeli, retinan>n baz> k>s>mla-
r>nda çekme etkisi oluflturacak flekilde büzüflmeye bafllar. Retina üzerindeki odaksal çe-
kintiler retina y>rt>¤> ve deli¤i oluflturabilir. Vitreus ayr>ca retinan>n daha genifl bir alan>n-
da da çekinti oluflturabilir. Bu durumda gerginlik oluflturan güç daha genifl bir alana ya-
y>ld>¤> için, y>rt>k oluflturmayabilir. Bu çekim gücü retinan>n fleklini bozabilir veya retina-
n>n çekime ba¤l> olarak yükselmesine (elevasyonuna) yol açabilir. Vitreomaküler çekme
(traksiyon) sendromu bu duruma örnek olarak gösterilebilir; makülan>n vitreus taraf>n-
dan çekilmesi sonucunda hastada merkezi görmenin bulan>klaflmas> ve bozulmas> gerçek-
1
Temel Anatomi
Çeviri: Dr. Do¤an Ceyhan
7
B Ö L Ü M