gezondheidszorg
in België per jaar ongeveer 3.400 euro aan
de gezondheidszorg. De vergrijzing van de
bevolking zal dit cijfer en daarmee de druk
op de gezondheidssector ongetwijfeld nog
doen toenemen. Er moet dus ingegrepen
worden, anders heeft de overheid binnenkort
nog nauwelijks geld over om een ander beleid
te realiseren. De vraag is alleen: op welke
manier? Prof. Annemans legde de vinger op
de wonde wanneer hij stelde: "De meeste ge-
neesheren zijn het er allicht over eens dat het
niet gerechtvaardigd is om een mens één dag
langer in leven te houden door een medische
interventie die 500.000 euro kost. Daarente-
gen zal niemand betwisten dat een therapie
die 500 euro kost, en
"Het doel van de
gezondheidszorg is
gezondheid produceren."
verband is: wie beslist? Tot voor kort hadden
clinici welhaast alleenrecht om bijvoorbeeld
te bepalen welke geneesmiddelen en/of
therapieën door de overheid moeten worden
terugbetaald. Inmiddels tekent zich even-
wel een verschuiving af en wordt er steeds
meer beslissingsmacht binnen dit domein
afgestaan aan ziekenhuisadministratoren,
geldschieters, de overheid en de patiënten.
Volgens Prof. Annemans zal deze tendens zich
evenwel voor een ontwikkeling waarbij
kostenbesparing als het hoogste goed wordt
ingeschat en stelde duidelijk dat de we
in deze tijden van crisis nooit de primaire
doelstelling van een gezondheidspolitiek
uit het oog mogen verliezen, namelijk de
gezondheid van een populatie maximalise-
ren binnen de limieten van de voorhanden
zijnde resources en binnen een ethisch kader,
gebaseerd op principes van rechtvaardigheid
en solidariteit.
management in de gezondheidszorg
willen aanreiken, dient in de eerste plaats de
vraag beantwoord te worden: `Welke zijn de
oorzaken van de stijgende kosten in de gezond-
heidszorg?'
raars delen de stelling dat de technologische
vooruitgang (inclusief de nieuw ontwikkelde
geneesmiddelen) op dit ogenblik de be-
langrijkste motor is van de stijgende kosten
binnen de gezondheidssector. Telkens er een
nieuw geneesmiddel of medische technologie
ontwikkeld wordt, is de vraag "Wat gaat dit de
gezondheidszorg kosten?" dan ook meer dan
legitiem. Dat binnen de gezondheidssector
een kosteneffectief beleid dient te worden
gevoerd spreekt voor zich, maar criteria de-
finiëren blijkt niet altijd vanzelfsprekend. We
praten hier tenslotte over patiënten: mensen
die medische hulp behoeven.
begrip QALY (Quality Adjusted Life Years), een
parameter die als een combinatie van tijd en
levenskwaliteit dient beschouwd te worden
en die toelaat om niet alleen financiële maar
ook ethische krijtlijnen te definiëren. De
gezondheidswinst van een (nieuwe) therapie
die bijvoorbeeld de progressie van een chro-
nische aandoening vertraagt en/of het leven
van de patiënt verlengd, laat zich
namelijk uitdrukken in QALY's (zie Figuur 1). De
behandeling wordt weergegeven in euro/
QALY. Beide parameters laten toe om het
klinisch voordeel (QALY) en de kosten-
effectiviteit van therapieën (euro/QALY) bij
patiënten met verschillende aandoeningen
op een zo éénduidig mogelijke manier met
elkaar te vergelijken. Bovendien kunnen ze
een richtlijn bieden bij het definiëren van
criteria voor een gezond management in
de sector. Volgens de wereldgezondheids-
organisatie wordt namelijk de prijs van één
levensjaar (in goede gezondheid) van de
gemiddelde Belg geraamd op 32.000 euro
(1-3 x bruto binnenlands product per capita).
Medische behandelingen die een patiënt
financiële drempel niet overschrijden leveren
een kosteneffectieve meerwaarde voor de
gezondheidssector en zijn dus per defini-
tie rendabel. Prof. Annemans stelde dat de
richtlijn van 50.000 euro/QALY (ruwweg de
prijs van één jaar nierdialyse) gehanteerd kan
worden, maar het spreekt voor zich dat ook
andere, niet-economische overwegingen mee
bepalend zijn bij het al dan niet doorvoeren
van een nieuwe behandeling.
kunde Ugent, Faculteit Geneeskunde VUB) behandelde op de laatste
Belgian Week of Gastroenterology (Antwerpen, 28 februari -
2 maart 2013) een onderwerp waar vrijwel iedere geneesheer vroeg
of laat mee geconfronteerd wordt, maar waarbij hij in vele gevallen
weinig expertise kan voorleggen, namelijk: kostenmanagement in de
gezondheidszorg. Prof. Annemans schetste de uitdagingen waarmee
de gezondheidssector in deze woelige financieel-economische tijden
wordt geconfronteerd en reikte kosteneffectieve oplossingen aan
binnen dit ethisch beladen discours.
van het maximale gezondheidsniveau leeft, bezit 20 QALY's (Quality
Adjusted Life Years). Farmacologische behandelingen die het gezondheidsni-
veau van de patiënt verhogen en/of zijn leven verlengen, verhogen de QALY's.
De kosteneffectiviteit van een therapie wordt uitgedrukt in Euro/QALY.
Moayyedi et al. Best Res Clin Gastroenterol 2007;21(2):347-61
Probstfield JL. Am J Cardiol. 2003;91:22G-27G
Johannesson M et al. NEJM 1997;336:332-6.
ingrepen