background image
25
GUNAIKEIA
VOL 18 Nr 2
2013
spelen. lichen sclerosus komt inderdaad overwegend voor
bij gemenopauzeerde vrouwen en bij kinderen.
De juiste prevalentie van de ziekte is niet bekend, maar op
een gespecialiseerd spreekuur voor vulva-aandoeningen is
lichen sclerosus de frequentste aandoening van de vulva.
Ongeveer 94% van de patiënten met een lS van de huid
heeft tevens een lS van de vulva of de aars, maar slechts
15-20% van de gevallen van lSV gaat gepaard met extra-
genitale letsels, `
white spot disease' genoemd (Figuren 5
en 6).
Volwassenen klagen vooral van jeuk, die soms 's nachts
verergert, en daarna van dyspareunie als gevolg van ero-
sies, fissuren, droogheid van het slijmvlies, een branderig
gevoel aan de vulva en minder vaak bloedverlies. Onver-
klaarde chronische constipatie bij kinderen zou een symp-
toom van lS kunnen zijn.
Mogelijke hypothesen over de oorzaak van lS zijn:
- auto-immune oorzaken: lSV hangt soms samen met
autoantistoffen (antistoffen tegen de basale mem-
braan) of andere auto-immuunziekten (28%) zoals
alopecia, vitiligo, hypo- en hyperthyreoïdie. Bij het
diagnosticeren van een lS moet dus de tSH-spiegel
worden bepaald;
- genetische oorzaken: er is een verband met het an-
tigeen DQ7, een klasse II-antigeen van het
major
histocompatibility complex, vooral als de aandoening
vroeg in de kinderjaren begint. Ook lijkt het gen voor
de interleukine-1-receptorantagonist een rol te spe-
len; er is een variabel polymorfisme en de frequen-
tie van één van de allelen blijkt te correleren met de
ernst van de lSV (zoals broers die beiden een lichen
sclerosus van de penis vertonen, of een moeder en
haar dochter die een lichen sclerosus van de vulva
vertonen).
De pathofysiologie van lS zou toe
te schrijven zijn aan een combinatie
van twee factoren: auto-immuniteit
en genetische factoren. Ook kunnen
oxidatieve stress en hormonale factoren
een rol spelen.
De behandeling bestaat vooral uit krachtige topische cor-
ticosteroïden, zoals clobetasolpropionaat 0,05%, de eerste
maand dagelijks, de volgende maand één dag op twee en
de derde maand tweemaal per week (de behandeling wordt
voortgezet tot de letsels verdwenen zijn). Voor 3 maanden
behandeling is 30g of één tube nodig. Dat schema kan ook
worden toegepast bij kinderen, maar de hoeveelheid moet
dan wel worden aangepast (30 gram in 6 maanden). topi-
sche applicatie van testosteron is NOCH bij mannen NOCH
bij vrouwen geïndiceerd. Die behandeling brengt immers
niets bij in combinatie met corticoïden en er is een hoog
risico op irreversibele hypertrofie van de clitoris. Precan-
cereuze of maligne letsels worden chirurgisch behandeld.
Een circumcisio is niet geïndiceerd om lichen te behan-
delen, noch om recidieven tegen te gaan. De lichen kan
Figuur 2: Lichen sclerosus van de penis.
Figuur 3: Carcinoom van de vulva op een lichen sclerosus.