4 Radyoloji Fiziği Topuk Etkisini Azaltmak için; ■ ■ ■ ■ ■ Dokunun ince kısmı anot tarafına getirilmelidir. Anot açısı arttırılmalıdır. Tüp-obje uzaklığı arttırılmalıdır. Işının verildiği alan küçültülmelidir. Fokal spot boyutu azaltılmalıdır. ! Tüpte enerji depolaması = voltaj x akım x süre Elektronların Anotla Etkileşimleri ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ 3 şekilde olur; • Isı (%98): Elektronun atom tarafından itilmesi sonucu oluşur. • Frenleme radyasyonu (%0,85): Elektron çekirdeğe yaklaşır, yavaşlayarak kinetik enerjisi x ışınına dönüşür. • Karakteristik radyasyon (%0.15): Elektron atomun iç yörüngesinden 1 elektron söker ve bu oluşan boşluk dış yörüngedeki elektron tarafından doldurulurken x ışını oluşur. Karakteristik radyasyonun enerji seviyesini anotun atom numarası ve elektronun söküldüğü yörünge belirler. Anota çarpan elektronların enerjileri birbirine eşit iken oluşan x ışını demetindeki fotonların enerjileri eşit değildir. Bunun nedeni frenleme radyasyonudur! Elektronlar hedef atomun çekirdeğine ne kadar yakın geçerse çıkan x ışını enerjisi o kadar fazla olur. Tüpe uygulanan voltaj ve anotun atom numarası arttıkça frenleme radyasyonu artar. Hedefin (Tungsten) K yörüngesindeki elektron enerjisi 69 keV’dir. Eğer katottan hızlandırılan elektronun enerjisi <69 keV ise sadece frenleme oluşur, karakteristik radyasyon oluşmaz! K yörüngesindeki elektronun sökülmesinden geriye fazla enerji kalırsa dış yörüngeden bir elektron sökülmesine neden olur. (Bu sökülen elektron Auger elektronudur). X-Işının Özellikleri ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ Hızı ışık hızına eşittir. Heterojen ve polikromatik özelliktedir. Elektriksel yükü olmadığından manyetik alan altında sapmaz. Fotografik etkisi vardır (Gümüş halid kristalleri ile etkileşerek filmin kararmasını sağlar). Floresans/fosforesans özelliği vardır. (Bazı maddelerle etkileşerek o maddelerin parlamasını sağlar). Kimyasal ve biyolojik etkileri vardır. Penetrasyon özelliği vardır.