Radyoloji Fiziği 3 Haube ■ ■ ■ Tüpün en dışında bulunur. Kurşundan yapılmıştır. x ışınlarının pencere haricinde tüpü terk etmesini engeller. • Kaçak/Sızıntı oranı maksimum <100 mR olmalıdır. AKIL NOTLARI Katot ■ x ışını tüpünün elektron kaynağıdır. ■ Filaman ve odaklayıcı başlıktan oluşmuştur. ■ Filaman; Tungsten gibi yüksek ısıya dayanıklı ve atom numarası yüksek metallerden yapılmıştır. ■ Filamana ısı uygulanınca termoiyonik salınımla elektron üretilir. ■ Emisyon kapasitesini arttırmak için filamana %1-2 toryum ilave edilir. ■ Odaklayıcı başlık (fokusleme kabı) (wehnelt elektrodu): Negatif yüklü olup filaman etrafındaki elektronların anota gönderilmesini sağlar ve filamanı korur. • Filaman ve odaklayıcı başlığın kalınlıkları fokal spotu belirler. ■ Bulut etkisi (“space charge”) = Filaman etrafındaki negatif yüklü elektron bulutu, elektrostatik etki nedeniyle filamandan yeni elektron salınımı engeller. 1000 mA üzerinde kapasiteli tüp yapımının en önemli engellerinden biridir. Anot ■ x ışını tüpünün pozitif yüklü kısmıdır. ■ Sabit ya da döner anot türleri vardır. ■ Döner anotta ısı kapasitesi ve x ışını üretimi daha fazladır. ■ Hedef ve fokal spot komponentleri vardır. ■ Hedef; yüksek atom numaralı Tungsten yapısındadır (Mamografide genellikle Molibdenyum veya Rodyum tercih edilir) Fokal Spot ■ Anotun üzerindeki x-ışınının salındığı alana denir. ■ Anota çarpan elektronlardan oluşacak x ışınının 1-3 cm genişliğindeki pencereden objeye yönlendirilebilmesi için anoda 7-18° arasında bir açı verilmektedir. ■ Açı verilmesiyle fokal spotun iz düşümü olan aktif (efektif) fokal spot küçültülmüş olur. ■ Etkin fokal spot: 0,1–1,2 mm ■ Anot açısı azaldıkça etkin fokal spot alanı küçülür. ■ Fokal spot ne kadar küçükse görüntü keskinliği o kadar fazladır (uzaysal rezolüsyon artar). ■ Isı oluşumu da artar (Ekspojur değeri düşürülür ve çekim süresi uzar). Topuk Etkisi ■ ■ Anota açı verilmesinin dezavantajı ⇒ ”Topuk Etkisi” dir! Açılandırma x-ışını homojenitesini bozar. X ışınları anot tarafında daha çok yol alır ve anot tarafından absorbe edilir. Böylece x ışını intensitesi katot tarafında daha yüksektir.