background image
26
I
A
ndrologic
·
V
ol
8
·
nr 4
·
2012
dat overigens een uitsluitingsdiagnose
is. Een hoge testosteronspiegel
(> 250ng/dl) heeft een gevoeligheid
van 100% bij het detecteren van een
tumor maar een positieve voorspellen-
de waarde van slechts 9% (1). De ge-
voeligheid daalt tot 60% bij een spiegel
> 125ng/ml (2).
Hyperandrogenisme is een uitste-
kend middel om het polycystische-
ovariasyndroom te onderscheiden van
hypothalamische amenorroe en van
een metaboolsyndroom (3). De ernst
van het hyperandrogenisme voorspelt
de ernst van het fenotype van het
polycystische-ovariasyndroom (4) en
voorspelt ook een hoger cardiovascu-
lair risico na de menopauze (5). Bepa-
ling van de testosteronspiegel is echter
niet zo eenvoudig, omdat de plasma-
concentratie van testosteron ook ver-
schilt volgens de leeftijd, de BMI, het
al dan niet optreden van ovulatie en
het ras (6). Daarom heeft de American
Society of Endocrinology
een consen-
susdocument opgesteld over het nut
en de beperkingen van die bepaling en
over de noodzaak tot standaardisering
van de tests (6).
m
oet
hypogonAdIsme
BIj
mAnnen
worden
BehAndeld
met
testosteron
?
De testosteronspiegel daalt met de
leeftijd, maar niet sterk en gewoonlijk
geleidelijk (7). Uit epidemiologische
gegevens blijkt evenwel dat er in elke
leeftijdsgroep mensen zijn met een
heel lage spiegel. Daarom heeft de En-
docrine Society
richtlijnen opgesteld
voor de behandeling van mannen met
hypogonadisme (8). Dat is geen ge-
makkelijke opdracht aangezien er geen
duidelijke criteria zijn om testosteron-
deficiëntie op te sporen bij bejaarde
mannen zonder klinische tekenen
van hypogonadisme. De testosteron-
spiegel kan immers dalen in tal van
klinische situaties: obesitas, bepaalde
vormen van dyslipidemie, hypertensie,
diabetes, erectiestoornissen, geringe
libido, chronische aandoeningen... (9).
De testosteronspiegels zijn bijvoor-
beeld significant lager bij diabetes (10),
maar het verschil met mensen zonder
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
Placebo
Testosteron
Tijdens behandeling
Na behandeling
Tijdens behandeling
Na behandeling
Tijdens behandeling Na behandeling
Tijdens behandeling Na behandeling
Beginwaarde 6 maanden
12 maanden
Beginwaarde 6 maanden
12 maanden
Beginwaarde 6 maanden
12 maanden
Beginwaarde 6 maanden
12 maanden
% ev
olutie
% ev
olutie
% ev
olutie
% ev
olutie
A
B
C
D
0
-5
-10
-15
-20
-25
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
-0,5
-1
-1,5
0
-5
-10
-15
-20
-25
Figuur 1: Effect van testosteron op de spierkracht (A), de vetvrije massa (B), de sympto-
men van hypogonadisme (C) en de seksuele symptomen (D).
40
35
30
25
20
15
10
5
0
G
emiddelde ev
olutie
t
en op
zich
t
e v
an basisw
aar
de
Placebo
TPT, 300 g
Verlangen Opwinding Orgasme
Genot
Zorgen Gevoeligheid Zelfbeeld
G
emiddelde ev
olutie
t
en op
zich
t
e v
an basisw
aar
de
Verlangen Opwinding Orgasme
Genot
Zorgen Gevoeligheid Zelfbeeld
G
emiddelde ev
olutie
t
en op
zich
t
e v
an basisw
aar
de
Verlangen Opwinding Orgasme
Genot
Zorgen Gevoeligheid Zelfbeeld
A Intention-to-treat-populatie
40
35
30
25
20
15
10
5
0
40
35
30
25
20
15
10
5
0
B Subgroup met natuurlijke menopauze
C Subgroep met chirurgisch geïnduceerde menopauze
David SR et al. N Engl J Med 2008;2005-2017.
P < 0,001
P < 0,001
P = 0,03
P = 0,02
P = 0,02
P = 0,02
P = 0,02
P = 0,01
P = 0,02
P < 0,001
P = 0,004
P = 0,004
P = 0,009
P = 0,002
P < 0,001
P < 0,001
P < 0,001
P < 0,001
P < 0,001
P = 0,002
Figuur 2: Evolutie van het seksuele verlangen bij gebruik van een testosterongel.