celproliferatie en celsterfte (apoptose).
"CUP (Cancer Unknown Primary)"
wijst op het verschijnen van meta-
stasen zonder dat een primaire tumor
kan worden aangetoond. "CUP" heeft
meestal een slechtere prognose dan
"overt metastasis".
Oligometastase wordt beschouwd als
een apart fenotype dat oorspronkelijk
beschreven werd door S. Hellman en R.
Weichselbaum (11).
tal en in plaats; ze verschillen van poly-
metastasen, die veelvoudig zijn en
verspreid over één of verschillende
organen, en ze hebben een betere
prognose zoals beschreven voor pros-
taatkanker door Singh, et al. (12). Ook
is het interval groter tussen primaire
tumor en metastase (TTM, tijd tot
metastase) en de overleving (13). Oli-
gometastasen delen voorkeursplaat-
sen met polymetastasen, bijvoorbeeld
lymfeknopen, lever en longen bij colo-
rectale tumoren (14). Hun frequentie
wordt geschat op 40% van alle geme-
tastaseerde tumoren.
Er bestaat goede klinische evidentie
voor het bestaan van oligometasta-
sen: hun lokale behandeling leidt tot
langdurende ziektevrije overleving. Bij
borstkanker resulteerde heelkunde van
oligometastasen in de long, de lever of
de hersenen in een 5-jaarsoverleving
van respectievelijk 35% tot 80%, 22%
tot 46% en 7% tot 38% (15). Na re-
sectie van levermetastasen overleeft
één derde van de patiënten langer dan
5 jaar (16). Na longmetastasectomie
bedraagt de ziektevrije 5-jaarsoverle-
ving 36% veralgemeend over alle tu-
moren (n = 4.572) (17); 47% voor pe-
in geval van colorectale kanker (18);
26,5% voor spinocellulaire kankers van
de hoofd- en halsmucosa (19) en tot
73,6% voor geselecteerde niertumo-
ren (20). Complete resectie van long-
kankerbijniermetastasen resulteert in
een 5-jaarsoverleving van 31% (21).
Voor lokale behandeling van hersen-
metastasen zijn de cijfers minder gun-
stig met 25% overleving na één jaar;
(13,5%), intracerebrale progressie
(46,1%) en veralgemeende ziektepro-
gressie (40%) (22). Na het falen van
de behandeling voor levermetastasen
bevinden de recidieven zich in de lever
(21,5%), extrahepatisch (23,7%) of op
beide plaatsen (16,1%) (16).
deel uit van een spectrum dat zich
uitstrekt van weinig agressieve, traag
evoluerende, niet-metastatische en
geneesbare tumoren tot zeer agres-
sieve, snel progressieve, polymetasta-
tische en ongeneesbare tumoren? Is
oligometastase een snapshot van de
evolutie naar polymetastase of is het
een eindpunt van de evolutie van tu-
moren met een beperkt metastatisch
micrometastase; M, macrometastase; TTM, tijd tot metastase. De gekleurde cirkels in
PT tonen celklonen met metastatisch vermogen. De dikkere en dunnere pijlen tonen
respectievelijk groei en spreiding.