244 • Orbita, Göz Kapaklar› ve Lakrimal Sistem mal bez içerisine girinti yapar ve ön taraftan orbital ve palpebral loblara ay›r›r (bkz Bölüm 1, fiekil 1-7). Superior transvers ligaman (Whitnall ligaman›) d›fl orbital ç›k›nt› üstüne uzanan baz› lifleriyle, 2 lobun bölümlerine girinti yapar. Baz› 8-12 büyük lakrimal kanal, Müller kas› ve konjonktiva aras›ndan, lateral tarsal s›n›r›n yaklafl›k 5 mm yukar›s›ndan aponevroz arkas›na do¤ru geçtikten sonra üst kese (culde-sac) içerisine boflal›r. Orbital k›s›mdaki kanallar palpebral lob kanallar›na do¤ru uzan›p, onlarla birleflirler. Bu yüzden, bezin palbebral parças›n›n al›nmas› ya da zarar görmesi durumunda tüm bezden salg›lama ciddi oranda azalabilir. Bu, lakrimal bez biyopsilerinin genellikle orbital lobtan yap›lmas›n›n nedenidir. Oküler yüzey iritasyonu, lakrimal bezden gözyafl› üretimini aktive eder. Trigeminal sinirin oftalmik dal› bu refleks ark›n duyusal (afferent) yola¤›n› sa¤lar. Efferent yolak ise daha kar›fl›kt›r. Parasempatik lifler, ponsun superior salivator nukleusundan köken al›r, fasial kranial sinir (VII. KS) ile beyin sap›ndan ç›karlar. Lakrimal lifler VII. KS’den büyük yüzeyel petrozal sinir olarak ayr›l›r ve sfenopalatine gangliona geçer. Oradan, onlar (parasempatik lifler) zigomatikotemporal sinir ve lakrimal sinir aras›nda anastomoz yoluyla, zigomatik sinirin üst dal› ile lakrimal beze girdi¤i düflünülmektedir. Zigomatikotemporal sinir ile lakrimal sinir aras›ndaki anastomozun eflit olup olmad›¤› tart›flmal›d›r. Sempatik sinir sisteminin sulanmada e¤er varsa ne rolü oldu¤u tam olarak anlafl›lamam›flt›r. Krause ve Wolfring’in aksesuar ekzokrin bezleri s›ras›yla üst forniksin derinlerinde ve tars›n üst s›n›r› aras›nda yer al›rlar. Aköz lakrimal sekresyon geleneksel olarak bazal düflük seviyeli sal›n›m ve refleks sal›n›m olmak üzere ikiye ayr›l›r. Daha önce, aksesuar bezlerin bazal sekresyondan, lakrimal gland›n ise refleks sal›n›mdan sorumlu oldu¤u tart›fl›ld›. Her ne kadar yak›n kan›tlar, tüm gözyafl› üretiminin refleks olabilece¤ini önermektedir. Gözyafl› film tabakas›n›n içeri¤i afla¤›daki gibidir: • Goblet hücreleri konjonktiva aras›ndad›r gözyafl› film tabakas›n›n en iç tabas› olan müsini üretir, bu ise gözyafl› filminin oküler yüzeye da¤›lmas›na neden olur. • Ana ve aksesuar lakrimal bezlerden ortada yer alan aköz film tabakas› sal›n›r. • Ana lakrimal bez ve yard›mc› lakrimal bezlerin sekresyonlar› gözyafl› filminin orta aköz tabakas›n› oluflturur. • Meibomian bezler, aköz tabakan›n buharlaflmas›n› azaltan gözyafl› filminin ya¤l› d›fl tabakas›n› üretir. Gözyafl› filminin daha ayr›nt›l› tart›flmas› için TKBK Cilt 2, Oftalmolojinin Esas ve ‹lkeleri’ne bak›n›z. Boflalt›c› Yap›lar Lakrimal boflalt›m sisteminin girifli üst ve alt kapak kenar›n›n iç k›sm›nda bulunan punktumlar arac›l›¤›ylad›r (fiekil 12-1). Alt punktum üst punktuma göre biraz d›flta yerleflmifltir. Normalde punktumlar hafif içe dönüktür ve göz küresinin karfl›s›nda gözyafl› biriki-