Percentiel
|
Vol 18
|
Nr 5
|
2013
7
Plotselinge dood vermijden bij jonge
sporters
Het is waarschijnlijk niet mogelijk om sterfte bij sporters tijdens training
of wedstrijden volledig te vermijden, maar met een rist maatregelen kan
je de sterfte toch significant verlagen:
·
educatie en opleiding cardiovasculaire reanimatie van de trainers
en de verschillende personen in het sportcircuit;
·
plaatsing van een externe defibrillator op de plaatsen waar wordt
getraind en waar de wedstrijden plaatsvinden, en het publiek leren
hoe de defibrillator moet worden gebruikt;
·
het dragen van borstkasbescherming tijdens sporten waar er een
risico bestaat op slagen op de thorax (hockey, baseball...) om het
risico op commotio cordis te verkleinen;
·
regels voor een goede praktijk naleven: zie de 10 gouden regels
van de club van sportcardiologen (Tabel 3);
·
familiale screening in geval van onverklaarde plotselinge dood bij
iemand van minder dan 50 jaar;
·
presportief onderzoek.
Er is veel discussie over de vraag of een onderzoek zou moeten
worden uitgevoerd voor iemand begint te sporten. Regelmatig
wordt die discussie weer aangewakkerd als er een jonge sporter op
het terrein sterft, wat altijd breed in de media wordt uitgesmeerd.
Daarbij rijzen er meerdere vragen:
- wie moet je screenen en vanaf welke leeftijd?
- hoe vaak dient de screening plaats te vinden?
- welke onderzoeken moet je uitvoeren?
- wie gaat die onderzoeken uitvoeren?
- wie gaat ze betalen?
Wie moet worden gescreend en op
welke leeftijd?
Gezien de toch niet te verwaarlozen incidentie van bepaalde oorzaken
van plotselinge dood bij jongeren kan je de vraag stellen of een
veralgemeende screening niet wenselijk zou zijn, maar dat stoot op
organisatorische en financiële problemen. Sporten verhoogt het risico
op plotselinge dood met factor 2,8 in vergelijking met mensen die een
tabel 2: Genetische en andere ritmestoornissen.
·
Lang-Qt-syndroom: incidentie 1/2.000-5.000
·
Kort-Qt-syndroom: waarschijnlijk zeer zelden
·
WpW (Wolff-parkinson-White): prevalentie van 1 tot 3/1.000
·
syndroom van Brugada: incidentie van 1/2.000-5.000
·
catecholaminerge tachycardie
·
Ziekte van Lenègre
·
av (atrioventriculair)-blok
·
idiopathische ventrikelfibrillatie
tabel 1: Oorzaken van plotselinge dood.
·
Hypertrofische cardiomyopathie
·
commotio cordis
·
afwijkingen van de kransslagaders
·
LvH van onbekende oorsprong
·
Myocarditis
·
aritmogene dysplasie van het rv
·
Genetische en andere ritmestoornissen (Tabel 2)
·
Geopereerde aangeboren hartziekte (fallot, fontan, atriale switch
op transpositie van de grote bloedvaten...)
·
ruptuur van een aneurysma van de aorta (Marfan)
·
coronaire brug
·
aortaklepstenose
·
vroege atherosclerose van de kransslagaders
·
Gedilateerde cardiomyopathie
·
degeneratie van de mitralisklep
tabel 3: de 10 gouden regels van de club van sportcardiologen.
1.
ik breng mijn arts op de hoogte - als ik pijn in de borstkas heb,
2.
- als ik hartkloppingen krijg of
3.
- als ik onwel wordt bij
inspanning.
4.
10 minuten opwarmen en recupereren bij sporten.
5.
ik drink om de 30 minuten 3 tot 4 slokken water.
6.
ik vermijd sportactiviteiten als het zeer koud of zeer warm is
(< - 5°c en > 30°c) en als de lucht erg vervuild is.
7.
ik rook nooit 1 uur voor en 2 uur na de sportactiviteit.
8.
ik gebruik nooit doping en neem geen medicatie op eigen
houtje.
9.
ik doe niet aan intense sport bij koorts of de eerste 8 dagen na
een griepepisode.
10.
ik laat me door een arts onderzoeken voor ik weer ga sporten.
tabel 4: The 12-Element AHA Recommendations for Preparticipation
Cardiovascular Screening of Competitive Athletes.
MedicaL HistOry:
personal history
·
exertional chest pain/discomfort
·
Unexplained syncope/near-syncope
·
excessive exertional and unexplained dyspnea/fatigue,
associated with exercise
·
prior recognition of a heart murmur
·
elevated systemic blood pressure
family history
·
premature death (sudden and unexpected, or otherwise before
age 50 years due to heart disease, in 1 relative )
·
disability from heart disease in a close relative < 50 years
of age
·
specific knowledge of certain cardiac conditions in family
members: hypertrophic or dilated cardiomyopathy, long-Qt
syndrome or other ion channelopathies, Marfan syndrome, or
clinically important arrhythmias
physical examination
·
Heart murmur
·
femoral pulses to exclude aortic coarctation
·
physical stigmata of Marfan syndrome
·
Brachial artery blood pressure (sitting position)