neemt in de geïndustrialiseerde
landen stilaan epidemische vor-
ernstig gezondheidsprobleem. Abdomi-
nale obesitas is geassocieerd met een
reeks stofwisselingsstoornissen die wor-
den gekenmerkt door een verstoring van
de koolhydratenbalans en de ontwikkeling
van cardiovasculaire aandoeningen.
verhoogde prevalentie van obesitas en di-
abetes type 2 (DT2) niet langer uitsluitend
kan worden verklaard door veranderingen
in het genoom, voedingsgewoonten of
DT2 worden gekenmerkt door een laag-
gradige ontsteking, die is geassocieerd
met de ontwikkeling van insulineresis-
tentie. De oorsprong van de nauwe ver-
banden tussen stofwisselingsziekten en
ontstekingsprocessen is minder duidelijk.
Via welke mechanismen kan een te vet-
rijke voeding een ontsteking van geringe
intensiteit in de hand werken? Wat zijn de
moleculaire verbanden tussen een te vet-
rijke/energierijke voeding en de ontwikke-
ling van deze ontstekingsreactie?
een vetrijke voeding niet enkel aanleiding
geeft tot de ontwikkeling van DT2 en obe-
sitas die als dusdanig nauw verbonden
zijn met een inflammatoire toestand van
geringe intensiteit maar ook tot een
verhoogde concentratie van lipopoly-
saccharide (LPS; een bestanddeel van de
wanden van gramnegatieve bacteriën) in
het bloed. Daarin lijkt het verband te zit-
ten tussen ontsteking, oxidatieve stress,
metabole stoornissen en de darmflora
(100.000 miljard bacteriën of 10x het
totale aantal cellen van het menselijke
lichaam). Deze toestand wordt metabole
endotoxemie genoemd.
continue barrière, die de passage van LPS
of exogene gebeurtenissen kunnen echter
de beschermfunctie van deze barrière ver-
storen. Onderzoek uitgevoerd door prof.
Cani toonde aan dat veranderingen in de
intestinale microbiota geassocieerd met
obesitas aanleiding konden geven tot een
verstoring van de darmbarrière en dus de
permeabiliteit van de darmen konden ver-
hogen. Uit het onderzoek bleek ook dat een
herstel van de bifidobacteriënpopulatie in
de darmen (met behulp van prebiotica) bij
muizen die een vetrijke voeding kregen of
obese ob/ob-muizen aanleiding gaf tot een
afname van de metabole endotoxemie en
de hiermee geassocieerde inflammatoire
stoornissen. De onderzoekers toonden aan
hoe dankzij een selectieve wijziging van de
intestinale microbiota met behulp van pre-
biotica, de integriteit van de barrièrefunctie
van de darmen en dus de permeabiliteit
ervan kunnen worden verbeterd.
darmslijmvlies lijkt duidelijk verband te
houden met een verhoging van de en-
dogene productie van een hormoon dat
betrokken is bij de groei en de proliferatie
van het darmepitheel, het Glucagon-like
Peptide-2 (GLP-2). Het is aangetoond dat
langdurige en concomitante toediening
van een GLP-2-antagonist en prebiotica
de heilzame effecten die worden geïndu-
ceerd door de veranderingen van de intes-
tinale microbiota volledig blokkeert.
ningen) een bacterie die hij Akkermansia
mucini-phila doopte. Die bleek zeer over-
vloedig aanwezig te zijn in de darmen van
gezonde personen. Ze vertegenwoordigt 3
tot 5% (in aantal) van de bacteriën die het
colon koloniseren. In tegenstelling tot de
meeste darmbacteriën leeft Akkermansia
muciniphila in het slijm dat de darmcellen
bedekt en beschermt.
darmen versterken
onlangs dat de bacterie Akkermansia muci-
van de barrièrefunctie van de darmen (1).
Amandine Everard, lid van het team van
Patrice Cani, ontdekte dat de slijmlaag
die het colon bedekt duidelijk dunner is
bij obese muizen en muizen met DT2. De
onderzoekers ontdekten dat er 100 keer
minder Akkermansia muciniphilabacteriën
leven in de darmen van obese en DT2-mui-
zen. Bovendien stelden ze een omgekeerd
verband vast tussen het aantal Akkerman-
sia in de darmen en het lichaamsgewicht
bij mensen. Met andere woorden, mensen
met overgewicht of obese mensen hebben
minder Akkermansia muciniphilabacteriën
in hun intestinale microbiota.
De onderzoekers toonden aan dat door
toediening van levende Akkermansia mu-
ciniphila aan obese en diabetische muizen
de slijmlaag in de darmen kon worden
hersteld, de opslag van vetten kon worden
beperkt en de ß-oxidatie van de vetzuren
in het vetweefsel kon worden gestimu-
leerd; daarnaast beschermt de bacterie
dieren tegen diabetes en ontsteking.
nieuwe mechanismen aan het licht wor-
den gebracht, die kunnen verklaren hoe
Akkermansia muciniphila en de cellen van
onze darmen erin slagen om een dialoog
op te bouwen. Enkele moleculen die be-
derzoekers wisten te identificeren, waren
stoffen van het type endocannabinoïden,
en een antibacterieel peptide (Reg3g)
geproduceerd door de bekercellen en de
intestinale epitheelcellen. Drie soorten
endocannabinoïdemoleculen reageren in
aanwezigheid van Akkermansia ter hoogte
van de darmholte: één waarvan is geweten
dat ze de darmbarrière aantast (afname),
een anti-inflammatoir endocannabinoïde
(verhoging) en één dat GLP-1 stimuleert
(en mogelijk ook GLP-2, dat de darm-
barrière beschermt) (verhoging).
sia muciniphila een belangrijke rol speelt in
de barrièrefunctie van onze darmen en in
de regeling van de vetopslag. Deze bacterie
zou dus wel eens tot een nieuwe methode
kunnen leiden in de preventie en behande-
ling van obesitas en diabetes type 2.
mensen. Daarin moet worden nagegaan
of de toediening van Akkermansia hier
onlangs de resultaten gepubliceerd van een nieuw onderzoek
onder leiding van Patrice Cani (erkend onderzoeker van het
FRS-FNRS in het Louvain Drug Research Institute aan de UCL en
onderzoeker aan het Welbio). De studie toonde aan dat de bac-
terie Akkermansia muciniphila een cruciale rol speelt in het be-
houd van de barrièrefunctie van de darmen en beschermt tegen
de ontwikkeling van obesitas, diabetes type 2 en ontsteking als
gevolg van een vetrijke voeding.
wijziging van de intestinale microbiota met behulp van prebio-
tica, de integriteit van de barrièrefunctie van de darmen en dus
de permeabiliteit ervan kunnen worden verbeterd.