background image
Parkinsonyen Yürüyüfl
Parkinson hastas> rijid bir gövde, azalm>fl kol sal-
lama, a¤>r ve küçük ad>mlar ve fleksiyona e¤ilim-
li dizlerle yürür. Klasik Parkinson'lu hastalar>n
yürürüflü, progresif supranükleer palsi gibi atipik
parkinsonyen sendromlu hastalar>nkinden farkl>-
d>r. Hastan>n yürümeye bafllad>ktan hemen son-
ra koflma e¤ilimine girmesi demek olan "festinati-
on"
ya da h>zl> yürüme e¤ilimi, klasik Parkinson
hastal>¤>nda görülebilen, fakat atipik parkinso-
nizm sendromunda nadir olan bir özelliktir. Er-
ken Parkinson hastal>¤>nda zemine bas>fl genel-
likle normaldir, fakat atipik Parkinson hastal>¤>n-
da s>kl>kla genifl kaidelidir ki bu grupda denge de
bozuktur. Parkinson hastal>¤>nda gövdenin öne
do¤ru e¤ikli¤i karakteristiktir, oysa progresif
supranükleer palsi'li hastalar gayet dik yürürler.
Kol sallanmas>n>n erken dönemlerde azalmas>
daha çok klasik Parkinson hastal>¤>nda görülür.
Bu hastal>k substansiya nigra nöronlar>n>n hara-
biyeti sonucu ortaya ç>kar. Parkinsonyen sen-
dromlara daha yayg>n lezyonlar neden olur ki
bunlar>n baz>lar> lentiküler nükleusu tutar.
Koreik, Hemiballistik ve
Distonik Yürüyüfller
Koreik, hemiballistik ve distonik yürüyüfllerde
normal yürüyüfle anormal koreik, hemiballistik
ve distonik hareketler eklenir. Korea ve hemibal-
lismus yürüyüflü pek etkilememekle birlikte, dis-
toni ciddi yürüme bozukluklar>na yol açabilir.
Dopaminerjik ajanlar alan hastalarda ayak intor-
siyonu oldukça s>k görülen bir distonik hareket-
tir. Korea en s>k olarak anterior putamen lezyon-
lar>nda görülür. Bu hastal>kta globus pallidus
medialis'in lateral talamus üzerindeki inhibitör
aktivitesi afl>r> derecede suprese olur. Hasta otu-
rurken veya yatarken en çok bacakta kendini
gösteren hemiballismus, hasta yürümeye baflla-
y>nca alt ekstremitede k>smen azal>r. Subtalamik
nükleus'u tutan bir lezyona ba¤l>d>r. Distoni len-
tiküler nükleus lezyonlar>nda görülebilir [6].
Merkez Kökenli Karmafl>k Yürüyüfl
Bozukluklar>
Merkez kökenli karmafl>k yürüyüfl bozuklar>
hakk>ndaki bilgiler bundan önce anlat>lanlara
göre daha az bilinir. Buna karfl>n, özellikle yafll>
popülasyonda daha s>k görülürler. Baz> olgular-
da bu duruma beyinsap> nükleuslar>n>n lezyon-
lar> neden olur. Bir baflka grupda parasentral
korteks ve primer motor korteksde bafllay>p pu-
tamene uzanan kontrol devrelerinin hasarlan-
mas> söz konusudur. Substansiya nigra ve subta-
lamik nükleusdan gelen girdiler taraf>ndan mo-
difiye edilen direkt ve indirekt yollar arac>l>¤>yla
putamen, ventrolateral ve ventral anterior
nükleuslardaki talamik nöronlar>n aktivitesini
inhibe eden, medial globus pallidus'a projekte
olur. Bu talamik nükleuslar frontal kortekse geri
projekte olurlar. Bu devre muhtemelen, yürüyüfl
ve postüral refleksler gibi zeminde var olan, iyi
ö¤renilmifl ve bilinç d>fl> motor aktivitenin ileti-
minde önemli bir rol oynar. Bu devrede hasar>
olan hastalar dikkatlerini vererek yürüyüfllerini
belirgin olarak düzeltebilirler. Bunlar>n postüral
refleksler için hatal> bir "otomatik pilot"lar> var-
d>r. Son olarak, di¤er yürüyüfl bozukluklar>, me-
dial frontal bölgenin arka bölümündeki kortek-
sin do¤rudan ifllev bozuklu¤una ba¤l> olarak ge-
liflir.
Dikkatli Yürüyüfl
Dikkatli yürüyüfl; normal veya hafifçe genifl ta-
banl>, biraz küçülmüfl ad>ml> ve yavafl, blok halin-
de dönüfllü bir yürüyüfl bozuklu¤udur [38,54].
Buzlu zeminde yürüyen herhangi biri düflme-
mek için buna benzer bir yürüyüfl tarz> gösterir.
Bu yürüyüfl stratejisinde yerçekimi merkezi des-
tekleyici zemin s>n>rlar>nda kal>r. Bu yürüyüfl bo-
zuklu¤u özellikle yafll>larda görülür. Dengesizli-
¤e yol açan bozukluklar>n herhangi birinin hafif
ya da telafi edici evresini temsil edebilir.
Beyinsap> Dengesizli¤i
Beyinsap> dengesizli¤i olan olan hastalarda, az
veya çok denge bozuklu¤u olur. Baz>lar> kendi-
ni sadece dengesiz hisseder, fakat nörolojik mu-
ayenede önemli bir bulgu yoktur. Baz> hastalar
da o kadar dengesiz olur ki, yard>ms>z ayakta
duramazlar veya oturamazlar.
Vestibüler nükleus hasar>n>n dengede belir-
gin bozuklukla ve akut lezyonun oldu¤u tarafa
düflme e¤ilimiyle sonuçlanabilece¤i iyi bilinen
bir durumdur. Daha hafif vestibüler ifllev bo-
zuklu¤u, yafll> insanlarda belirli bir vestibüler
hastal>k olmadan da önemli bir yürüyüfl soru-
nunun nedeni olabilir [17]. Fife ve Baloh, 75 ya-
fl>ndan daha büyük olup dengesizlikten yak>-
nan ve klinik de¤erlendirilmelerinde bir neden
bulunamayan 26 hastada vestibüler disfonksi-
yon saptam>fllard>r. Hiçbirinde Romberg belirti-
si olmad>¤> halde, hastalar kontrollere göre da-
ha çok dengesizlik göstermifl ve yar> kantitatif
yürüyüfl ve denge testlerinde daha az baflar>l>
olmufllard>r. Zemine bas>fllar> hafifçe genifl ka-
ideli, dönüflleri dengesiz bulunmufl ve itildikle-
ri zaman ad>m atmada zorland>klar> ve yürür-
ken çizgiden sapt>klar> gözlenmifltir.
Aterosklerozlu hastalarda, MR'da izole pon-
tin hiperintens lezyonlar dengesizlikle uyumlu
bulunmufltur [33]. Lezyonlar bazis pontisde idi
NÖROLOJ
22