background image
teye neden olmaz, ve medüller piramislerdeki
lezyonlar spastisite olmadan kuvvet azl>¤> ve hi-
perrefleksiye yol açabilirler [53]. Üst motor nö-
ron sendromu, örne¤in ekstansör plantar refleks
ya da Babinski iflareti gibi patolojik reflekslerle
birlikte olur. Bu iflaret inhibe olmayan bir fleksör
geri çekme refleksidir ve ayak baflparma¤>n>n
dorsifleksiyonu (ekstansiyonu) ile karakterize
olup s>kl>kla di¤er parmaklar>n abduksiyonu ile
birliktedir. Bununla birlikte, bu yan>t 1 yafla ka-
dar normal kabul edilir. Ayr>ca çeflitli nosiseptif
ve nonnosiseptif duyusal uyar>lara yan>t olarak
ileri fleksör veya daha az olarak ekstansör kas
spazmlar> da görülebilir ya da bunlar kendili-
¤inden geliflebilir. Fleksör spazmlar> fleksör geri
çekme refleksine benzer ve s>kl>kla kalçan>n, di-
zin ve ayak bile¤inin fleksiyonlar>ndan oluflur;
ekstansör spazmlar ise daha çok kalça ve diz
ekstansörlerini tutarak plantar fleksiyon ve ayak
bile¤i inversiyonuna yol açar. Serebral lezyonla-
r>n aksine, medulla spinalis lezyonlar> s>kl>kla
ileri fleksör spazmlar>yla birliktedir, ancak tam
olmayan ya da yüksek medulla spinalis lezyon-
lar>nda ço¤u zaman dominant bir ekstansör to-
nus vard>r. mesane kon-
trol bozuklu¤u ve bazan da gaita inkontinans>
ile seyredebilir. Üst motor nöron sendromunun
di¤er belirtileri (negatif özellikler) aras>nda kas
güçsüzlü¤ü, beceri bozuklu¤u ve çabuk yorul-
ma say>labilir. Ayr>ca, ileri spastisitesi olan has-
talar kas deformitesi, kontraktür ve sinkinezi gi-
bi asosiye reaksiyonlar gösterebilirler [9].
Son olarak, tutulmufl taraftaki yüzeyel ref-
leksler al>nmaz. Piramidal çaprazlaflman>n üs-
tündeki lezyonlarda flimdiye kadar sözü edilmifl
olan iflaret ve bulgular vücudun ters taraf>nda
bulunur; piramidal çaprazlaflman>n alt>ndaki lez-
yonlarda bu iflaretler ipsilateral olarak gözlenir.
Alt motor nöronlar veya onlar>n aksonlar> ha-
sar gördü¤ünde, innerve olan kaslar afla¤>daki
bulgulara ait baz> kombinasyonlar gösterirler:
tutulan taraftaki kaslarda kuvvet azl>¤> veya pa-
ralizi, flaksidite, hipotoni, kas gerilme refleksle-
rinin azalmas> veya kayb> (hiporefleksi veya
arefleksi) ve sonuç olarak atrofi. Baz> kas atrofi
paternlerinin lokalize edici de¤eri vard>r, örne-
¤in erken nöropatik süreçlerde önce elin birinci
dorsal interosseöz kas> ile aya¤>n ekstansör digi-
torum brevis kas> tutulur. Küçük kas gruplar>-
n>n gözle görülür kas>lmalar> olan fasikülasyon-
lar da görülebilir. Patolojik refleks al>nmaz.
Bir hemiplejinin topografik tan>s> için hastan>n,
temel nöroanatomi bilgisi eflli¤inde sistemli ola-
rak lokalizasyona yönelik de¤erlendirilmesini
gerektirir. Bir hasta hemipleji veya hemiparezi
ile geldi¤i zaman yüzün alt yar>s>n>n tutuluflu-
nun üst taraf>n>n korunmas>yla birlikte olup ol-
mad>¤>n> saptamak önemlidir. Bundan sonra,
hemiparezinin üst ve alt ekstremitelerdeki dere-
cesinin eflit olup olmad>¤>na bak>l>r. Ayr>ca ipsi-
lateral duyusal defisit, afazi, homonim hemi-
anopsi, anozognozi, parsiyel motor veya soma-
tosensoryel nöbet olup olmad>¤>na ait ek belirti
ve bulgular lokalizasyona çok önemli katk>larda
bulunur. Yüz kaslar>n>n güçsüzlü¤ü üst veya alt
motor nöron tipi olabilir. Üst motor nöron tipi
fasial güçsüzlük (yüzün alt k>sm>n>n tutulmas>
ile birlikte üst tarafa ait kaslar>n göreceli korun-
mas>) hemipleji ile ayn> taraftaysa, lezyon genel-
likle üst ponsun üstündedir; olas> bölgeler mo-
tor korteks, korona radiata veya internal kapsül-
dür. Bununla birlikte, serebral pedünkül ya da
üst ponsdaki bir lezyon da üst motor nöron tipi
fasial güçsüzlük ile giden bir hemipleji veya he-
mipareziye neden olabilir. E¤er hemiparezi eks-
tremiteler aras>nda eflit da¤>l>m göstermiyorsa,
yani yüz ve kol bacaktan daha çok tutulmuflsa
(fasiobrakial tutulufl belirginli¤i), lezyon s>kl>kla
kortikosubkortikal ve kontralateral hemisferde
lateral olarak yer al>r. E¤er bacak, kol ve yüzden
daha çok tutulmuflsa (hemiparezinin bacakta
hakim oluflu), lezyon en büyük olas>l>kla kontra-
lateral parasentral bölgededir. lezyonlar>nda hemipleji genellikle iki ekstremi-
tede ve yüzde eflit derecededir. lezyonlar> genellikle pür motor hemiplejiye yol
açar; pür motor hemiplejiye neden olan di¤er
lezyon yerleri bazis pontis, serebral pedünkül ve
medüller piramisdir. Kapsüler lezyonlar nadi-
ren fasiobrakial ya da krural tutuluflun egemen
oldu¤u bir hemiplejiye neden olur. Anterior ko-
roidal arter bölgesinin infarktlar>, internal kap-
sül arka kolundaki piramidal traktusun tutul-
mas>ndan ötürü hemiparezi ile sonuçlan>r. ternal kapsülün arka kolunun talamogenikülat
segmentinde yer alan süperior talamik radyas-
yonlar>n tutulmas> ise vücut yar>s>nda duyu
kayb>na yol açar. Optik traktus, lateral genikülat
cisim, optik radyasyonlar veya bunlar>n kombi-
nasyonlar> hemianopsiye neden olur (bak>n>z
Bölüm 21). Alternan hemipleji durumlar>nda
"çapraz" bulgular vard>r; kranyal sinir tutuluflu
lezyona ipsilateral, hemiparezi veya hemipleji
ise lezyona kontralateraldir. Bu tip çapraz bir
sendrom beyinsap> lezyonuna iflaret eder (bak>-
n>z Bölüm 15). Örne¤in, serebral pedünkül dü-
zeyinde bir lezyon piramidal lifleri ve III.
kranyal sinir fasikülünü harap ederek ipsilateral
okülomotor parezi ve pupiller tutulufl ile yüzün
alt taraf>n>n da felç olmas>yla birlikte giden kon-
NÖROLOJ
12