background image
der nöronlar ipsilateral dorsolateral funiku-
lus'da yükselerek lateral servikal nükleus'da
sonland>ktan sonra ortahatt> geçerek yukar>
do¤ru ç>kar ve medulladaki medial lemniskus
ile birleflir. Di¤er dorsal kök kollateralleri dorsal
kolonlara girer ve ipsilateral olarak yükselerek
dorsal kolon nükleuslar>nda sonlan>r. Buradan
ç>kan uzant>lar derin duyuyu tafl>yanlar>n ben-
zeridir, ancak vibrasyon ve derin duyu lifleri ta-
lamus ve serebral korteksde farkl> bölgelerde
sonlan>rlar.
Talamusdan ç>kan duyu lifleri serebral kor-
teksin özellikle somatosensoryel alanlar>na gi-
derler (örne¤in postsentral girus). Somatosen-
soryel korteksde somatotopik bir organizasyon
vard>r. Örne¤in, postsentral girusda bald>r ve
ayak hemisferin medial yüzünde temsil edilir-
ler, daha sonra uyluk, kar>n, toraks, omuz, kol,
önkol, el, parmaklar ve yüz gelir. Bu nedenle,
parasagital bir lezyon yaln>zca alt ekstremiteye
ait duyu bozuklu¤una yol açabilir.
Duyusal Belirtiler, Bulgular ve
Lokalizasyonlar>
Duyusal semptomlar pozitif veya negatif ola-
bilir. Pozitif semptomlardan parestezi uyar> ol-
maks>z>n hissedilen spontan duyulard>r. Hipe-
restezi
duyunun fazla alg>lanmas>, dizestezi du-
yunun de¤iflik alg>lanmas>, allodini ac> verme-
yen bir uyar>n>n a¤r>l> olarak hissedilmesi ve
hiperpati a¤r>l> bir uyar>n>n afl>r> alg>lanmas>-
d>r. Hipestezi duyunun azalmas>d>r, ; anestezi
duyunun tam kayb>d>r; bunlar>n ikisi de a¤r>y-
la birlikte olabilir (anestezia doloroza). Derin du-
yu bozuklu¤u ataksi ve psödoatetozise neden
olabilir.
Somatosensoryel yollar> etkileyen lezyonla-
r>n lokalizasyonu Tablo 1-2'de verilmifltir.
POSTÜR VE YÜRÜYÜfi
BOZUKLUKLARININ
LOKAL
Duyusal ve motor sistemler dengeli bir durufl-
ta çok önemli bir role sahiptir. Biz bu duruflu,
yürümeyi de sa¤layan postür olarak adland>ra-
ca¤>z. Bununla birlikte postür ve yürüyüfl bo-
zukluklar>n>n lokalizasyonunu ayr> ayr> irdele-
mekte yarar vard>r, çünkü s>k görülürler ve ha-
fifçe farkl> bir yaklafl>m gerektirirler. Postür ve
yürüyüfl, sinir sisteminden girdi gerektiren
karmafl>k ifllevlerdir, fakat kas ve eklemler gibi
nörolojik olmayan yap>lar>n bozukluklar>yla
da de¤iflikliklere u¤rayabilirler. Sorun asl>nda
yürüyüfl veya postürün nöral kontrolünde ol-
du¤u halde klinik yaklafl>mlar s>kl>kla nörolo-
jik olmayan bir tan>ya kayar. lat>l>p modifiye edilse de, iki ifllev de ço¤unluk-
la zeminde oluflarak sürdürülür. Örne¤in, kifli
buzdolab>ndan bir fley almaya konsantre olun-
ca, yürürken bacaklar>n ve paravertebral kasla-
BÖLÜM 1
Nörolojik Lokalizasyonun Temel
17
fiEK
Eklem pozisyon, vibrasyon ve taktil duyular> ileten periferal reseptörlerin ve sentral yollar>n
diagram>. Sa¤ afla¤>daki diagram, kas i¤ci¤i primer ve sekonder afferentlerini oluflturan ve temelde pozisyon
duyusundan sorumlu reseptörleri göstermektedir. Sa¤ üstteki diagram, insan elinin saçs>z ve saçl> derisindeki
mekanoreseptörlerin yerleflim ve morfolojisini göstermektedir. Reseptörler, dermis ve epidermis birleflme
bölgesinde ve daha derin dermis ile deri alt> dokuda yerleflmifllerdir. Saçs>z deri dermal papillalarda bulunan
Meissner korpüsküllerini; dermal papillalar aras>nda yerleflmifl olan Merkel disk reseptörlerini ve serbest sinir
sonlanmalar>n> içerir. Saçs>z ve saçl> deride bulunan subkütan reseptörler pacinian korpuskülleri ve Ruffini
sonlanmalar>n> içerir. Merkel disk reseptörleri, Meissner korpuskülleri ve pacinian korpusküller vibrasyon
duyusunu tafl>rlar, fakat klinikde test edilen vibrasyondan pacinian korpusküller sorumludur. Dokunma duyusunu
Meissner korpuskülleri, Merkel diskleri, Ruffini sonlanmalar>, pacinian korpuskülleri ve saç folikül reseptörleri
tafl>rlar. Soldaki diagram eklem pozisyon duyusu, vibrasyon duyusu ve dokunma duyusunu tafl>yan merkezi
yollar> göstermektedir. Pacinian korpuskülleri, kas i¤ciklerini ve taktil reseptörleri innerve eden afferent lifler
rostrale do¤ru dorsolateral funikulus (DLF) yoluyla ilerleyerek medulla spinalis'in C1 ve C2 segmentlerindeki
lateral servikal nükleusda (LCN) sonlanan dorsal boynuz nöronlar>yla sinaptik ba¤lant>lar yapar. LCN'den gelen
lifler ortahattan karfl>ya uzanarak medullada yükselir ve medial lemniskus ile birleflirler. Taktil reseptörleri
innerve eden baz> afferent lifler dorsal boynuzda ikiye ayr>l>rlar, bir dal dorsal kolonlara (DC) girer, di¤eri dorsal
boynuz nöronlar>nda, ortahatt> geçen ve lateral spinotalamik yola ( diagramda gösterilmemifltir) veya DLF'ye
projekte olan, aksonlarla sinaptik ba¤lant> yapar. DC lifleri laminasyon gösterir; sakral bölgeden gelenler (S) en
medialde, lumbar (L), torasik (T) ve servikal (C) bölgelerden gelenler s>rayla ve giderek daha lateralde yer
al>rlar. Sakral ve lumbar segmentlerden gelen DC lifleri nükleus grasilisde(G), torasik ve servikal segmentlerden
gelenler medullada nükleus küneatusda (C) sonlan>rlar. G ve C'den gelen nükleuslar ortahatt> geçerek,
talamusun ventral posterolateral (VPL) nükleusuna yükselen medial lemniskus'a girerler. VPL'den ç>kan
talamokortikal lifler, postsentral girusun primer somatosensoryel korteksine (S1) uzan>rlar. ML: medial
lemniskus, LS: lateral sulkus, CT. (From: Gilman S. Joint position sense and vibration sense: anatomical
organization and assessment. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2002;73(5): 473-477, with permission)