background image
rir. Postür için önemli olan baz> beyin merkezle-
ri; vestibüler nükleuslar, medüller ve pontin re-
tiküler formasyon, pedünkülopontin nükleus
(pons ve ortabeyin bileflkesinde) ve substansiya
nigrad>r (ortabeyinde). Serebellum, bazal gang-
lionlar ve talamus yürüyüflün merkezi kontro-
lünde önemli bir role sahiptir. al frontal korteks, özellikle suplemanter motor
alan ve parasentral lobül de yürüyüflün kontro-
lüne katk>da bulunur. Motor ifllev yönünden ise
kortikospinal, vestibülospinal ve retikülospinal
traktuslar yüksek merkezlerden gelen ç>kt>lar>
tafl>rlar. Bundan sonraki aflamada ise ön boynuz
hücreleri, aksonlar> vas>tas>yla bu ç>kt>lar> spesi-
fik hareketlere döndüren kaslar> stimüle ederler.
Yürüyüfl ve Dengenin Muayenesi
Bir hasta alçak bir koltuktan kollar>n> kullanma-
dan kalkabiliyorsa, normal yürüyorsa, dönüflle-
rini iyi yapabiliyorsa, ayak parmak uçlar>nda ve
topuklar>nda yürüyebiliyorsa, burun topuk yü-
rüyüflünü gerçeklefltirebiliyorsa, gözleri kapal>
ayaklar> bitiflik olarak dengede durabiliyor ve
düflme e¤iliminin olmad>¤>n> söylüyorsa, yürü-
yüfl ve dengesi muhtemelen normaldir. Bir ço-
cu¤u muayene ederken, ona k>sa süreli bir koflu
yapmas> söylenir, ancak o s>rada koflu eylemini
dikkat d>fl> b>rakmak için gelip bir fley almas> is-
tenir. Bu manevralar s>ras>nda bir anormallikten
kuflku duyulursa, yürüyüflle ilgili nöral sistem-
ler daha ileri düzeyde incelenmelidir. Duyusal
sistemler hastan>n performans>n> araflt>rarak
muayene edilebilir. Bunun için duyusal girdiler-
den biri veya ikisi ortadan kald>r>l>r ve postüral
refleksler kalan duyulara göre de¤erlendirilir.
Örne¤in, Romberg testi, hastan>n görme duyusu
ortadan kald>r>ld>¤>nda ve ayaklar bitiflik duru-
ma getirildi¤inde ayakta dengeli olarak durup
duramad>¤>n> gösterir. Derin duyu veya vesti-
büler kay>p dengenin sa¤lanmas>nda bozuklu¤a
yol açar. Kortikospinal traktus, medulla spina-
lis, periferik sinirler ve kaslar>n sa¤lam oldu¤u-
nu kontrol etmek için hastaya ayak parmaklar>-
n> oynatmas>, ayaklar>yla yere daire çizmesi ve
ayak baflparma¤>n> dirence karfl> ekstansiyonda
tutmas> istenir. Bacaklarda proksimal kas gücü,
hastay> alçak bir koltuktan kollar>n> kullanma-
dan kalkmas> istenerek muayene edilebilir. Has-
ta tüm bu testleri normal olarak yerine getirse
bile yürümesinde bir miktar bozukluk olabilir
ve düflmeye e¤ilim gözlenebilir. Bu aç>k uyum-
suzluk postür için kritik olan nöral sistemlerin,
istemli bacak ve ayak hareketlerini sa¤layan sis-
temden ayr> olan önemini gösterir [46].
Yürüyüfl bozukluklar> ve bunlar>n lokali-
zasyonunun aç>klanmas> için Marsden ve
Thompson [38] ve Nutt ile ark. [48] taraf>ndan
yap>lan s>n>flamay> hat>rlatan bir s>n>flama izle-
necektir. Bu otörler yürüyüfl bozukluklar>n>
afla¤>, orta ve yüksek sensorimotor düzeylerde-
ki hiyerarfliye göre tan>mlam>fllard>r.
Duyusal ve Alt Motor Yürüyüfl
Bozukluklar>
Bu bozukluklar özellikle genç hastalarda gö-
rülen myopatilerde veya periferik sinir sistemi ya
da onun nükleuslar>n>n orijinlerinde olur. Bir du-
yusal sistem izole olarak tutulunca, bozukluk
seyrek olarak uzun sürer. Kör insanlar, yar>m
daire kanallar> iki tarafl> tahrip olanlar ve protez-
li bacaklar> olanlar yürüyebilirler. Sa¤lam merke-
zi mekanizmalar di¤er duyusal sistemlerden ge-
len bilgileri, tek modaliteli duyu kay>plar>n> tela-
fi etmek için kullan>l>rlar. Çok say>da duyu siste-
mi etkilendi¤i zaman sorun daha büyük olur.
Stepaj Yürüyüflü
her ad>m at>flta kalçalar>n ve dizlerin afl>r> flek-
siyonuyla sonuçlanabilir. Duyu kayb> olunca
topuk yere daha zorlu vurur. Ad>m>n yerden
daha çok kald>r>larak at>lmas> hastan>n parmak-
lar>n>n bükülmesini önler veya yerde zor hisse-
dilen düzensizliklerden korur. Bu tür bir soru-
nun en s>k görülen nedeni Guillain-Barré sen-
dromu ve herediter olan Charcot-Marie-Tooth
hastal>¤> gibi di¤er demyelinizan nöropatilerde
görülen kal>n-lif nöropatisidir.
Vestibüler Ataksi
Akut vestibüler lezyonlar dengesizli¤e yol aça-
rak hastan>n yana do¤ru yalpalamas>na, hatta
lezyon taraf>na do¤ru düflmesine neden olur.
Zemindeki dayanak alan> genifller ve Romberg
manevras>yla veya hastaya gözleri kapal> ola-
rak yürümesi söylendi¤inde performans ileri
derecede bozulur.
Vizüel Ataksi
Görsel alg>laman>n akut bozulmas> genifl taban-
l> ve tereddütlü yürüyüfl tarz>nda bir ataksiye
yol açabilir. Eskiden bu tip yürüyüfl zorluklar>
katarakt ameliyatlar>ndan sonra s>k görülürdü,
çünkü hasta lensin al>nmas> kiflide ileri derece-
de bir refraksiyon kusuruna yol açard>. fiimdi
ise lensin yenilenmesi bu sorunun görülme s>k-
l>¤>n> azaltm>flt>r.
Ördekvari Yürüyüfl
Ördekvari yürüyüfl ileri proksimal kas güçsüz-
NÖROLOJ
20