background image
güç demek, kas>n test pozisyonunda kuvvetli
bas>nca karfl> direnmesi anlam>na gelir. 4. dere-
ce (Grade 4) s>kl>kla 4-, 4, 4+ olarak gruplara ay-
r>l>r. Bu gruplar s>ras>yla hafif, orta ve güçlü di-
rence karfl> olan hareketleri ifade eder. S>k görü-
len güçsüzlük paternleri monopleji (tek ekstre-
mite güçsüzlü¤ü), hemipleji (vücudun bir yan>n-
da motor fonksiyon kayb>), parapleji (alt ekstre-
mitelerde bilateral motor fonksiyon kayb>), ku-
adripleji veya tetrapleji
(dört ekstremitede motor
fonksiyon kayb>), brakial dipleji (üst ekstremite-
lerde bilateral motor fonksiyon kayb>) ve fasial
dipleji
(yüzün iki yar>s>nda da motor fonksiyon
kayb>) olarak s>ralanabilir. Çocuklarda görülen
di¤er paternlerden ise, kollarda bacaklara göre
daha bariz olan ve dört ekstremitede ileri dere-
cede spastisitesiye neden olan çift hemipleji (do-
uble hemiplegia) ile bacaklar>n kollardan daha
belirgin olarak tutuldu¤u dört ekstremite spas-
tisitesine yol açan serebral dipleji say>labilir.
Bu güçsüzlük paternlerinden biriyle gelen
hastalar> muayene ederken, kiflinin akl>nda flu
üç temel soru olmal>d>r: (a) Lezyon nerededir?
(b) Lezyon fokal, mültifokal veya yayg>n m>d>r?
(c) Altta yatan olas> neden nedir? Birinci ve
ikinci sorular>n yan>tlar> nörolojik muayene ya-
p>larak verilir; son sorunun yan>t> ise ayr>nt>l>
bir öykü ve baz> tetkikleri gerektirir.
korteksde, internal kapsülde, beyinsap>nda (se-
rebral pedünküller, pons, medulla oblongata)
ya da medulla spinalisde lokalize edilebilir.
Spastisiteye yol açan kortikal lezyonlar primer
motor ve premotor kortikal alanlar> tutar. Üst
motor nöron tip paralizi s>kl>kla piramidal sen-
drom
olarak adland>r>ld>¤> halde, bu klinik tab-
loya neden olan lezyonlar piramidal traktus d>-
fl>ndaki sistemleri de kapsad>¤>ndan bu terim
kullan>lmamal>d>r. Alt motor nöronlar>n lez-
yonlar> medulla spinalisin veya beyinsap>n>n
ventral gri kolonunda veya bu nöronlar>n ak-
sonlar>na lokalize edilebilir.
Üst motor nöron sendromu, kafa ya da me-
dulla spinalis traumas>ndan sonra, perinatal be-
yin zedelenmelerinde, inmelerde, mültipl skle-
roz gibi demyelinizan hastal>klarda ya da am-
yotrofik lateral skleroz veya primer lateral skle-
roz gibi motor nöron hastal>klar>nda görülebi-
lir. Kortikal lezyonlardan sonra ortaya ç>kan üst
motor nöron sendromu, medulla spinalis lez-
yonlar>na ba¤l> olandan biraz farkl>d>r. Bunun
gibi, tam ve tam olmayan medulla spinalis lez-
yonlar> aras>nda da baz> ince farklar vard>r [52].
Genel olarak, serebral lezyonlarda görülen
spastisite medulla spinalis lezyonlar>nda görü-
lenlere göre daha hafiftir. Üst motor nöron hasa-
r>nda kaslar önce güçsüz ve gevflektir, fakat da-
ha sonra spastik olurlar ve hipertoni ile artm>fl
gerilme refleksi (hiperrefleksi) gösterirler. Kas
gerilme refleksi (muscle stretch reflex) kas i¤ci-
¤i liflerinden gelen genifl çapl> afferent (duyu-
sal) liflerle alfa motor nöron liflerinden ç>kan
genifl çapl> efferent (motor) liflerden oluflur.
Klonus, bir grup kas>n seri halindeki ritmik ka-
s>lma ve gevflemeleriyle karakterize olup en iyi
ayak bile¤inde görülür. Üst motor nöron sen-
dromunun bir komponenti olan spastisite, art-
m>fl tendon refleksleriyle kas tonusunun h>za
ba¤>ml> art>fl> özelliklerini tafl>r ve gerilme ref-
leksinin hipereksitabilitesi sonucu ortaya ç>kar
[35]. Spastisite antigravite kaslar>nda belirgin-
dir (üst ekstremitelerin fleksörleri ile alt ekstre-
mitelerin ekstansörleri). Kas tonusunun de¤er-
lendirilmesi s>ras>nda pasif hareketlere de¤iflen
derecelerde direnç al>n>rken pasif hareketin h>-
z>yla yönü de¤ifliklikler gösterir ve sustal> çak>
izlenimi al>n>r; baflka bir deyiflle kas ne kadar
h>zla gerilirse o kadar fazla direnç al>n>r. Üst
ekstremite kuvvet azl>¤> en belirgin olarak del-
toid, triseps, el bilek ekstansörleri ve parmak
fleksörlerinde saptan>r; ekstansörlerin ve supi-
natörlerin daha çok tutulmas> üst ekstremitele-
rin pronasyon ve fleksiyona olan e¤ilimini aç>k-
lar. Alt ekstremite kuvvet azl>¤> kalça fleksörle-
ri, diz ekstansörleri, ayak dorsifleksörleri ve
ayak evertörlerinde daha belirgindir.
Hiperrefleksi ve spastisiteye de¤iflik anato-
mik yap>lar yol açabilir; spastisite fleksör
spazmlardan net bir flekilde ayr>lmal>d>r (daha
sonraki bilgilere bak>n>z). Örne¤in, serebral pe-
dünküllerdeki kortikospinal lezyonlar spastisi-
BÖLÜM 1
Nörolojik Lokalizasyonun Temel
11
Kas Gücü De¤erlendirmesi için
"Medical Research Council" Skalas>
Derece
Aç>klama
0
Görünür kas kas>lmas> yok
1
Zorla seçilebilen kas>lma, fakat hareket yok
2
Yerçekimi ortadan kald>r>ld>¤>nda aktif
eklem hareketi
3
Yerçekimine karfl> aktif hareket
4
Yerçekimi ve dirence karfl> aktif hareket,
fakat normalden zay>f
5
Normal güç
T A B L O 1 - 1