a dan z ye kronik kalp yetersizliği Page 11

Kalp Yetersizli¤inin Tan>s>

Zaman>m>zda popülasyonun gittikçe yafllanmas>, akut miyo-
kart enfarktüsüne ba¤l> ölüm oranlar>n>n azalmas> ile di¤er
kalp patolojilerinin tan> ve tedavisindeki geliflmeler sonucu da-
ha uzun yaflama flans>n>n artmas>, erken yafllardaki ölümleri
azaltmakta fakat daha ileri yafllarda görülen kalp yetersizli¤i
oranlar>n> artt>rmaktad>r (1).

Kalp yetersizli¤inin tan>mlar>n>n tarihçesi çok eskilere da-

yanmaktad>r. Antik Yunan, M>s>r, Hint dönemlerinde kalp ye-
tersizli¤ine ait bilgilere rastlan>lmaktad>r. Romal>lar>n tedavide
yüksük otunu kulland>klar> bilinmektedir digitalinin bilimsel
kullan>lmas> hakk>nda William Withering'in yaz>lar> zaman>-
m>zdan yaklafl>k 225 y>l öncesine, 1785 y>l>na rastlamaktad>r
(2).

Kalp yetersizli¤inin tan>s>nda, semptomlar>n ve fizik bul-

gular>n varl>¤>n>n saptanmas> günümüzde de büyük de¤er ta-
fl>maktad>r. Tan>da yol gösteren, yard>mc> olan pek çok labora-
tuvar tetkiki vard>r. Fakat kan>mca tan>da büyük aflama yara-
tan iki önemli bulufl 1895 y>l>nda Wilhelm Roentgen'in X >fl>nla-
r>n> keflfetmesi ile bafllayan kalp ve akci¤er filimlerinin çekilme-
si ve 1960'l> y>llar>n bafllar>nda ilk kez kullan>lma¤a bafllan>lan
(3,4) ve k>sa zamanda büyük aflamalar gösteren ekokardiyogra-
fidir.

Kalp kateterizasyonu ve anjiyografi, radyonüklid görüntü-

leme, kardiyo-pulmoner egzersiz testleri de kalp yetersizli¤inin
tan>s>nda çok k>ymetli bilgiler veren di¤er testlerdir. Son dekad
içinde genifl kullan>m alan> bulan kanda BNP tayini, acil servis-
lerde kolayl>kla kullan>lmas> yönüyle belki de yukar>da bahse-
dilen iki tetkiki tamamlay>c> üçüncü büyük olarak kabul edile-
bilir.

Tan>daki öylesine h>zl> geliflmeler olmufltur ki, elli y>l önce

kalp yetersizli¤inin tan>s>nda yararlan>lan testlerin büyük bir
k>sm> bu gün için unutulmufltur, bunlardan bir kaç>na burada
de¤inilecektir (5a).

Ven bas>nc>n>n ölçülmesi:

Uzun kolu 30 cm, iç çap> 4 mm olan

L fleklinde bir cam boru kullan>l>rd>. K>sa kolu ven ponksiyonu
yap>lan lastik boru ile birlefltirilirdi.

Yatar pozisyondaki hastan>n antekübital venine girilir,

uzun borudaki kan yüksekli¤i santimetre olarak ölçülürdü.
Normalde 50140 mm aras>nda bulunan bu rakam sa¤ kalp ye-
tersizli¤i, perikardit gibi sa¤ kalbe gelen kan>n zorlaflt>¤> haller-
de yükselir 20 mm'yi geçerdi.

Dolafl>m zaman> tayin metotlar>:

Kol veninden süratle verilen

baz> maddelerin küçük dolafl>m> geçip büyük dolafl>ma kar>fl>p
dile kadar gelince, dilde de¤iflik hisler uyand>rmas>na dayanan
bu metoda kol dil dolafl>m zaman> denirdi. Bunun için deko-
lin (%20, 5 cc) ac>l>k hissi verir, sakarin (2.5 gr/2.5 cc) tatl> his
uyand>r>r, kalsiyum glukonat (%20, 5 cc) s>cakl>k hissi verir, lo-
beline (%1, 0.5 cc) öksürük yapard>. Genellikle bu hislerin gö-
rülme süresi normalre 916 saniye aras>nda bulunurdu. Dola-
fl>m yetersizli¤inde bu süre uzam>fl bulunurdu.

Ballistografi:

Kalbin ve perifere at>lan kan kitlesinin vücutta

getirdi¤i siklik hareketlerin kaydedilmesi esas>na dayanan bir
metot idi. Sert düz bir yere yatan hastan>n iki baca¤> üzerine
konan aletin verdi¤i traseler incelenirdi (fiekil 4.1). Elde edilen
trasede normalde sistolik H,I,J,K, diyastolik L,M,N,O dalgalar>
bulunurdu. Kalp yetersizli¤inde H dalgas> anormalli¤i görülür,
L ve N dalgalar> da daha yükselmifl bulunurdu. Bu metot ile
1960 y>llar> öncesinde Ankara'da Dr. Ömer Yi¤itbafl>, 1960'l>

BÖLÜM 4 n

KALP YETERS

TAR

Dr.

45

fiEK

Ballistogram>n hastaya tatbiki (üstteki resim), Ballistogram trasesi, dalgalar>n H'den O'ya

kadar s>n>fland>r>lmalar> (5a'dan al>nm>flt>r).