een zeer hoge affiniteit voor dopaminerge, serotoninerge,
noradrenerge en histaminerge receptoren en geen sterk
antagonistisch effect op muscarinereceptoren (1).
van bipolaire stoornis type I te behandelen, maar die veroorzaken
soms een niet-onbelangrijke gewichtstoename en metabole af-
wijkingen. Vaak zal de patiënt om die reden de behandeling stop-
zetten. Asenapine (10mg 2x/d op d1 gevolgd door 5-10mg 2x/d, n
= 194) had na 3 weken behandeling een minstens even goed ef-
fect op de YMRS-score (Young Mania Rating Score) als olanzapine
(15mg 2x/d op d1, gevolgd door 5-20mg/dag, n = 191) en een
significant beter effect dan de placebo (n = 104). Het remissie-
percentage was even hoog als met olanzapine, maar asenapine had
maar een beperkt effect op het gewicht en de serumlipiden (2).
zijn tijdens de acute fase. Dat kalmerende effect treedt snel in,
is beperkt en van voorbijgaande aard, zoals werd aangetoond bij
analyse van de samengevoegde gegevens van meerdere korte-
termijnstudies waarin asenapine werd vergeleken met een placebo
of een ander antipsychoticum. Het sedatieve effect manifesteert
zich 1 tot 1,5 dag na de eerste toediening, houdt 12,5 dagen aan
(mediane duur) en is van dezelfde grootteorde als olanzapine (3).
door Prof. Dr. Armin Szegedi van de samengevoegde resulta-
ten van twee gerandomiseerde, gecontroleerde studies, waarin
asenapine werd vergeleken met olanzapine en placebo. Daarin
werd aangetoond dat asenapine een gunstig effect heeft op
depressieve symptomen die optreden bij manische of gemeng-
de episoden. Daardoor kunnen complexere gevallen beter wor-
den behandeld, concluderen de auteurs (4).
eist. APA (6) en WFSBP (7) raden beide een stemmingsstabilisator
en een antipsychoticum alleen of in combinatie aan naargelang
van de ernst van de ziekte. Het was dan ook logisch asenapine te
evalueren in die omstandigheden. Er werd een gerandomiseerde,
gecontroleerde klinische studie van 12 weken uitgevoerd om de
werkzaamheid van asenapine 5-10mg (n = 158) te vergelijken
met die van een placebo (n = 166) in combinatie met een stem-
voltooiden, mochten deelnemen aan een extensiefase van 40
weken. Het resultaat was duidelijk: toevoeging van asenapine is
een efficiënte optie in geval van recidief of partiële respons op
lithium of valproaat, en de verbetering in YMRS-score en remissie
percentage na 12 weken is significant (8) (Figuur 1).
het geneesmiddel goed verdragen tot op het eind van de
extensiefase.
Asenapine is een veilig geneesmiddel, zoals is aangetoond in de
extensiefase van 40 weken van een studie waarin asenapine en
olanzapine na 12 weken werden vergeleken: weinig negatieve
effecten op metabole parameters en met name op serum-
lipiden (9). Dat zou volgens de auteurs de risico's bij een lang-
durige behandeling met asenapine verlagen.
use programma in België?
pine behandeld in het kader van een compassionate-use pro-
gramma dat tot doel heeft na te gaan welke patiënten het
meeste baat hebben bij de behandeling. Hoewel de ervaring nog
beperkt is omdat sommige patiënten nog niet werden terugge-
zien, vindt Dr. Laurence Jeunieaux (Vincent Van Gogh, Charleroi)
dat "asenapine op metabool vlak zeer interessant is en minstens
een even goede sedatieve en anxiolytische werking heeft als olan-
zapine, maar niet de bijwerkingen heeft van olanzapine."
1. Shahid M, et al. J Psychopharmacol 2009;23(1):65-73.
2. McIntyre R, et al. Bipolar Disorders 2009;11(7):673-686.
3. Cazorla P, et al. APA 2011. Abstract#PS-116.
4. Szegedi A, et al. BMC Psychiatry 2011;11:101.
5. Zhao J, et al. WFSBP, Prague 2011. Abstract#P-08.
6. Hirschfeld R, et al. Guideline watch: Practice guideline for the treatment of patients with
8. Szegedi A, et al. J Clin Psychopharmacol 2012;32(1):46-55.
9. McIntyre RS, et al. J Affect Disord 2010;126(3):358-65.
de behandeling van manische episodes bij een bipolaire
stoornis type I. Daarom is het nuttig een overzicht te
geven van dit geneesmiddel. Asenapine is een nieuw
tweede generatie antipsychoticum, dat verschilt van de
andere bestaande antipsychotica en een bijkomende
oplossing biedt in een therapeutisch domein waar er
behoefte is aan nieuwe behandelingen.
YMRS-score na 12 weken behandeling - LOCF (8).
kans gekregen
om Sycrest
kader van een
compassionate-
use programma
met stalen van
5 en 10mg.
Mijn ervaring is
gebaseerd op
een vijftiental
klinische situaties
met betrekking
tot de indicatie bij
de behandeling
van een acute
situaties behandeld: klassieke eufore manische fase,
manische fase met psychotische component, matig
intense manische fase, overschakeling van een atypisch
antipsychoticum naar Sycrest
(drugsverslaving). Sycrest
waarin snel resultaat moet worden behaald. Ik heb een
significante verkorting van de symptomatische periode
met een snelle remissie kunnen waarnemen. Sycrest
fase. Het had ook een goed effect op de psychotische
symptomen die bij sommige patiënten waren opgetreden
tijdens de manische fase.
Ik had eerst wat bedenkingen wat de sublinguale
toediening betreft, maar in feite blijkt de uitleg die daarbij
moet worden gegeven en de wijze van toediening een
positief effect te hebben op de therapietrouw, omdat
de patiënten dan aandacht besteden aan de aard van
de behandeling. Wat de veiligheid betreft, 2 patiënten
hebben beslist om de behandeling stop te zetten wegens
bijwerkingen (sedatie, accommodatiestoornissen en last of
verdoofd gevoel van de tong).
Sycrest
valproaat.
termijn en over de mogelijke ontwikkeling van metabole
afwijkingen, maar op korte termijn lijkt Sycrest
atypische antipsychotica hebben die doeltreffend zijn
bij de behandeling van de manische fase, is een nieuw
geneesmiddel zoals asenapine een nuttig alternatief als
eerstelijnstherapie, omdat het snel werkt en de intensiteit
van de manische symptomen significant vermindert.
Het vormt ook een altern atief in moeilijke situaties van
therapieresistentie."