waaraan professor Arthur Vleugels
tijdens zijn academische loopbaan vooral
voltijds directeur van het Centrum voor
Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap (CZV)
van de KU-Leuven. Op 19 oktober had zijn
emeritaatsviering plaats.
De kersverse emeritus is niet de eerste de
beste. Lange tijd was hij directielid van de
Universitaire Ziekenhuizen Leuven, het
grootste ziekenhuis van het land. Via het
lidmaatschap en/of voorzitterschap van
talloze raden en commissies binnen het
Riziv en de FOD Volksgezondheid stuurde
Vleugels samen met anderen als een `invisible
hand' achter de schermen mee het Belgische
gezondheidsbeleid.
verscheen onder eindredactie van enkele
medewerkers het boek `Ping-Pong. 25 jaar
gezondheidszorgbeleid in cursief.' Het werkje
is geen liber amicorum in de klassieke zin van
het woord. De auteurs laten de professor zelf
aan het woord via een selectie van artikels
die hij gedurende 18 jaar schreef voor Acta
Hospitalia, de wetenschappelijke publicatie
van het CZV. De titel is trouwens ontleend
aan één van de stukken van professor
Vleugels.
Verder bevat het boek een voorwoord van
De Standaard-redacteur Guy Tegenbos
en bijdragen van Vlaams minister van
volksgezondheid Jo Vandeurzen (CD&V) en
van Jo De Cock, administrateur-generaal van
het Riziv. De Cock stelt dat "de teksten van
Vleugels vooral appelleren om de hand aan
de ploeg te slaan. Rode draad bij de kersverse
emeritus is het thema kwaliteit."
Cock onder meer de manier waarop België
het begrip kwaliteit wil invullen. Daarbij
verwijst hij naar een advies uit 2011 van de
Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen
(NRZV). Niet toevallig was professor Vleugels
daarvoor de inspiratiebron.
beleidsvisie op kwaliteit en een aangepaste
ziekenhuiswetgeving in functie van een
samenhangend kwaliteitskader. Verder
dienen de medische ziekenhuisactiviteiten zo
gefinancierd te worden dat ze kwaliteitsvolle
zorg valoriseren.
betrokken partijen die bepalend zijn
voor de zorgkwaliteit. Tevens worden
internationale eisen opgelegd. Zo moet ons
land tegen oktober 2013 een EU-richtlijn
over patiëntenmobiliteit implementeren.
Het realiseren van kwaliteit, gebeurt tegen
een achtergrond van beperkte middelen en
mondiger wordende patiënten. De vraag naar
externe verantwoording neemt dus toe en
volgens Jo De Cock leidt dit tot een grotere
ontsluiting van beschikbare gegevens en data.
Voorts moet ook de overheid kwalitatief
performant zijn. Geïnspireerd door de
Wereldgezondheidsorganisatie startte ons
land daarom in 2010 met een periodiek
`performantie-rapport'. Dat meet zorg
aan de hand van criteria zoals kwaliteit,
toegankelijkheid, efficiëntie, duurzaamheid
en billijkheid. Een tweede verslag verschijnt
eind dit jaar.
De administrateur-generaal van het Riziv wijst
erop dat de financierings- en betalingswijzen de
jongste jaren geëvolueerd zijn van een klassieke
`fee for service' subsidiëring naar meer forfaitaire
betalingswijzen die vooral het kostenbeheer
benadrukken.
"Er is echter een nieuwe trend", aldus
De Cock. "Want de huidige betalingssystemen
van kwaliteit." In de ambulante sector
deden zich reeds een aantal "geruisloze"
verschuivingen voor via meer structuur- en
procesfinanciering. Een voorbeeld van het
eerste is het globaal en het elektronisch
medisch dossier, een prototype van het
tweede zijn de zorgtrajecten. "20% van de
huisartsenhonoraria wordt nu zo verdeeld.
Tien jaar geleden was dat 1%", stelt de Riziv-
topman vast.
De ziekenhuizen hebben nog een lange
weg te gaan. Het financieringssysteem
is gefragmenteerd en duaal waarbij
de honorariummassa in de omzet van
de ziekenhuizen het bedrag van het
Budget Financiële Middelen overtreft.
Geneesmiddelenforfaits en de invoering
van referentiebedragen zijn voorzetten tot
meer kwaliteitsgebonden vergoedingen,
stelt De Cock die zich afvraagt of aan de
zorgprogramma's geen financieringsluik moet
gekoppeld worden.
vleugels
goede zorgverlening, naar aangepaste financieringsmechanismen en
naar een gestroomlijnd en `ontschot' zorglandschap. Het betekent ook
de ontwikkeling van moderne organisatietechnieken en het verzekeren
van een transparante besluitvorming."
Riziv-topman Jo De Cock erop dat
vooral patiënten met comorbiditeiten
ervaren. Hun behandeling vergt de inbreng
van verschillende zorgverleners, elk met
hun specifieke deskundigheid. Maar hun
diagnostiek en behandeling is vaak nog
onvoldoende op elkaar afgestemd.
"Er wordt nog teveel vanuit een individuele
samengewerkt vanuit de notie van één
gemeenschappelijk belang, namelijk het
organiseren van de zorg rondom de patiënt
als middelpunt."
Cock dat geïntegreerde zorgprogramma's
een aantal kenmerken gemeenschappelijk
hebben. Met name staat de patiënt en
zijn noden centraal en speelt de huisarts
een cruciale rol om empowerment en
zelfmanagement te ondersteunen. Niet
onbelangrijk is de nood aan een geijkte
aanpak voor personen met gelijkaardige
aandoeningen. Hiervoor zijn richtlijnen
en processen voorhanden. Ze beschrijven
de rol en verantwoordelijkheid van de
behoefte aan een vlotte informatie-
uitwisseling en een permanente evaluatie
en benchmarking van de multidisciplinaire
aanpak.
Tot slot wijst De Cock erop dat de
problematiek van de chronische zorg de
volgende jaren prioritair is op de (inter)
nationale beleidsagenda's. "Begin 2012
organiseerde de Europese Unie hierover een
ruime bevraging. Op basis daarvan wordt
binnenkort een reflectienota gepubliceerd.
Deze kan wellicht nieuwe inzichten
verschaffen," aldus nog de administrateur-
generaal.
een kwaliteitskenmerk dat in
de toekomst aan belang wint.
Om de toename van het aantal
chronische aandoeningen het
hoofd te bieden, is er goede en
betaalbare zorg op maat nodig.
of voorzitterschap van
talloze raden en commissies
binnen het Riziv en de
FOD Volksgezondheid
stuurde Vleugels
samen met anderen
achter de schermen
mee het Belgische
gezondheidsbeleid.
gebeurt tegen een
achtergrond van beperkte
middelen en mondiger
wordende patiënten.