allemaal verantwoordelijk (1)
reldwijd als gevolg van een ongeval. Dit is
ongeveer 10% van de totale mortaliteit, en
dus meer dan malaria, tuberculose en aids
samen. De 3 meest voorkomende doods-
oorzaken die onder deze noemer vallen, zijn
verkeersongevallen (23%), zelfmoorden (15%)
en moorden (11%) (Figuur 1). "Een vaststelling
die we ernstig moeten nemen, aldus Etienne
Krug, Directeur van de Sectie Preventie van
Geweld, Ongevallen en Handicaps binnen de
WGO, omdat verkeersongevallen en zelfmoor-
den respectievelijk op de 7
samen, maar zeker en misschien vooral omdat
ze zich tegen 2030 verplaatsen naar de 5
de mortaliteit is belangrijk. Ook de hospitali-
saties (en dus de maatschappelijke kost) gaan
in stijgende lijn, net als de morbiditeit en inva-
liditeit. En dan hebben we het nog niet over de
psychologische gevolgen van ongevallen.
Geweld is een ander aspect dat de WGO grote
zorgen baart: 20% van de vrouwen en 5-10%
van de mannen wordt het slachtoffer van sek-
sueel misbruik in de kindertijd en 15-71% van
de vrouwen wordt op een bepaald moment in
haar leven het slachtoffer van echtelijk geweld.
langrijke verantwoordelijkheid. "Terwijl de ge-
volgen van verkeersongevallen kunnen worden
beperkt door een verbetering van de toestand
van de wegen en de naleving van de preventie-
regels (zoals een helm of veiligheidsgordel) is de
preventie van intrafamiliaal geweld veel moeilij-
ker." Ze berust op educatie vanaf de kindertijd.
Dankzij educatie kunnen geweld en delinquen-
tie worden verminderd met 10%, maar ook met
maatschappelijke opvolging van zwangerschap-
pen (waardoor het risico op kindermishande-
ling met 48% kan worden verminderd), een
beperking van de toegang tot alcohol (dankzij
een Braziliaans initiatief waarbij de verkoop van
alcohol na 23 uur werd verboden, kon het aan-
tal moorden en aanslagen worden verminderd
lijk worden teruggedrongen), een controle op
de verkoop van wapens (het aantal moorden
daalde op 4 jaar van 35 naar 17 per 100.000 in
Zuid-Afrika na invoering van een strenge wet-
geving op wapendracht), een verscherping van
de wegcontroles (door de gemiddelde snelheid
met 1km/uur te verlagen, kunnen dodelijke
aanrijdingen met 2-3% worden verminderd)
en een verhoogde bescherming op gevaarlijke
plaatsen (zwembaden sluiten, verwarmings- en
keukentoestellen beveiligen om het risico op
brandwonden te beperken). Door deze maat-
regelen te combineren, zou het aantal overlijdens
als gevolg van een trauma met 40% kunnen
worden verminderd. Een uitdaging?
vervuiling (2)
voor myocardinfarcten van Charleroi (van
1999 tot 2007) volgens het MONICA-
protocol met de omgevingsgegevens
verzameld in de 5 meetstations van het
Waalse Gewest, kon een team van de
ULB het verband bevestigen tussen PM10
(deeltjes in suspensie in de lucht met een
diameter van minder dan 10 micron) en
myocardinfarct. Per verhoging van 10µg/m³
aan PM10, is het risico op infarct verhoogd
met 3%. Deze associatie is sterker tijdens de
warme maanden (OR = 1,14) dan tijdens de
koude maanden. De OR's berekend voor een
gemiddelde temperatuur < 6,1° en > 15,5°
bedragen respectievelijk 1,09 en 1,35.
dosismeters betrouwbaar? (3)
biologische gevoeligheden wordt de effectieve
dosis voor fotonen- of röntgenstraling
gedefinieerd als de gewogen som van de door
bepaalde organen geabsorbeerde dosis.
De dosislimiet voor het gehele lichaam die in onze
wetgeving wordt opgelegd voor beroepshalve
blootgesteld personeel wordt uitgedrukt in
effectieve dosis (20mSv-12 opeenvolgende
glijdende maanden). Om die op te volgen,
om onder andere de `dieptedosis' (Hp10) te
meten, het dosisequivalent op een diepte
van 1cm in het weefsel. Maar deze dosis is
systematisch hoger dan de dosis ontvangen
door de organen die in aanmerking worden
genomen voor de effectieve dosis! Dit riep
de vraag op hoe de verhouding Hp10/
effectieve dosis varieert in functie van de
stralingsenergie? Het Bordet Instituut kon
hoogste doses zijn die de Hp10-dosimetrie de
laagste betrouwbaarheid geven (Figuur 2).
spreuk) (4)
de levensverwachting zonder
activiteitsbeperking (HLY voor Healthy
de Association pour le Développement de l'Epidémiologie sur le terrain
(EPITER), twee verenigingen die actief zijn in het domein van de epi-
demiologie, hebben dit jaar samengewerkt met de Ecole de Santé
Publique van de ULB onder het voorzitterschap van Alain Levêque
voor de organisatie van hun internationale congres. In de strikte be-
tekenis van het woord wil de epidemiologie de frequentie van ziekten
bepalen in functie van het land, de tijd, het beroep, de levensstijl.
In de ruime betekenis van het woord omvat epidemiologie alle studies
van het etiologische en prognostische type, alsook de evaluatie van
preventieve en therapeutische acties. Zo levert de epidemiologie een
onontbeerlijke bijdrage aan de informatie over, het onderzoek naar,
de acties en de planning op het vlak van volksgezondheid.
Een presentatie van enkele gegevens specifiek voor ons land.
er
60
50
40
30
20
10
ev
60
50
40
30
20
10
ev
invaliditeit na 25-jarige leeftijd in België.