background image
2.2. Suyun Biyolojik Görevleri
Su, canl> organizmada afla¤>da yaz>l> temel görevlere
sahiptir:
1. Makromoleküllerin Yap> Tafl>d>r
Polisakkarid, protein ve nukleik asitler gibi birçok
kompleks bileflikler, suyu düzenli bir flekilde tutma
yetene¤ine sahiptirler. Makromolekül ile su molekü-
lü hidrojen ba¤lar> ile ba¤lan>r. Bir bileflikteki ba¤l>
su, her ne kadar de¤iflebilirse de uzun bir kal>fl süre-
sine sahiptir. Bir makromolekül taraf>ndan ba¤lanan
suyun miktar> için ölçü, etkin hidrodinamik hacim
dir (ml.su/gr.). Ço¤u proteinlerin etkin hidrodinamik
hacmi 5-10 ml.su/gr.'d>r. Baz> proteinler (myozin: 50
ml.su/gr. ve polisakkaridler/hyaluronat: 100-400
ml.su/gr.) daha yüksek su ba¤lama gücüne sahiptir-
ler. Etkin hidrodinamik hacim ne kadar büyükse, eri-
yebilirlik o derece azd>r.
2. Küçük Moleküllü Maddeler <çin Çözücüdür
Suda eriyebilen bütün maddeler erirliklerini, dipol su
moleküllerine hidrojen köprülerinin oluflumu veya
yüklü gruplar>n varl>¤> sayesinde yaklaflmas> ve su ile
karfl>l>kl> etki içerisinde bulunan sentrometrik bir hid-
rat k>l>f>n>n oluflumu gerçe¤ine borçludurlar.
3. r
Su, ara metabolizman>n birçok reaksiyonlar>na reak-
siyon orta¤> olarak kat>l>r. Hidrolazlar ve hidratazlar
kosubstrat
olarak suya ihtiyaç gösterirler; oksidazlar,
hidrolazlar ve solunum enzimleri, reaksiyon ürünü
olarak suyu aç>¤a ç>kar>rlar (oksidasyon suyu).
4. Regülatörüdür
Su molekülünün assosiye olma e¤iliminden dolay>,
buharlaflma >s>s> fevkalade yüksektir. 1 gr. suyun >s>-
s>n> 0 °C'den 100 °C'ye getirmek için sadece 100 kalo-
ri gerekti¤i halde (spesifik >s>), 1 gr. kaynar suyun
buhar haline getirilmesi için 540 kalori gereklidir (bu-
harlaflma >s>s>)
. O halde organizmadan az miktarda
suyun buharlaflmas> çok miktarda >s> kayb>na neden
olur. Terlemenin vücudu serinletici etkisi de bundan
ileri gelir. Su buhar>n>n deri veya akci¤er yolu ile ç>k-
mas>, >s> regülasyonunun önemli bir mekanizmas>n>
oluflturur.
5. Enerjiyi Düzenli fiekilde Yönetir
Hidratize yap>larda hidrojen köprülerinin ba¤lar>, ko-
valent ba¤lara de¤iflebilir veya tersi olabilir. Örne¤in,
bu sisteme protonlar da kat>l>p böylece herhangi bir
gerçek hareket olmaks>z>n bir proton transportu mey-
dana gelebilir (fiekil 1.3).
2.3. Suyun Fonksiyonel Da¤>l>m>
Su vazal, interstisyel (ekstrasellüler) ve (intra) sellü-
ler
kompartmanlar> olmak üzere 3 ayr> flekilde bulu-
nur. Afla¤>daki Tablo 1.2'de insan vücudunda suyun
kompartmanlara göre da¤>l>m> görülmektedir.
Fonksiyonel kompartmanlar>n büyüklü¤ünün öl-
çülmesi, kan dolafl>m>na sokulan bir araflt>rma mad-
desinin belirli miktar>n>n seyreltilme derecesinden ve
belirli kompartmanlara ayr>lmas>ndan, hacmin hesap
edilebilece¤i prensibine dayan>r.
2.4. Su Al>flverifli
Bir taraftan vazal ve interstisyel s>v> kompartmanlar>
aras>nda, di¤er taraftan da interstisyel ve sellüler s>v>
kompartmanlar> aras>nda devaml> su al>flverifli olma-
s>na ra¤men, bu kompartmanlar>n her birindeki su
BÖLÜM 1
B
6
fiekil 1-3
Hidrat Yap>s>nda Proton Transportu
Su Miktar>
Vücut a¤>rl>¤>n>n
Vücut suyunun
Kompartman
Litre
yüzdesi
%'si
Ekstrasellüler
Vazal (Kan)
4-5
6-7
10
10-15
15-20
20
28-35
40-50
70
Tablo 1-2
l>m>