biyokimya Page 13

Örnek 2: Saf kimyasal bir maddenin 10 gram> 1 litre
suda eritilince 2 atmosfer ozmotik bas>nç veriyorsa, o
maddenin molekül a¤>rl>¤> yine basit bir do¤ru oran-
t> ile bulunur.

Örnek 3: Saf kimyasal halde 24.6 gr. ürenin sudaki 7
lt'lik çözeltisinin 0 °C'deki ozmotik bas>nc> 1.3
atm.'dir. Ürenin molekül a¤>rl>¤> flöyle bulunur.

Örnek 4: Saf kimyasal bir maddenin 16 gram>n>n bu-
lundu¤u 250 ml'lik çözeltisi 0 °C'de 8 atm. ozmotik
bas>nç gösterdi¤ine göre, bu maddenin mol a¤>rl>¤>
da flu flekilde hesap edilir.

3.3. Dializ

Ço¤u zarlar tam anlam>yla yar> geçirgen de¤ildirler.
Bunlar, sudan baflka basit molekülleri veya iyonlar>
da geçirirler. Bu nedenle daha küçük basit molekülle-
rin bir membrandan (zardan) geçmesine izin vermek
suretiyle bunlar> daha büyük kompleks moleküller-
den ay>rmak mümkündür. Bu olaya dializ denir. Pro-
tein ve tuz içeren bir çözeltiden, tuzun ayr>lmas> diali-
ze güzel bir örnektir. Tuzlanan su yerine saf su kon-

dukça tuzun d>flar>ya ç>k>fl> devam eder. Çünkü, kon-
santrasyon fark> s>f>ra eriflemez. Dializde yön, çok yo-
¤undan az yo¤una do¤rudur (fiekil 1.6). Hemodializ-
deki prensip de budur. Ar>tma ifllemleri dializ ile ya-
p>l>r.

Bir hücre, bir çözelti içerisine kondu¤unda çözel-

tinin ozmotik bas>nc> hücreninkinden büyükse su
hücreden ç>kar, çözeltiye geçer ve hücre büzülür.
Böyle çözeltilerin hücre için hipertonik olduklar> söy-
lenir. Hücrenin büzülmesine de plazmoliz denir.
E¤er çözeltinin ozmotik bas>nc> hücreninkinden kü-
çükse su çözeltiden hücre içine girer ve hücre flifler.
Böyle çözeltilerin de hücre için hipotonik olduklar>
söylenir. Hücrenin fliflmesine ise plazmoptiz (deplaz-
moliz)

denir. Çözeltinin ozmotik bas>nc> hücreninki-

ne eflitse bu çözeltiye izotonik denir.

r>lm>fl ve oz-

motik bas>nçlar>n>n 0 °C'de yaklafl>k 6.6 atm. oldu¤u
bulunmufltur.

%0.9 NaCl bulunduran bir eriyik, 0 °C'de yaklafl>k

6.6 atmosfer ozmotik bas>nca sahiptir. Bu çözeltiye
izotonik tuz çözeltisi

veya fizyolojik tuz çözeltisi

denir. Hekimlikte tuz çözeltilerinin kan dolafl>m>na
verilmesi gerekti¤i hallerde izotonik çözeltilerin kul-
lan>lmas> fevkalade önemlidir. Göz veya burun bofl-
luklar> gibi narin membranlar>n ilaçla tedavisinde su
yerine fizyolojik tuzlu su kullan>lmas> herhangi bir
a¤r> duyulmas>n> önler.

Laboratuarlarda difteri ve tetanoz antitoksinleri,

fazla elektrolitlerinden dializ ile ar>t>l>r.

3.4. Donma Noktas>n>n Düflmesi (DND)

Çözünmüfl maddeler, içinde çözündükleri çözücü-
nün donma noktas>n> düflürürler. bir maddenin 1 molekül gram> 1 litre suda çözülürse,

BÖLÜM 1

fiekil 1-6

Dializ

22400

× 0.1

0.1 gr madde

20 cc hacim kaplarsa

Mol A¤ = ?

22.400 cc

? Mol a¤. =

= 112 gr

× 22.4

64 gr/lt

8 atm

22.4 atm

? =

= 179.2 gr bulunur

22.4

× 10

10 gr

2 atm

22.4 gr

? Mol a¤. =

= 112 gr

22.4

× 24.6

1.3 atm

22.4 atm

? =

= 60.55 gr

× 1.3

24.6 gr/lt