background image
Bilançoda görülen bu rakamlar, organizma içinde
suyun hareket yolu hakk>nda hiçbir fley belirtmez.
Böylece örne¤in, insanda barsak kanal>nda günde 5-6
lt sindirim salg>s> oldu¤u bildirilir, (tükürük 0.5-1.5 lt,
mide-barsak salg>s> 1-2 lt, pankreas salg>s> 0.5 lt, safra
1.5 lt) ancak bunun 100 ml' den sonra artan miktar>
geri emilir.
Vücut suyunun sellüler metabolizman>n substra-
t>n>n oksidatif oluflumunda meydana gelen k>sm> ok-
sidasyon suyu
olarak ifade edilir. Biyolojik oksidas-
yonda 1 mol glukozdan 6 mol su, 1 mol palmitik asit-
ten de 16 mol su aç>¤a ç>kar. Vücutta 100 gr. karbon-
hidrat>n oksidasyonundan 40 gr., 100 gr. proteinin
oksidasyonundan 55 gr. su meydana geldi¤i halde,
100 gr. ya¤>n oksidasyonundan 107 gr. gibi yüksek
miktarda su aç>¤a ç>kar (develerin çölde uzun süren
susuzlu¤a direnci, hörgüçlerindeki ya¤> parçalayarak
su ihtiyaçlar>n> kendi vücutlar>ndan sa¤layabilmele-
rinden ileri gelir.)
2.6. Böbrekler ve Su Dengesi
Su düzeninin regülasyonunda merkez organ böbrek-
lerdir.
Böbre¤in görev yapan birimi, proksimal ve distal
tubuluslar ve borular toplam>ndan ibaret nefronlar-
dan oluflan glomerilus'tur.
Afla¤>daki de¤erler, böbre¤in su düzenindeki et-
kinli¤ini aç>klarlar:
Böbreklerden 24 saatte geçen 1700 lt. kandan, glo-
merilusun bazal membran>nda ultrafiltrasyonla 180
lt. primer idrar oluflur.
Primer idrar, bütün düflük moleküllü maddeleri,
kan plazmas>ndaki konsantrasyonda içerir. Proksi-
mal tubulus sisteminde 160 lt. primer idrar>n izooz-
motik geri emilimi, distal tubulus sisteminde 18 lt. su-
yun daha geri emilimi meydana gelir ki, böylece ayn>
zamanda elektrolitlerin de¤iflimi ve konsantre edil-
mesi gerçekleflir.
Canl>lar, yaklafl>k bir hesapla 1 kg. vücut a¤>rl>¤>
bafl>na 1 saatte 1 ml idrar ç>kar>rlar.
2.7. Su Dengesinin Bozulmas>
Vücut suyunun mutlak veya nispi olarak artmas> ve-
ya eksilmesi fleklinde ortaya ç>kan bozukluklar görü-
lebilir. Bu bozukluklar flunlard>r:
Polihidri: Vücut suyunun mutlak art>fl>d>r, yani ger-
çek bir art>fl vard>r. Özellikle interstisyel bofllu¤u ilgi-
lendirir (ödemlerin oluflumu). Bu durum, venöz ka-
n>n durgunlaflmas> ve venalarda bas>nç yükselmesin-
den ileri gelen kalp yetersizli¤inin de nedeni olabilir.
Bu flartlar alt>nda interstisiyel boflluktan kan dolafl>-
m>na do¤ru ak>flta bir azalma nedeniyle interstisiyel
bir sodyum retansiyonu görülür.
Kandaki protein miktar>n>n azalmas>ndan da ileri
gelebilen bir ödem, onkotik bas>nc> düflürür.
Hiperhidri: Vücut suyunun nispi olarak artmas>d>r.
Mutlak miktar ile vazal, intersitisyel ve hücresel su
miktarlar> aras>ndaki oran de¤iflmez. Organizmaya
afl>r> derecede su al>nmas>nda veya böbrek üstü bez-
lerinin yetersizli¤inde sodyum klorür ç>kar>lmas> gibi
hallerde elektrolitçe fakirleflme söz konusudur.
Oligohidri: Vücut suyunun mutlak azal>fl>d>r. fiiddet-
li terleme, idrara ç>kma, kusma ve ishallerde bu du-
rum görülür.
Hipohidri: Vücut suyunun nispi olarak azalmas>d>r.
Vücut suyundaki elektrolit (tuz, vs.) miktar>n>n yük-
selmesi gibi hallerde görülür.
3. ÖNEML< B
3.1. Diffüzyon
Bak>r sülfat>n yo¤un bir eriyi¤i (mavi) bir deney tü-
püne konur ve üzerine dikkatle bir tabaka su ilave
BÖLÜM 1
B
8
fiekil 1-4
Kapillar Damarda Filtrasyon ve Absorpsiyon nçlar>n
Vücut
24 saatte
1 kg canl>
Suyun vücuttaki
a¤>rl>¤>
at>lan su
a¤>rl>k bafl>na
biyolojik yar>
(kg)
(ml)
at>lan su (ml)
ömrü (gün)
2-10
300-840
100-165
Yaklafl>k 5
10-40
840-1500
45-100
Yaklafl>k 7
40-70
1500-2100
30-45
Yaklafl>k 10
Tablo 1-3
Organizmada Su Ekonomisi