deren, Together we care (zie ook
de Specialist 13-11), belichtte
ziekenhuislandschap. Casteleyn is gedele-
geerd bestuurder van het AZ Sint-Blasius
in Dendermonde en voorzitter van de ICT-
werkgroep van de Vlaamse ziekenhuizen.
Bij wijze van historische terugblik stelt
hij vast dat informatica in het begin lou-
ter gebruikt werd ter ondersteuning van
administratieve ziekenhuisfuncties, bij de
boekhouding enzoverder. In een volgende
etappe werden dan een aantal medisch-
technische diensten geïnformeerd. Met
name is ICT vooral ingeburgerd in medi-
sche beeldvorming en klinische biologie.
"In oorsprong beperkte het Elektronisch
Patiëntendossier (EPD) zich tot de op-
slag van medische data," aldus Casteleyn,
"maar meer en meer evolueert ICT van
louter een `tool' naar een strategie. In de
toekomst zal informatica een impact heb-
ben op de hele corebusiness van de zie-
kenhuizen."
onderlinge relaties tussen de ziekenhuizen
huis afzonderlijk een belangrijke financiële
inspanning. Het kan hen echter ook aan-
zetten tot samenwerking," aldus Caste-
leyn. Hij erkende wel dat samenwerken een
hele aanpassing vergt. "Ziekenhuizen gaan
dan eigenlijk in `co-opetition'. Ze coöpe-
reren, ze werken samen maar zijn tegelijk
concurrenten." Synergie heeft volgens de
ziekenhuistopman duidelijke voordelen.
De consument wordt er beter van indien
men toepassingen deelt en knowhow sa-
menbrengt. Door in competitie te treden
creëren ziekenhuizen bovendien meer-
waarde waar de patiënt dan weer beter van
wordt. Casteleyn vergeleek met de grote
autoconstructeurs. "Toyota en Citroën
zijn concurrenten maar tegelijk gebrui-
ken ze in hun wagens deels toch dezelfde
onderdelen en technologie. In die zin wordt
ICT in de gezondheidszorg een `tool' voor
geïntegreerde zorg," aldus Casteleyn.
in het uitwisselen van informatie. "Dit kan
beperkt blijven tot `shared services': zie-
kenhuizen kopen samen hardware en de
implementatie, hosting en ondersteuning.
Ze kunnen echter ook tot de kern van
de zorgverlening gaan, bijvoorbeeld door
vloedt de praktijkvoering en de gebruikte
standaarden. Via benchmarking van data
kan men zo ook aan kwaliteitscontrole
doen." Voor Casteleyn overschrijdt dit de
ziekenhuisgrenzen. "Meer chronische aan-
doeningen doen de vraag naar chronische
zorgverlening toenemen. Binnen en buiten
het ziekenhuis neemt het aantal actoren
toe. Het EPD kan zo uitgroeien tot de rug-
gengraat van de chronische zorg", zegt hij.
ICT. "Hoe kan geld geïnvesteerd in het EPD
terugverdiend worden? Wat is de return on
investment? Stel dat informatica voorkomt
dat bepaalde technische prestaties twee
keer gebeuren, dat leidt dan tot kosten-
besparingen. In het huidige financierings-
systeem betekent het echter vooral min-
der inkomsten! Niet-uitgevoerde prestaties
kunnen immers niet aangerekend worden."
Met andere woorden, volgens Casteleyn is
de `winst' die de informatica boekt momen-
teel vooral kwaliteitswinst. "Om dit ook fi-
nancieel recht te trekken moeten we samen
met de overheid nog een hele weg afleg-
gen." Volgens de statistieken van de zieken-
huistopman besteedt België momenteel
slechts een bescheiden deel (1,4 à 1,7%)
van het ziekenhuisbudget aan informatica.
"Binnen Europa is Zweden (4,1%) koploper.
Ons land bungelt ergens achteraan tussen
Frankrijk en Italië. Een inhaalbeweging dringt
zich op", dixit Casteleyn.
voering en de relaties tussen ziekenhuizen
en artsen beïnvloedt, hoeft geen betoog.
De impact op de ziekenhuisorganisatie is
bijvoorbeeld groot in disciplines zoals me-
dische beeldvorming en anatoompatholo-
gie. Artsen kunnen protocollen `op afstand'
opstellen. "Dit kleedt de ziekenhuizen uit.
Via telegeneeskunde kunnen medische spe-
cialisten ook buiten het ziekenhuis praktijk
houden. Op zich is daar niets tegen. Het be-
tekent echter wel dat artsen en ziekenhui-
zen een andere relatie moeten aangaan. En
uiteraard mag dit de toegankelijkheid niet in
het gedrang brengen," aldus Casteleyn.
de ziekenhuizen en op alle mogelijke aspecten van de zorg-
verlening. Informatica beïnvloedt de relatie met de patiënt en
met de zorgverstrekkers en verandert de manier van medische
praktijkvoering."
bij Zorgnet Vlaanderen, stond kort
stil bij enkele recente ICT-ontwik-
`big data'. "90% van de data in de wereld
werden de laatste twee jaar gecreëerd. De
ziekenhuiswereld ontsnapt daar uiteraard
niet aan. Om het overzichtelijk te houden
worden data best ondergebracht in de
`cloud'," aldus Rayemaekers.
explosie mee in de hand. In toenemende
mate kunnen patiënten met allerlei di-
agnostische en andere toestelletjes zelf
medische parameters registreren en door-
sturen. Mede door de impact van het in-
ternet leidt dit tot een kennisexplosie en
tot goed geïnformeerde patiënten.
te bieden, moeten ziekenhuizen volgens
Peter Raeymaekers een collectieve stra-
tegie ontwikkelen. "De tijd dat elk zieken-
achter ons laten," zei hij. "Er is een geco-
ordineerde oplossing en ondersteuning
nodig. Veel meer dan vroeger vergt dit
een `ecosysteem' met interacties tussen
voorzieningen, patiënten, zorgverstrekkers,
industrie, overheden, enzoverder."
ook op het belang van overlegstructuren
en de noodzaak om de bestaande fora
optimaal te gebruiken. "Er is nood aan
transsectoraal overleg en een maximale
afstemming tussen de verschillende over-
heden. Ons land moet ook aansluiting
zoeken bij internationale netwerken." Dit
laatste is des te meer van belang omdat
de vaderlandse markt voor de ICT-wereld-
spelers te klein is om er specifieke `tools'
voor te ontwikkelen.
medische toestelletjes en andere ICT-evoluties betekenen een
uitdaging voor de gezondheidszorg van de toekomst.