background image
440
PS
ANKS
T R A V M A S O N R A S I S T R E S B O Z U K L U / U ( T S S B )
B
EL
Vietnam savafl>n> izleyen y>llar Ruhsal Bozukluklar>n Tan>sal ve -
n>n resmi olarak travma sonras> stres bozuklu¤unu tan>mas>na flahitlik etmifltir, ama
sendrom bundan çok önce fark edilmifltir. Birinci ve ve Kore Sa-
vafl> cephelerinden dönen askerler aras>nda bir k>sm> depresyonu düflündüren, ama
bunun yan>nda uyuflma hissi, yüksek seslerin varl>¤>nda yo¤un anksiyete, kendini hiç-
bir zaman güvende hissedememe veya rahatlayamama, kabuslar ve savafl deneyimine
iliflkin gerçek gibi varsan>lar gibi baflka ay>rt edici bulgular>n efllik etti¤i belirtiler ser-
giliyordu. Y>llarca "asker kalbi" ve "savafl bunal>m>" olarak bilinen TSSB, sadece savafl-
la iliflkili bir fenomen de¤ildir, ama tan>s> afla¤>da tan>mlanan bir A kriteri travmas>n>n
varl>¤>na dayan>r.
T
ANI
DSM-IV'e göre TSSB tan>m>n>n A Kriterini karfl>layan bir travma tan>mlanm>fl olmal>-
d>r.
n
Kifli ölüm veya ciddi yaralanma veya ölüm veya ciddi yaralanma tehdidi veya ken-
disi veya di¤erlerinin bedensel bütünlü¤üne tehdit içeren bir olay veya olaylar> ya-
flam>fl, flahitlik etmifl veya yüz yüze gelmifltir ve
n
Kiflinin tepkisi korku, çaresizlik ve dehflet içermifltir.
Bu durum bariz gibi görünmektedir, ama yine de aç>k biçimde tespit edilmelidir.
Son dönemdeki bir çal>flmada, çok say>da kifli öykülerinde niteleyici travma olmadan
TSSB belirti kriterlerini karfl>lam>flt>r. Belirtiler yerleflmifl olmal>d>r ve en az bir ayd>r
var olmal> ve üç kategorinin hepsini kapsamal>d>r (Tablo 16-1).
A
YIRICI
T
ANI
Ay>r>c> tan> kapsaml> olup, özellikle belirtilerin çok çeflitli do¤as>na ba¤l> olarak temel
psikiyatrik bozukluklar>n tümünü kapsar. Tablo 16-2'de TSSB'ye benzer belirtileri olan
di¤er psikiyatrik bozukluklar s>ralanmaktad>r.
Bir poliklinikte konsültan psikiyatrist olarak çal>fl>yorsunuz. Çocuklar>n>n
>srar>yla yak>n zamanda poliklini¤e gelmeye bafllayan 76 yafl>nda bir gaziyi
de¤erlendirmeniz istendi. Hastan>n dahiliyecisi onun depresif göründü¤ünü
söyler, di¤er yönlerden sa¤l>k durumu iyi oldu¤u göz önüne al>nd>¤>nda, içe
kapand>¤> ve eve ba¤>ml> hale geldi¤i için onun hakk>nda kayg>land>¤>n> ifade eder.
Biraz daha sorgulay>nca Kore savafl> s>ras>nda 2 y>l savafl görevi yapt>¤> ve y>llar
boyunca savafl deneyimiyle iliflkili kabuslar yaflad>¤> ortaya ç>kar. En olas> tan> nedir?
yaflant>lama belirtileri oldu¤undan, TSSB belirtilerini de¤erlendirmek önemlidir.
Ço¤u zaman depresyon ve TSSB ek tan>l> olsa da, depresif duygulan>m ve içe
kapanma davran>fl> yaln>zca majör depresif bir epizoda ba¤l> olmaktansa, TSSB'nin
kaç>nma belirtilerini gösteriyor olabilir.