434
PS
DEL
Deliryum birçok uzmanl>k dal>nda görülen ve birçok ismi (ensefalopati, akut beyin
sendromu, akut beyin yetmezli¤i, toksik psikoz) olan s>k bir bozukluktur.
B
EL
Klinik belirtiler aras>nda flunlar yer al>r:
n
Odaklanma ve dikkatte bozulmaya sebep olan bilinç bozuklu¤u.
n
Global biliflsel bozulma bellek ve lisanda bozulma, yönelim bozuklu¤u ve düflün-
cede bozulmaya sebep olur.
n
Alg>sal anormallikler (yani yan>lsamalar, varsan>lar ve sanr>lar)
n
Duygusal de¤ifliklikler (duygudurum de¤ifliklikleri, afektif dengesizlik ve anksiyete)
n
Uyku bozuklu¤u s>kl>kla diurnal ritimlerde bozulmaya sebep olur.
n
De¤ifliklikler akut oluflur (saatler- günler) ve belirtiler genellikle akflam daha kötü-
dür (günbat>m>)
n
Klinik seyir genellikle aç>k bilinç ile yönelim bozuklu¤u aras>nda de¤iflir ve bu da
tan>y> zorlaflt>r>r.
n
Birkaç deliryum tipi vard>r:
n
Hipoaktif/hipo uyan>k: psikomotor retardasyon, letarji, uyan>kl>kta azalma bu-
lunur.
n
Hiperaktif/hiperuyan>k: hiperaktivite, ajitasyon vard>r.
n
Karma: hem hiperaktif hem hipoaktif aktivite vard>r.
n
Normal: psikomotor retardasyon ya da ajitasyon vard>r.
M
UAYENE
Fizik muayene deliryumun alt>nda yatan etkeni keflfetmeyi amaçlar:
n
Vital bulgular: kan bas>nc>, kalp h>z>, vücut >s>s>, solunum h>z>.
n
Nörolojik muayene: mental durum muayenesi, mini mental durum muayenesi
(MMSE), kraniyal sinirler II-XII, üst ve alt motor anormallikler, duyusal kusurlar,
ilkel refleksler, yürüyüfl, serebellar disfonksiyon.
n
Bafl ve boyun: Travma kan>tlar>, iflitme ya da görmede bozulmalar, papilödem, di-
lin laserasyonlar bak>m>ndan incelenmesi (nöbete ba¤l>), karotid üfürümler, tiro-
megali, ense sertli¤i.
n
Akci¤erler: Raller, h>r>lt>, ronküsler, perküsyonda matite alanlar>.
n
Kardiyoloji: Ritim, h>z, üfürüm kan>t>.
n
Kar>n: Hepatomegali, splenomegali, kitleler, barsak sesleri, ribaund hassasiyet.
n
S>rt: Kostovertebral aç>da hassasiyet.
n
Kas-iskelet sistemi: K>r>k/travma kan>tlar>.
A
YIRICI
T
ANI
n
Deliryumun ay>r>c> tan>s>nda demans, depresyon ve psikotik bozukluklar yer al>r.
Tablo 15-1'de bu tan>lar karfl>laflt>r>l>p farkl> yönleri belirtilmektedir.
75 yafl>nda bir adam bir haftal>k süre içinde geliflen mental durumda
de¤ifliklikle baflvurdu. Yak>n zamanda kalça replasman> geçirmiflti ve o
zamandan beri görme varsan>lar> yafl>yordu. Bu hastada en muhtemel klinik
tan> nedir?
Tan> deliryumdur çünkü akut bafllang>çl>d>r ve bir kalça replasman> yap>lmas>
fleklinde yatk>nl>k yaratan bir faktör vard>r. Ayr>ca görme varsan>lar> deliryumda
di¤er psikiyatrik tan>lardan daha s>kt>r.
Deliryumun temel
özelliklerinden birisi
dikkat bozuklu¤udur